Txikipedia:Kanoa (kirola)

Kanoa (kirola)

Kanoa, abenturako turismo-kirola da. Estropadak arraun proba olinpikoak dira. Estropadetan, ibai jaitsieretan eta ur lasterretan erabiltzen diren kanoak arraunlari batekoak, bikoak, zortzikoak eta hamarrekoak izan daitezke.

Historia

Uretan mugitzeko beharretik sortu zen kanoa.

Kanoa modernoa XIX. mendean egonkor bihurtu zen. 1924an, Austria, Alemania, Danimarka eta Suediako kanoa elkarteek Internationalen Representation fuere Kanusport sortu zuten, Internacional Canoe Federation-en aitzindaria. Kirol lehiakor mota nagusia kanoa esprinta zen.

Kanoa motak

Jolas-kanoak: gehien erabiltzen direnak dira, pisu arinagatik eta iraunkortasunagatik. Normalean aluminioz edo plastikoz egiten dira.

Tarteko kanoak edo aurreratuak: jolas-kanoen bertsio hobetuak dira, erosotasun eta abiadura handiagoa eskainiz

Ur bizietako kanoak: ur bizietan eta ibaian behera arraunean egiteko erabiltzen dira. Segurtasun handia eskaintzen dute eta poltsa flotatzaileak dituzte kanoa hondoratu ez dadin edo ustekabean uretara joan ez dadin.

Karrerako kanoak: profesionalentzat eta kirol-jarduerentzat dira. Kevlar, plastiko edo kanoa ultra-arin eta indartsu horiek egiten dituzten materialez eginak egon daitezke.

Arrauneko teknika

Prestaketa: besoak luzatuta, pala uretan sartzeko prestatzen ari da palista.

Erasoa eta iragana: palistak pala uretan sartu eta atzera botatzen du. Horrek kanoa aurrerantz bultzatzen du.

Irteera eta errekuperazioa: paladaren amaieran, palistak bizkarra eransten du eta pala uretatik ateratzen du.

Berrabiaraztea: palistak hasierako postura hartzen du berriro, hurrengo palada egiteko.

Modalitateak

Ur lasaiak

• Lineako lasterketak: Lehiaketa horietan, lineako ontzi guztiei ematen zaie irteera, beti ur lasaien gainean, oztoporik gabeko distantzia eginez ahalik eta denbora laburrenean. Distantzia olinpikoak 200 eta 1.000 metrokoak dira, nahiz eta munduko txapelketetan 500 eta 5000 metrokoak ere izan.

• Igoerak, jaitsierak eta zeharkaldiak: Jaitsierak ibaietan egiten dira, ur-lasterraren alde, eta dauden oztopo eta zailtasunez gain. Ur-lasterraren kontra egiten badira, igoerak esaten zaie. Itsasoan, lakuetan, urtegietan eta abarretan egiten badira, zeharkaldiak esaten zaie.
• Maratoia: Lehiakideak distantzia luzeko ibilbide jakin bat ahalik eta denbora laburrenean bete behar du, preskripzio estandarren mende ez dauden uretan. Ontzia oztopo baten bidez edo bi ur-ibilguren artean garraiatzeko prest egon beharko du.

Ur zakarrak

• Slalom: Lehiaketaren helburua ibilbide bat ur bizietan zeharkatzea da, ateen arabera zehaztua, hutsegiterik gabe, ahalik eta denbora laburrenean. Diziplina olinpikoa da.
• Ur bizien jaitsierak: Lehiakide baten trebetasuna erakustea du helburu, ezarritako ibilbide batetik ahalik eta azkarren jaitsiz.
• Estilo librea: Ur bizien ibilgu baten puntu zehatz batean garatzen da, non olatu (errulo) bat sortzen den. Lehiakideak ahalik eta irudi gehien egin behar ditu denbora jakin batean. Epaileek zailtasunen arabera puntuatzen dute.

Beste batzuk

• Dragoiak: Ia 14 metroko luzera duten itsasontziak dira eta Asiako dragoi tradizionalarekin apaintzen dira. Taldeak antolatzen dira, 20 kanoistakoak. Gainera, danborreko arduradun bat (erritmoa mantentzen duena) eta atzeko aldean doan beste pertsona bat, ontzia zuzentzen.

Kanoa ibilbideak euskal kostaldean

Urumea ibaiak jende gutxik ezagutzen dituen txokoak ezkutatzen ditu. Horiek deskubritzeko eta haien ingurumen- eta historia-aberastasunari buruz gehiago ikasteko, uretatik kanoa-irteerak antolatzen dira.

Lekeition kanoa zeharkaldia egin daiteke Lea ibaiaren itsasadarrean.

Plentziatik hasita angula-arrantzaleen ibilbidea egin daiteke. Arbinako urtegitik, Kantauri Itsasotik iristen diren mareen puntu gorenean hasten da Butroe ibaiko itsasadarretik jaisteko.