Yaxchilan
| Yaxchilan | |
|---|---|
 | |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Mexiko |
| Mexikoko estatu |  Chiapas |
| Municipality of Mexico | Ocosingo (udalerria) |
| Koordenatuak | 16°54′00″N 90°58′00″W / 16.9°N 90.9667°W |
 | |
Yaxchilán (maia hizkuntzaz: Pa'Chan) Maien zibilizazioaren antzinako hiria da, egungo Ocosingo udalerrian, Chiapas estatuan, Mexikon, Usumacinta ibaiaren ertzean, Guatemalako mugatik gertu. Aro Klasiko Berantiarrean, Yaxchilan, Usumacintaren ibilbidean zehar, Piedras Negras aurkari nagusi zituela, maien estatu boteretsuenetako bat izan zen. Estilo arkitektonikoek bi hiri horien arteko diferentziak oso ondo adierazten dituzte. Aztarna zaharrenak IV. mendekoak dira. Hiriaren objektu asko Ingalaterrara eraman zituzten.
Kokapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Yaxchilan Usumacinta ibaiaren hegoaldeko ertzean dago, meandro baten erpinean. Begizta honek setioa defendatzen du alde guztietan, lurra hegoaldetik hurbiltzea izan ezik. Aztarnategia Piedras Negras bere arerio nagusiaren hondakinetatik 40 kilometrora dago ibaian behera eta Bonampak hondakinetatik 21 kilometrora. Gune hau Ocosingo udalerrian dago, Chiapas estatuan, Guatemalako nazioarteko mugaren Mexikoko aldean, ibaiaren lerroari jarraitzen diona. Maya Altar de Sacrificios lekutik 80 kilometrora dago, ibaian behera.
Inguru arkeologikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Tokiko eremu nuklearraren barruan, orain arte 120 eraikin identifikatu dira, mota eta funtzio askotakoak. Yaxchilan oso eskultura bikainak izateagatik da ezaguna, hala nola hilarri monolitiko zizelkatuak eta ateburuetan zizelkatutako harrizko erliebeak, tenpluko ateak zeharkatzen dituztenak. 50 eraikin inguru dira gaur egun bisita daitezkeenak, eta hiru multzo handitan banatuta daude: Plaza Handia, Akropoli Handia eta Akropoli Txikia. Hiru multzoak elkarren artean lotuta daude harmailadien, arrapalen eta terrazen bidez. Akropoli Txikia da tokiaren goikaldean dagoena.
Biodibertsitatea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Izadiaren ikuspuntutik, aztarnategia balore handiko ingurunean dago. Biodibertsitatea Ezagutzeko eta Erabiltzeko Batzorde Nazionalaren Biodibertsitateari buruzko Informazio Sistema Nazionalaren (CONABIO) arabera, Yaxchilan Monumentu Naturalean 1.435 landare eta animalia espezie baino gehiago bizi dira; horietatik 158 arrisku-kategoriaren baten barruan daude eta 15 exotikoak dira.
Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Gaztelaniaz):Proyecto "La pintura mural prehispánica en México" artikulua UNAMen webgunean.
- (Gaztelaniaz):Arkeologiari buruzko informazioa, INAH erakundearen webgunean.
- (Gaztelaniaz):Informazio turistikoa.
