Aherbelste

Aherbelste erromatar garaiko Akitaniako jainko bat da. Luishon aldean azaldu dira hari buruzko inskripzioak, bai eta Commingesko Larbousten ere: AHERBELSTE DEO.

Garona Garaian, Saint-Gaudensetik gertu, Aherbelste jainkoari eskainitako inskripzioa:

AHERBEL- / STE DEO / SENIUS E(T) / HANNA / PROCUL(I FILIA)

Itzulpena: «Aherbelste jainkoari, Senius eta Hanna-k, Proculus(-en alabak).»

Gaur egun Okziatiako Tolosako museoan gordetzen da.

Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

M. Luchaireren iritziz, Aherbelste izenak Arbeltz esan nahi du; Bernardo Estornesen aburuz, ordea, Akerbeltz da, euskal mitologiako pertsonaia:

Aher («aker») + belst+e («beltz»)

Koldo Mitxelenak eta Gorrotxategik zalantzak adierazi dituzte akerbeltz etimologia horren aurrean, baina erabat baztertu gabe.^[1]

Aditu batzuen ustez, Fidel Fita Colome kasu, Oiartzun aldean aurkitu izan den Aebelteso emakume-izena Aherbelste izenetik eratorria izan daiteke.^[2]

Hitz amaierako E hori beste inskripziotan agertzen da, eta baliteke datiboa (Nori/Norentzat) adieraztea.

Katalogoetan[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Epigrafia katalogo erabilienetan, kode hauek eman zaizkio:

CIL 13, 00174 = CAG^[3]-31-02, 113 or. = CAG-31-02, 178 or. = CAG-31-02, 235 or = EDCS-ID^[4]: EDCS-10400328

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ (Gaztelaniaz) Gorrochategui Churruca, Joakin. (1984). Onomástica indígena de Aquitania. Servicio Editorial Universidad del País Vasco y la colaboración de Universidad de Salamanca, Secretariado de Publicaciones e Intercambio Científico, 302 or. ISBN 84-7585-013-8. PMC 14272684. (Noiz kontsultatua: 2020-08-20).
↑ (Gaztelaniaz) «Inscripciones romanas inéditas de Añavieja y Oyarzun», Cervantesvirtual.com.
↑ Carte archéologique de la Gaule. (Galiako karta arkeologikoa)
↑ Epigraphik-Datenbank Clauss / Slaby (online datu basea)

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

(Gaztelaniaz) Jose Migel Barandiaran: José Miguel de Barandiarán, obras completas. La Gran Enciclopedia Vasca, Bilbo, 1976.
(Gaztelaniaz) Enciclopedia General Ilustrada del Pais Vasco, Historia General de Euskal Herria. Auñamendi, Zarautz, 1978.
(Gaztelaniaz) Olivier de Marliave: Pequeño diccionario de mitologia vasca y pirenaica. Alejandria, Bartzelona, 1995.
K. Larrañaga Elorza: Euskal Herria Antzinatean. Materiale eta Agiriak, UNED-Bergara, 1988, 316 or., 180 zenbakia.
Julien Sacazeren lanak:

(Frantsesez) Les Anciens dieux des Pyrénées, nomenclature et distribution géographique. Extrait de la Revue de Comminges (Saint-Gaudens), 28 p., 1885.
(Frantsesez) Inscriptions antiques des Pyrénées. Hitzaurrea M. Albert Lebèguek eginda. Tolosa, XII-576 p. (Bibliothèque méridionale. 2e série,1892. ; 2). Berrargitalpena fakzimilean, Tolosa, ESPER, 1990.
(Frantsesez) Inscriptions antiques du Couserans. Tolosa, 28 p., 1892. Berrargitalpena faksimilean, Nîmes, C. Lacour, 2001.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q12252889

[1] (Gaztelaniaz) Gorrochategui Churruca, Joakin. (1984). Onomástica indígena de Aquitania. Servicio Editorial Universidad del País Vasco y la colaboración de Universidad de Salamanca, Secretariado de Publicaciones e Intercambio Científico, 302 or. ISBN 84-7585-013-8. PMC 14272684. (Noiz kontsultatua: 2020-08-20).

[2] (Gaztelaniaz) «Inscripciones romanas inéditas de Añavieja y Oyarzun», Cervantesvirtual.com.

[3] Carte archéologique de la Gaule. (Galiako karta arkeologikoa)

[4] Epigraphik-Datenbank Clauss / Slaby (online datu basea)

[1]

[2]

[3]

[4]