LAMP

LAMP akronimoak webguneak edo zerbitzari dinamikoak esfortzu gutxirekin konfiguratzeko soluzio global bati egiten dio erreferentzia, zeinak hainbat software-azpisistema dituen.

LAMP soluzioetan hurrengo teknologiak biltzen dira:

Linux sistema operatiboa; hainbat kasutan, LDAPri ere egin diezaioke erreferentzia.
Apache, web zerbitzaria;
MySQL / MariaDB, datu-baseak kudeatzeko sistema;
Perl, PHP, edo Python programazio-lengoaiak.

Teknologia hauen konbinazioa batez ere web zerbitzari baten azpiegitura definitzeko erabiltzen da, garapenerako programazio paradigma bat erabiliz.

Nahiz eta kode irekiko programa hauek jatorriz elkarren artean lan egiteko diseinatuak ez izan, konbinazioa ezagun egin zen bere eskuratze-kostu baxuagatik eta osagaien nonahikotasunagatik (Linux banaketa gehienekin aurreinstalatuta datoz). Elkarrekin erabiltzen direnean, aplikazio zerbitzariak eskaintzen dituzten soluzio-multzo bat osatzen dute.

O'Reilly argitaletxeko Dale Dougherty editoreak dezente sustatu zuen, David Axmark eta Monty Widenus MySQL garatzaileen iradokizunei jarraiki. Software librearen alorrean O'Reilly argitaletxeak duen eraginak terminoa azkar eta nonahi hedatzea ekarri zuen.

Softwarea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

GNU/Linux[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «Linux»

Linux sistema eragileentzako nukleo librea da, Unix motatakoa.

Apache HTTP zerbitzaria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «HTTP Apache zerbitzaria»

HTTP Apache web zerbitzari libre eta kode irekikoa da; erabilerari dagokionez, ezagunena^[1] Izan ere, beste web-zerbitzari batzuk diseinatzeko eta ebaluatzeko erreferentzia-plataforma da.

MySQL[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «MySQL»

MySQL Datu-baseen kudeaketarako erlazio-sistema bat da, SQL erabiltzen duena, hari eta erabiltzaile anitzekoa, milioi bat instalazio baino gehiago dituena.

PHP[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sakontzeko, irakurri: «PHP»

PHP ("PHP: Hypertext Preprocessor" akronimo errekurtsibotik datorrena) programazio-lengoai bat da, webgune dinamikoak sortzeko diseinatuta dagoena. Zerbitzariaren aldean dauden aplikazioetan erabiltzen da PHP, komando-lerro interfaze batetik edo idazmahaiko aplikazio gisa ere erabili daitekeen arren.

Aldaerak eta alternatibak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Batzuetan, Perl edo Python hizkuntzek PHP ordezkatzen dute, baina akronimoa berdin mantentzen da. Garatzaile batzuek nahiago dute M hizkia HTTP Apache zerbitzariaren moduluez jarduteko erabili (esaterako, mod_perl edo mod_python), eta "P" hizkia PostgreSQLaz jarduteko utzi, "M" eta "P" hizkien funtzioa alderantzikatuz. Batzuetan, aldiz, "LAMR" akronimoa Ruby on Rails adierazteko erabiltzen da, PHPren ordez.

Azken erabilera honen aldaera batek "M" hizkiaz Middlewarea izendatzen du (Ruby, Perl, Python eta abar barne), eta "P" hizkiaz, berriz, PostgreSQL.

Beste soluzio batzuek Apple Inc. enpresaren WebObjects bezalako garapen-inguruneak barne hartzen dituzte, baita JavaEE, Grails edo Microsoften Microsoft .NET arkitektura ere.

Era bertsuan, batzuetan "L" hizkia "M" batek ordezkatzen du (Mac OS X adierazteko), "D" batek (Darwin BSD adierazteko), edo baita "W" batek ere (Microsoft Windows adierazteko).