Lankide:Sankeysash/Proba orria

Saratogako gudua

Saratogako gudua gerrako liskar garrantzitsuenetako bat izan zen Estatu Batuen Independentzia gerran zehar. Batailak, 1777ko irailaren 19tik urriaren 17ra iraundu zuen Saratogan, Boston eta Aintzira Handiak eremuetatik, Hudson ibaiaren inguruetan. Bere bukaera lagundu zuen liskarraren azkeneko emaitza erabakitzara, armada kontinentalaren alde.

John Burgoyne britainiarrak, Ingalaterra berria iparraldeko kolonietatik isolatu eta hildako kantitaterik handiena eragin nahi zuen armada bihurren artean (Saratoga kanpainia). Hudson ibaiaren harana Montrealetik igarotzeko asmoa zuen, han bere zutabeak zituen eta. Bide honetan zehar New York-eko soldaduen laguntzarekin igoz. Azkenean, Howe generalak zuzenduta, iparraldetik erasotu eta Albanyen sartuko zen, aurrealde komun bat eta erasoak burutzeko.

Borroka

Leku bakar batean haien indar guztiak konbinatuz, tropa britainiarrak lurralde etsaiaren 1200km baino gehiagotan sakabanatu ziren, indar banaketa akats batean eroriz: Burgoyne Kanadan, Howe Chesapeaken eta Clinton New York-en. Washington Morristown-en (Jersey Berria) zeukan neguko kuarteletatik joan zen, bere armada prekarioarekin Filadelfia estaltzera, Howeren aurrerapena eta 14.000 gizon inguru eduki nahian. Koloniako tropek ia tropen kopuru berdina zuten, baina azkenean britainiar inbasioaren errukigabea desegin zuten, eta Washington erretiratzeko behartuta zegoen.

Bitartean, Burgoyne Kanadako basoetatik jaitsi eta hegoaldera aurreratu zuen New York-en oinarritutako britainiar tropekin bilera bat egiteko asmoarekin, Howek Filadelfia eraso eta gero, bera berdina egin zezala zain. George Washington-en aurkako gudaroste bakarretako tropek bat eginez, britainiar garaipena zirudien. Howeek nahiago zuen hegoalderantz aurrera egitea eta Clintoneko guarnizioaren sorospenak eskatzen zituen.

Burgoyne, armada militarrak etengabe zigortuta, ezin izan zuen New Yorkera iritsi eta Clinton-en sorospenak eskuratu, honek hari laguntzeko eskudiru nahikorik ez zeukalako. Azkenik, Ingalaterra Berrian isolatuta geratu zen, hornikuntza-arazo larriekin eta armada kopuru oso baxu batez inguratuta. Urriaren 17an, AEBetako komandante, Horatio Gatesi, uko egin eta preso hartu zuen armadarekin bakea sinatu arte.

Tropa britainiarrak, ia 8.000 soldadu erregularrekin, alemaniar mertzenario eta miliziarekin, ez ziren gai izan George Washington-en 14.000 erregular eta amerikar milizianoen aurkako borroka aurreztea, 1775ean boluntarioen kanpainan borondatez lortutakoa. 800 amerikar hil ziren, 1.600 ingeles eta eta 6.000 preso ingelesak.

Erabilitako armak nagusiki mosketeak ziren, eta bataila amaitu zenean, sorta laburrak erabiltzen hasi ziren.

Ondorioak

Saratoga guduaren garaipenari esker, Britainako armadak Amerikako kolonia aurrean jartzen ari ziren arriskutaz konturatu ziren. Ere, Frantzia (1778) eta Espainia (1779) Estatu Batuen alde ager zitezen lagundu zuten. AEBek irabazitako lehen gudua izaterakoan, bihurrei animatu zieten bere independentziagatik borroka egiten jarraitzera. Britainiarrak bakea hitzarmen batzuekin egiten saiatu ziren, haien etsipena horrela ikusten.