Marina Silva
_(cropped).jpg)
,_do_Brasil.png){kind=small}
_logo_2021.svg){kind=logo}
Marina Silva, jaiotzaz María Osmarina Marina Silva Vaz de Lima ( Rio Branco, Acre, Brasil, 1958ko otsailaren 8a ) brasildar politikaria, ekologista eta hezitzailea da. 2013 urtean Iraunkortasun Sarea/ Red de Sostenibilidad (REDE) sortu zuen. Bere ibilbide politikoan, Errepublikako senataria izan zen 1995etik 2003ra eta 2008tik 2011ra, eta Ingurumeneko ministroa 2003tik 2008ra. Horrez gain, Brasilgo presidentetzarako postulatu zen 2010ean, 2014an eta 2018an.[1][2][3]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Marina 1958ko otsailaren 8an jaio zen Rio Branco hirian, Acre estatuko hiriburuan, bana haurtzaro osoa bizi izan zuen Breu Velho izeneko seringeiro-herrixka batean, Seringal Bagaco-n Rio Brancotik 70 kilometrora. Gurasoak Pedro María Augusta eta Pedro Augusto izan zituen. 11 neba-arrena izan zituen eta horietatik hiru hil ziren, bi malariarengatik.[4]
Haurtzaroan, ahizpekin batera, mendian lan egin zuen, gero kautxua biltzen. Ehizatzen, arrantzan egiten zuen, eta, azkenean, aitari lagundu zion kautxuaren jabearekin zituen zorrak kitatzen. Hamalau urterekin ikasi zituen matematikako oinarrizko lau eragiketak, bizi zen tokian ez baitzegoen eskolarik. Alfabetatu eta oinarrizko irakaskuntza jaso eta gero, 1981ean Acre Unibertsitate Federalean matrikulatu zen. Unibertsitatean ezagutu zuen marxismoa, eta 1985ean Alderdi Iraultzaile Komunistan afiliatu zen, militarrek erdi klandestinotzat jotzen zuten alderdia. 1984tik 1986ra Acre-ko CUTeko koordinatzaileordea izan zen. 1988an hasi zuen ibilbide politikoa, Acreko Rio Branco udalerrian zinegotzi gisa. Eliza katolikoa alde batera utzi eta Jainkoaren Asanbladak talde ebanjelikoko kidea da.[5]
Ibilbide politikoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1985ean Acre-n ingurumen-ekintzaile gisa, Chico Mendesen borroka-lagun izan zen, eta harekin Brasilgo Langileen Zentral Bakarraren (CUT) filiala sortu zuen. Urte berean Langileen Alderdiko7 Partido de los Trabajadores (PT) kide egin zen. Hurrengo urtean diputatu federalerako hautagai izan zen, baina ez zuen lortu hautaketa irabaztea. Acre-ko zinegotzi gisa eztabaida sortu zuen eta gainerako zinegotziek jaso zituzten finantza-onurak itzuli zituen. Ekintza horiekin aurkako politikari asko izan ziren, baina bere ospea handitu egin zen.
1990ean, estatuko diputatu hautatu zuten. Amazoniaren ahots nagusietako bat dela esan daiteke, hainbat proiekturen erantzule izan baitzen, besteak beste, biodibertsitate-baliabideak eskuratzeko erregulazioarena.
1994an Errepublikako senatari hautatu zuten, Acre estatuaren ordezkari, Langileen Alderdiak, bozketa handienarekin, gobernadore ohien eta enpresaburu handien ohiko garaipenari aurre egiteko.
1995 urtetik 1997 urtera Langileen Alderdiko Ingurumeneko eta Garapeneko idazkari nazionala izan zen.
2003 urtean, Luiz Inácio Lula da Silva Brasilgo presidenteak Ingurumeneko ministro izendatu zuen. Deforestazioa nabarmen jaitsi zen sasoi horretan.[6] 2008 urtean uko egin zion Dilma Rousseffekin ingurumen-politiketan zituen aldeengatik, orduan meategien eta energiaren zorroaren titularra baitzen. Dimisioak Nazioartean ingurumenaren defendatzaile gisa bultzatu zuen, eta sari eta aintzatespen ugari jaso ditu.
PT utzi eta Brasilgo Alderdi Sozialistan denboraldi labur bat eman eta gero, REDE alderdia sortu zuen, "ingurumenekoa, aurrerakoia eta sozialdemokrata".[7]
2022an, Alderdi Sozialistaren eta Askatasunaren aldeko federazioko Jasangarritasun Sarea alderdiko hautagai gisa postulatu zenean, diputatu federal hautatu zuten São Paulo estatuan, eta kargu horretarako 12. hautagai bozkatuena izan zela.
Lehendakaritzarako hautagai[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2008an dimititu egin zuen, eta 2009ko abuztuan, Langileen Alderdia (PT) utzi eta Alderdi Berdean/ Partido Verden (PV) sartu zen. Horren ondorioz, 2010eko Brasilgo Hauteskunde Orokorretan gutxiengo etniko (zambo) eta pentekostaleko lehen emakumea bihurtu da.[8] Bigarren hauteskunde-itzulira iritsi ez zen arren, Marina Silvak botoen %19,33 lortu zuen, boto-asmoari buruzko inkestek zenbatetsitakoa baino gehiago; izan ere, botoen %14 ingurura iritsiko zela uste zuten.
Eduardo Camposek 2013ko urrian Marina Silvaren Jasangarritasun Sarearekiko programazio-aliantza iragarri zuen, alderdi berriaren eskaera ukatu baitzion Hauteskunde Auzitegi Nagusiak (TSE).
2014ko apirilean iragarri zen Eduardo Camposen Brasilgo presidentziarako aurrez egindako hautagaitza, Marina Silva lehendakariorde zela.[9] Hala ere, 2014ko abuztuan, Eduardo Campos eta haren kanpainako taldekoak aireko istripu larri batean hil ziren, eta Marina Silvak ordezkatu zuen presidentziarako hautagai gisa.[10]
Brasilgo presidentziarako hautagaia izan zen 2014. urteko hautaketan, baina urriaren 5ean kanporatu zuten, botoen% 21,32rekin lehen hauteskunde-txanda gainditu ez zuen eta.[2]
2018ko abuztuan, Rede Sustentabilidade (Red de Sostenibilidad) hautatu zuten presidentegai, Alderdi Berdeko Eduardo Jorge Martinsekin tandemarekin presidenteorde izateko.[3] Lehen hauteskunde-txandaren ondoren, zortzigarren postuan egon zen, botoen %1,00ekin, presidentzia-hauteskundeetako bere emaitzarik txarrena.
Marina Silva Brasilgo Gobernura itzuli da, Amazonia salbatzeko asmoz. 2023. urtean (Brasilgo Geografia eta Estatistika Institutuaren arabera 2000. eta 2018. urteen artean) baso-landarediaren %7,6 galdu eta 3,7 milioi kilometro koadroko galera garbia izan ondoren, Brasil Amazoniak itzulerarik gabeko puntura iristea ekiditen saiatuko da, eta horren berri eman du WWFk berriki egin duen txosten batek.[11]
Hauteskunde-jarduera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Urtea | Hautaketa | Kargua | Botoak | Lanpostua | Emaitza |
|---|---|---|---|---|---|
| 1986 | Acre estatuko hauteskundeak | Diputatu federala | 2,507 | 14. | Ez hautetsia |
| 1988: | Rio Brancoko udal hauteskundeak | Zinegotzia | 1. | Hautetsia | |
| 1990 | Acre estatuko hauteskundeak | Estatuko diputatua | 3,331 | 1. | Hautetsia |
| 1994 | Acre estatuko hauteskundeak | Senatokia | 64,436 | 1. | Hautetsia |
| 2002 | Acre estatuko hauteskundeak | Senatokia | 157,588 | 1. | Hautetsia |
| 2010: | Brasilgo lehendakaritzarako hauteskundeak | Lehendakaria | 19,636,359 | 3. | Ez hautetsia |
| 2014 | Brasilgo lehendakaritzarako hauteskundeak | Lehendakaria | 22,176,619 | 3. | Ez hautetsia |
| 2018 | Brasilgo lehendakaritzarako hauteskundeak | Lehendakaria | 1,069,578 | 8. | Ez hautetsia |
| 2022 | São Pauloko estatu-hauteskundeak | Diputatu federala | 237,526 | 12. | Hautetsia |
Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1996an Latinoamerikarako eta Kariberako Ingurumeneko Goldmann Saria jaso zuen Ameriketako Estatu Batuetan.
- 2012an, Londresko Joko Olinpikoen inaugurazio-ekitaldian bandera olinpikoa eraman zuten zortzi pertsonetako bat izan zen.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Juan Arias. (19 de agosto de 2009). Marina Silva deja el PT para unirse a los verdes en Brasil. .
- ↑ a b «Primera vuelta de las presidenciales en Brasil». 6 de octubre de 2014. El País.
- ↑ a b Rede confirma Marina para presidente e Eduardo Jorge para vice; candidata defende fim da reeleição e mandato de 5 anos. .
- ↑ ¿Quién es Marina Silva? y porqué podría convertirse en la próxima presidenta de Brasil, en diario WSJ.com, 7/09/2014
- ↑ ¿Quién es Marina Silva?, en diario WSJ.com, 7/09/2014
- ↑ Oliva, Ayelén. (2023-01-03). «Qué hará Lula para proteger la Amazonia y cómo puede cambiar el papel de Brasil en el mundo» elDiario.es.
- ↑ La ecologista Marina Silva buscará la presidencia de Brasil con. .
- ↑ Juan Arias. (19 de agosto de 2009). Marina Silva deja el PT para unirse a los verdes en Brasil. El País.
- ↑ Activista verde de Brasil, Marina Silva anuncia alianza electoral poco probable. The Guardian.
- ↑ Rosas, Federico. (13 de agosto de 2014). Muere en un accidente de avión el candidato brasileño Eduardo Campos. .
- ↑ (Gaztelaniaz) Petrus, Jacob. (2023-04-17). «El ángel de la guarda de la Amazonía vuelve para frenar la deforestación» El Correo (Noiz kontsultatua: 2023-05-12).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q237693
Multimedia: Marina Silva / Q237693