Ruby pistola
| Ruby pistola | |
|---|---|
| Colt 1903 Pocket Hammerlessa | |
 | |
| Fabrikazioa | |
| Fabrikatzailea | Llama Gabilondo y Cía S.A. |
| Diseinatzailea | John Browning |
| Ekoizpen osoa | 750.000 |
| Jatorrizko herrialdea | Espainia |
| Historia | |
| Zerbitzuaren hasiera | 1914 |
| Sorrera | 1914 |
| Gatazka | Lehen Mundu Gerra, Polonia-Sobietar Batasuna Gerra, Polonia-Lituania Gerra, Espainiako Gerra Zibila eta Neguko Gerra |
| Ezaugarriak | |
| Munizioa | .32 ACP (en)  |
Ruby pistola erdiautomatikoa, Eibar motako pistola edo Eibarko pistola Lehen Mundu Gerrako arma laguntzaile frantziarra izan zen. Nazioarteko arma oso zabaldua, 1903 FN Eredutik abiatuta diseinatu zen, John Moses Browning-en diseinu bat, Belgikako FN Herstal enpresak ekoitzia, eta Espainiako 50 enpresak baino gehiagok ekoitzi zuten, baina batez ere Gabilondo eta Urrestik ("Gabilondo Ruby" ofizialki).
Gabilondo eta Ruby[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1914an, Lehen Mundu Gerra hasi baino lehen, Gabilondo pistola erdiautomatiko gogor bat egiten hasi zen, 1903 modeloko FN modeloan oinarritua eta 7,65 x 17 Browning kartutxoa erabiltzen zuena. Kargagailuaren edukiera 9 kartutxokoa zen ohiko 6 edo 7 kartutxoen ordez, eta hori ez da ohikoa garai hartan. Pistola Ameriketara esportatu behar zuten, eta, nahiz eta kalibre txikia izan, salmenta militar edo polizialetarako diseinatu zuten. Espainiako eta Euskal Herriko fabrikatzaile batzuek FN kopiatu zuten 1905az geroztik. Ahalmen handiagoko kargagailuaz gain, badirudi La Ruby Esperanza y Uncetak egindako "Victoria" izeneko pistolaren kopia zuzena dela. Pistola horrek Pedro Careagak 1911n patentatutako ezaugarriak zituen, eta Esperanza y Unceta konpainiak 1912an patentatutakoak. Patente horiek armazoian muntatutako asegurua (eskutokiko aseguru baten ordez) eta barne-mailua (kanpoko mailu baten ordez) estaltzen zituzten.[1]
Gabilondok 1915ean bidali zituen pistolaren aleak Frantziako Gobernura, eta hark era guztietako pistolak behar zituen, baita gerraren garai goiztiar hartan ere. 1915eko maiatzean probak amaitu ondoren, frantsesek Ruby "Pistolet Automatique de 7 millimètre 65 genre Ruby" gisa hartzea erabaki zuten, eta kontratu bat sinatu zuten Gabilondorekin, hilean 10.000 pistola ekoizteko. Abuztu aldera, kopurua 30.000koa zen, eta geroago 50.000 pistolakoa hilean. Tamaina handia izan arren, enpresak ia ezin zion aurre egin hasierako kontratuari eta Ruby lau bazkiderekin fabrikatzea erabaki zuen:
- Elgoibarresa y Cía armeria
- Echealaza y Vincinai y Cía
- Angel Echeverría y Cía-ren seme-alabak
- Iraola Salaverria y Cía
Kontratuak ezartzen zuen enpresa bakoitzak gutxienez 5.000 pistola sortuko zituela hilean. Gabilondok 10.000 pistola ekoitziko lituzke, kalitate-kontrola egingo luke eta Baionako agintari frantsesak hornitzeaz arduratuko litzateke. Behar ziren pistola-kopurua handitzen zenez, enpresak erabaki zuen kontratuaren prezioan erostea erabakitako kopuruarekin alderatuta sortutako pistola-soberakinak. Eskaria handitzen ari zen bitartean, Gabilondok beste hiru bazkide hartu zituen Ruby egiten laguntzeko. Kalkuluen arabera, Gabilondok 250.000 eta 300.000 Ruby pistola egin zituen guztira. Gabilondok egindako pistola gehienak kalitate onekoak ziren, baina besteak ez ziren hain onak.[1]
Ruby motako beste fabrikatzaile batzuen pistolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Frantsesak gero eta etsiago zeudenez, eskuratze-prozesua kontroletik atera zen. Noizean behin, Gabilondok beste hiru enpresa kontratatu zituen, eta beste 45 enpresak, gutxienez, zuzeneko kontratuak sinatu zituzten frantsesekin, Ruby motako pistolak sortzeko hainbat kalibre, kanoi-luzera eta kargagailuen ahalmena erabilita.[2]
Frantziako ofizialak berehala ohartu ziren Ruby motako Espainiako pistola gutxik zituztela kargagailu trukagarriak, eta fabrikatzaileei kargagailu guztien oinarria markatzeko eskatu zieten. Kargagailu berri bat sartu ezin zelako edo kargagailua beteta zegoelako pistolatik erortzen ez zelako gertatzen zen hori.[3]
Ruby motako zenbait pistolek akabera kaskarra zuten, eta altzairuzko pieza desegoki tenplatuak. Pieza horiek, erabilera-aldi labur baten ondoren, higatu egiten ziren, eta pistola bere kasa jaurti zitekeen. Gaizki fabrikatutako Ruby pistolen beste arrisku bereizgarri bat huts egiteko joera zuten segurtasun-mekanismoak ziren, gaizki muntatu zirelako edo bizi-segurtasuneko piezetarako egokiak ez ziren materialak erabili zituztelako. Nahiz eta Ruby motako pistola akastunak edo arriskutsuak izan, azpikontratista zehaztugabeek sortuak, Ruby basikoak ondo asmatutako diseinua zela frogatu zuen, eta kalitatezko piezekin behar bezala fabrikatuta, pistola oso preziatua zela, fidagarria eta doia zelako, nahiz eta erabiltzaile batzuek ez zuten ikusten mailurik.[4] Zenbait iturritako Ruby motako 710.000 pistola inguru onartu zituzten frantsesek, eta 1920 inguruan 580.000 inguru Frantziako armadako armategietan gorde ziren. Beste herrialde aliatu askok eta gerraren ondoren sortutako herrialde berri batzuek ere, hala nola Finlandiak eta Jugoslaviak, Ruby motako pistolak erabili zituzten.[1]
Gabilondok produkzioari utzi zion 1919an eta modelo modernoagoak ekoizten hasi zen, baina beste enpresa batzuek Ruby motako pistolak sortzen jarraitu zuten, harik eta Depresio Handiak horietako batzuk baztertu zituen arte. Ruby motako pistolak Bigarren Mundu Gerraren amaiera arte erabili ziren, bereziki Frantziako eta Espainiako Makiek, Milizia Frantsesak bezala.[1]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d Gene Gangarosa Jr., Spanish Handguns: The History of Spanish Pistols and revolvers, Stoeger,2001
- ↑ «Automáticas eibarresas en la Gran Guerra» Catalogación de Armas de la página web de Juan L. Calvo 1 de octubre de 2008.
- ↑ «Revolvers & Pistols Part 3: Ruby M/19 and FN pistols» Jaeger Platoon: Finnish Army 1918 - 1945 Website 30 de junio de 2006.
- ↑ Scarlata, Paul. (2009). «The Spanish Ruby» The Ruby Pistol.
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q1488537
Multimedia: Ruby pistol / Q1488537