Tabun
| Tabun | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | C5H11N2O2P |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| MolView | 3D eredua |
| Konposizioa | Nitrogeno, fosforo eta karbono |
| Mota | konposatu kimiko |
| Masa molekularra | 162,127 Da |
| Erabilera | |
| Rola | chemical warfare agent (en)  eta acetylcholinesterase inhibitor (en) |
| Arriskuak | |
| NFPA 704 |  2
4
1
|
| Eragin dezake | tabun exposure (en) |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | PJVJTCIRVMBVIA-UHFFFAOYSA-N |
| CAS zenbakia | 77-81-6 |
| ChemSpider | 6254 |
| PubChem | 6500 |
| ChEMBL | CHEMBL1097650 |
| ZVG | 490089 |
| MeSH | C009374 |
| Human Metabolome Database | HMDB0258670 |
| UNII | S45M750QSH |
Tabuna gizakiak sortutako gerra-arma kimikoa da, eta nerbio-agente gisa sailkatuta dago. Nerbio-agenteak ezagutzen diren gerrako agente kimiko toxikoenak eta eragin azkarrena dutenak dira. Pestizida (intsektizida) organofosforatuen antzekoak dira, nola jarduten duten eta eragiten dituzten ondorio kaltegarriak direla eta. Hala ere, nerbio-agenteak pestizida organofosforatuak baino askoz indartsuagoak dira.
Tabuna pestizida bezala garatu zen 1936ko Alemanian. "GA" ere esaten zaio, eta likido argia, koloregabea eta zaporerik gabea da, fruta usain arina duena.[1] Tabuna lurrun bihur daiteke, berotzen bada eta ez dugu ingurunean modu naturalean aurkitzen. EA-4352 tabunaren analogoa den isopropiloa da.[2]
Gizakiengan dituen ondorioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Tabuna, beste nerbio-agente asko bezala, kolinesterasaren inhibitzaile ia itzulezina da, eta, beraz, ondorio kolinergiko nabarmenak eragiten ditu. Ondorioak lurrunarekiko esposiziotik 0,5 eta 2 minutu bitartean agertzen dira, larruazala ukituz edo arnastuz gero. Esposizio motaren arabera (zuzena edo zeharkakoa), muskulu-uzkurdurak, konbultsioak, koma-egoerak eta arnas sistemaren geldiaraztea eragin ditzake, eta, ondorioz, pertsona hil egiten da.
Hauek dira agertzen diren sintoma normalak: sudurreko narritadura, bularreko presioa, miosiak eragindako ikusmen lauso edo krepuskularra, hiperhidrosia eta gehiegizko listu-jariatzea, goragalea, okadak, espasmoak eta esfinterren kontrola galtzea, dardarak, nahigabeko astinduak, migraina, buru-nahasmendua, kontzientziaren galera, koma, arnasketa-konbultsioak eta, azkenean, arnas-ezintasunagatik heriotza.
Tabunak minutu batetik hamar minutura bitarteko desgaikuntza-ondorioak ditu, eta ukitu edo arnastu eta 15 minutu igaro baino lehen ondorio hilgarriak.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Facts About Tabun, National Terror Alert Response System
- ↑ Ellison, D. Hank. (2008). Handbook of chemical and biological warfare agents. (2. argitaraldia) Boca Raton: CRC Press ISBN 978-0-8493-1434-6. OCLC .82473582.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
