Arkakarats
Arkakaratsa Rosa generoko landareen sasifruitua da, batez ere basa-arrosarena[1][2]. Horregatik, espezie honi arkakarats ere esaten zaio[1]. Gorri-laranja izan ohi da, baina ubel ilunetik beltzeraino izan daiteke espezie batzuetan. Arkakaratsak harten dira loteen polinizazioaren ondoren udaberrian edo uda hasieran, eta udazkenean heltzen.
Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arkakaratsak sasifruitu mamitsu eta arrautzakara da, eta 15-25 mm luze izan daiteke. Ontzi itxurakoa, goialdean irekia, estamine eta sepaloen ondorengo lehortuak daramatza. Barnean, benetazko 20-30 fruitu ditu, berez akenioak, karpeloen eraldaketatikoak, bakoitza hazi bakarrarekin.
Arkakaratsak udazkenean heltzen dira, urri-azaro aldean ipar hemisferioan, baina negu osoan ikus daitezke adarretan zintzilik.
Erabilera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arkakaratsek erabilera ugari dute: infusioa, marmelada, jelada, ziropa, zopa, edariak, gozopilak, ogia eta ardoa. Gordinak ere jan daitezke, baiak bailira, barneko ileak ekiditen badira.
Espezie gutxi batzuenak apaingarri gisa erabili daitezke, hala nola Rosa moyesii espeziearenak, zeinenak handiak, gorriak eta botila-itxurakoak diren.
Barneko ileak azkura hauts gisa erabiltzen dira[3].
Sendagai[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herri medikuntzan, arkakaratsak erabiltzen dira batez ere beherakoaren, abitaminosiaren eta asteniaren aurka. Dekokzioan edo elixir eran (alkoholean beratua) erabiltzen dira.
Arkakaratsen ileak ere erabili daitezke, baraurik janez eztiarekin, heste-zizareak kanporatzeko[4].
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b Euskaltzaindia. Orotariko Euskal Hiztegia. .
- ↑ Elhuyar. Zientzia eta Teknologiaren hiztegi entziklopedikoa. .
- ↑ Albert MR. (1998). Novelty shop "itching powder. doi:..
- ↑ Marie-Antoinette Mulot, Secrets d'une herboriste, Éditions du Dauphin, 1984, ISBN 2-7242-3402-2 173 or.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q46740
Multimedia: Rosa (fruit) / Q46740