Alfonso Graña

Alfonso Graña
	; Irudi gehiago
Enperadore	;
Enperadore
Bizitza
Jaiotza	Amiudal, Avión (en) , 1878ko martxoaren 5a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Iquitos, 1934 (55/56 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	esploratzailea
Jasotako sariak	ikusi John Simon Guggenheim Memorial Foundation beka ;

Ildefonso Graña Cortizo (Avión, Galizia, Espainia, 1878ko martxoaren 5a - Datem del Marañon, Peru, 1934) esploratzaile eta abenturazale espainiarra izan zen, Alfonso Graña bezala ezagunagoa. "Jibaroen errege" izendatu zuten, "Alfontso I.a Amazoniakoa" izenarekin. Marañon Garaiko Nieva eta Santiago ibaietan tribu jibaro, aguaruna eta huambisen errege (apu) izan zen.

Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Emigrazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pobreziak eta gaixotasunek mendez mende zigortzen zituzten Galiziako mendialdeko eskualdeak, eta horrek XIX. mendearen amaieran migrazio masiboa eragin zuen Amerikara. Graña, inguruko beste asko bezala, Brasilera joan zen itsasontziz eta handik denbora batera, 1910ean, Iquitosera (Peru) joan zen, non kautxu-saltzaile eta urre-bilatzaile gisa lan egiten duen. Munduko kautxuaren krisiaren ondoren, 1922an, oihanaren sakonenean barneratu zen, Galiziako bizilagun eta lagun batek lagunduta.

Oihanean[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Han, amerindiar jibaro tribu batekin egin zuten topo. Ustez, bere laguna hil egin dute, baina Alfonso Grañari bizitza errespetatu zioten, apuaren (buruzagia) alaba gutiziatu zelako. Buruzagia hil zenean, Alfonso Graña haren ondorengo bihurtu zen, «Alfontso I.a Amazoniako erregea» izenarekin. Bi seme-alaba izan zituen jibaroen buruzagiaren alabarekin, eta horietatik, neskatoa (zaharrena) oso gazterik hil zen, 10 urte inguru zituela.

Hainbat urtez haren arrastoa galdu zen, harik eta egun batean Iquitosen azaldu zen arte, indiar arraunlariekin eta oihaneko produktuz betetako bi baltsekin. Han beste galiziar bat bisitatu zuen, Cesáreo Mosquera Chousal, «Amigos del País» liburu-denda ospetsuaren jabea, emigrante askoren topalekua. Garai hartan, Mosquerak jakin zuen Francisco Iglesias Brage kapitaina, pilotu ospetsua, Amazonasera espedizio bat prestatzen ari zela eta idatzi egin ziola bere eta Grañaren laguntza eskaintzeko. Iglesias Bragek, oso pozik, 1931n hasi eta 1935ean amaitzen den korrespondentzia zabala onartu eta hasi zuen. Urte horietan, oihanetik jaisten zen bakoitzean, espediziorako interesgarria izan ziitekeen guztia kontatzen zion Mosquerari, eta horrek Iglesias Brage kapitainari bidaltzen zion, horrek, aldi berean, Victor de la Serna kazetariari ematen ziolarik, horrek hainbat artikulu eskaintzen zizkiola. Espainiako gerra zibilaren hasiera zela eta, espedizioa ez zen burutu.

Standard Oil of Ohio eta Standard California enpresa estatubatuarrek lurraldea petrolio bila esploratu nahi izan zutenean, Grañarekin ituna egin behar izan zuten, oihanean zehar gida zitzan: …eta amerikarrek bizi eta jan ahal izan zuten…

1932an Latin American Expedition, Mr. Williers-ek zuzendua, oihanean galdu zen, eta Grañak lagundu egin zien janariz hornituz. 1933an Peruko Aireko Indarren hegazkin batek oihana jo zuen, eta alferezordea Alfredo Rodriguez Ballon pilotua hil zen. Indiar leialen laguntzaz, gorpua baltsamatu, egurrez eta xaflaz hilkutxa bat eraiki, eta, hark eraikitako 10 metro luze baino gehiagoko bi baltsatan, hilkutxa eta bi hidrohegazkin, armarik gabe, Iquitoseraino eraman zituen, Mansericheko Pongoa bezalako ur-laster beldurgarriak zeharkatuz, aurrekaririk gabeko epopeian. Keinu horrengatik Peruko Aireko Indarrek saritu zuten. Gaur egun, Graña Aeropuerto Internacional Rodríguez Ballónek erreskatatutako pilotuaren izena darama Arequipako aireportuak (Peru). Alfonso Graña oihanean hil zen 1934an, 56 urte zituela, indiar jibaroen begirunezko benerazioarekin.

Gaur egun ere, Alfonso Grañaren senideak daude Iquitosen, izan ere, kautxua bilatzen ari zen bitartean, bere arreba Florinda Graña ekarri zuen Espainiatik, eta hau beste espainiar batekin ezkondu zen, kautxu bilatzailea zen Jose Iglesias Alvarez de Aragonekin, zeinekin hainbat espedizio egin zituen material preziatuaren (kautxua) bila. Jakina da espedizio horietan arrebaren seme-alaba txikiak ere izan zituztela bidelagun, ordura arte jaiotakoak.

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Fernandez Sendin, Maximino. Alfontso I.a Amazoniakoa. Jibaroen erregea. Pontevedra. Paradanta Eskualde Fundazioa. 2005.
Serna, Victor de la. "Mosquera eta Graña, oihaneko kapitainak". Iglesias espedizioa Amazonasera. Zk. 11-12. Madril, urrir-urria. 1933.
Serna, Victor de la. "Espainiar garaikideen keinuak". Bai. 1935.
Allegue, Gonzalo. Galegoak: Amerikako mans-ak. Arg. Nigra. 1992.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q8195146
Multimedia: Alfonso Graña / Q8195146