Begizko
Begizkoa munduan oso zabaldua dagoen herri sineskeria da. Horren arabera, pertsona batzuek bestei begiradaz kalte egiteko boterea dute. Siniskeri hau antzinakoa da: Babilonian, Asirian eta Sumerren kontzeptua ezaguna zen eta haien testuetan horrela dago jasota; Bibliaren Itun Berrian ere aipatzen da. Munduan zehar, bestetik ere, oso zabalduta dago, baita ere Euskal Herrian.[1] Ekintza "begizko egitea" da.
Normalean pertsona bereziak dira botere hori dutenak: sorginak, aztiak, orokorrean deabruaren menpe dauden pertsonak. Begiradaz kalteak sor ditzakete (gaixotasunak, zorte txarra, minak...) eta baita hil ere.
Kultura desberdinetan horren aurrean, defentsa moduan, kutunak sortu dira. Oso ezagunak dira, esaterako, Turkiako begiak, nazarrak, edo Mediterraneo osoan itsasontzien branketan margotzen diren begitzarrak begizkoen eta zorte txarraren aurka.
Biktima edozein izan daiteke baina bereziki haurrak. Kasu horretan begizkoaren aurka Euskal Herrian umeari azkonarraren erpea ipini egiten zen, kaltetua ez izateko.[2]
