Pitagoras: berrikuspenen arteko aldeak
85.85.18.34(r)en 2829484 berrikuspena desegin da (Eztabaida) |
|||
| 4. lerroa: | 4. lerroa: | ||
== Bizitza == |
== Bizitza == |
||
pues aber enplan a maialen le pica el coño |
|||
Egiazko eta alegiazko historiak daude nahasturik Pitagorasen bizitzaren berri izateko orduan. [[Heraklides Pontokoa]], [[Klearko]] eta [[Aristoxenos]] jakintsuek alegiazko egitateak eta gertaerak jasotzen dituzte bere bizitzan. Pitagoras [[Apolo]] edo [[Hermes]]en seme zela jaso izan da. Azpimundura jaitsia eta ondoren berriz ere bertatik ekarria ere omen zen. Halaber, [[urre]]zko [[izter]]ra zeukala eta nonahitasunezkoa zela aipatu da. Kristau aroko lehenengo mendeetan berari buruzko [[Apolonio Tianakoa]] eta beste neopitagorikoen alegiazko historiak onartu ziren, gerora [[Jambliko]] eta [[Porfirio]] neoplatonikoengan eragina izango zutenak.<ref>Franco Volpi: ''Enciclopedia de obras de filosofía'', 1676. orrialdea.</ref> Gainera, Pitagorasek ez zuen ezer idatzi eta seguru asko horregatik ere bere jarraitzaileek Pitagorasenak ez ziren lanak eta asmakuntzak, Pitagorasen teorema kasu, egotzi zizkioten. Jarraitzaileek osaturiko pitagorismoak ez du, hortaz, lagundu bere bizitzaren eta lanaren berri zuzena izaten. Horrela, ikertzaile zenbaitek Pitagorasen ekarpenak eta pentsamendua gehiegiz baloratu direla baieztatu dute<ref>Jonathan Barnes: ''Los presocráticos'', 125-128. orrialdeak.</ref>. [[K. a. 580]]. urtearen inguruan [[Samos]] uhartean jaio zelako datuak fidagarriak dira ordea <ref>Franco Volpi: ''Ibid.''.</ref>. [[Apolodoro]]ren arabera, 40 bat urte izango zituen [[532]]. urtean, [[Polikrates]]en tirania dela eta [[Samos]] utzi [[Krotona]]ra joan behar izan zuenean. Bertan komunitate izpiritual bat sortu zuen, gizon eta emakumez osaturikoa, bizitzako alderdi guztiak arautzen zituena. Komunitateaz gaindi, bere jarraitzaileek bizitza politikoan ere parte hartu zuten, joera aristokratiko batez, eta ildo horretatik [[Krotona]] eta [[Sibaris]] hiriek [[K. a. 510]]. urtean elkarrekin izan zuten borroka aipatzen da, Sibaris hiriaren suntsipenaz bukatu zena <ref>Wilhem Capelle: ''Historia de la filosofía griega'', 42. orrialdea.</ref>. Borroka horretan [[Milo]] pitagorikoa izan zen buru eta komunitateko kideek ere parte hartze nabarmena izan zuten. Azkenik, matxinada demokratiko bat ere izan zen pitagorikoek bultzaturiko erregimen aristokratikoaren aurka. Horren ondorioz, jazarpen luzea jasan behar izan zuten pitagorikoek eratuak zituzten komunitate guztietan. Pitagorasek [[Metaponto]] hirian aurkitu zuen babesa eta bertan hil omen zen <ref>Franco Volpi: ''Ibid.''.</ref>. Pitagorikoen aurkako jazarpenean asko hil eta bakan batzuk ihes egin zuten eta sekta moduan iraun zuten [[K. a. IV. mende]]ra arte. |
Egiazko eta alegiazko historiak daude nahasturik Pitagorasen bizitzaren berri izateko orduan. [[Heraklides Pontokoa]], [[Klearko]] eta [[Aristoxenos]] jakintsuek alegiazko egitateak eta gertaerak jasotzen dituzte bere bizitzan. Pitagoras [[Apolo]] edo [[Hermes]]en seme zela jaso izan da. Azpimundura jaitsia eta ondoren berriz ere bertatik ekarria ere omen zen. Halaber, [[urre]]zko [[izter]]ra zeukala eta nonahitasunezkoa zela aipatu da. Kristau aroko lehenengo mendeetan berari buruzko [[Apolonio Tianakoa]] eta beste neopitagorikoen alegiazko historiak onartu ziren, gerora [[Jambliko]] eta [[Porfirio]] neoplatonikoengan eragina izango zutenak.<ref>Franco Volpi: ''Enciclopedia de obras de filosofía'', 1676. orrialdea.</ref> Gainera, Pitagorasek ez zuen ezer idatzi eta seguru asko horregatik ere bere jarraitzaileek Pitagorasenak ez ziren lanak eta asmakuntzak, Pitagorasen teorema kasu, egotzi zizkioten. Jarraitzaileek osaturiko pitagorismoak ez du, hortaz, lagundu bere bizitzaren eta lanaren berri zuzena izaten. Horrela, ikertzaile zenbaitek Pitagorasen ekarpenak eta pentsamendua gehiegiz baloratu direla baieztatu dute<ref>Jonathan Barnes: ''Los presocráticos'', 125-128. orrialdeak.</ref>. [[K. a. 580]]. urtearen inguruan [[Samos]] uhartean jaio zelako datuak fidagarriak dira ordea <ref>Franco Volpi: ''Ibid.''.</ref>. [[Apolodoro]]ren arabera, 40 bat urte izango zituen [[532]]. urtean, [[Polikrates]]en tirania dela eta [[Samos]] utzi [[Krotona]]ra joan behar izan zuenean. Bertan komunitate izpiritual bat sortu zuen, gizon eta emakumez osaturikoa, bizitzako alderdi guztiak arautzen zituena. Komunitateaz gaindi, bere jarraitzaileek bizitza politikoan ere parte hartu zuten, joera aristokratiko batez, eta ildo horretatik [[Krotona]] eta [[Sibaris]] hiriek [[K. a. 510]]. urtean elkarrekin izan zuten borroka aipatzen da, Sibaris hiriaren suntsipenaz bukatu zena <ref>Wilhem Capelle: ''Historia de la filosofía griega'', 42. orrialdea.</ref>. Borroka horretan [[Milo]] pitagorikoa izan zen buru eta komunitateko kideek ere parte hartze nabarmena izan zuten. Azkenik, matxinada demokratiko bat ere izan zen pitagorikoek bultzaturiko erregimen aristokratikoaren aurka. Horren ondorioz, jazarpen luzea jasan behar izan zuten pitagorikoek eratuak zituzten komunitate guztietan. Pitagorasek [[Metaponto]] hirian aurkitu zuen babesa eta bertan hil omen zen <ref>Franco Volpi: ''Ibid.''.</ref>. Pitagorikoen aurkako jazarpenean asko hil eta bakan batzuk ihes egin zuten eta sekta moduan iraun zuten [[K. a. IV. mende]]ra arte. |
||
22:12, 17 apirila 2012ko berrikusketa
Pitagoras Samoskoa, grezieraz Πυθαγόρας, (Samos, K. a. 580 inguru – Metaponto, K. a. 495 inguru) Antzinako Greziako matematikari eta filosofo bat izan zen. Matematikan, Pitagorasen teoremarengatik da ezaguna eta zenbakien bitartez dena azal daitekeela pentsatzen omen zuen. Musikan, eskala pitagorikoak bere izena darama. Metenpsikosi edo arimaren transmigrazioaren dotrina ere zabaldu zuen. Filosofian, Platonengan eragina izan zuen eta bere burua filosofotzat jo zuen lehenengoa izan zela ere jaso da. Pitagorismo izendatu den mugimendu erlijioso garrantzitsu baten sortzaile, mistikotzat jo izan da historian zehar. Ildo horretatik, mugimendu esoteriko anitzetan eragin duen pertsonaia izan da, Rosae Crucis mugimenduan kasu. gaztelaniaz, pitagorín izenez deitu ohi zaie oso azkarrak diren mutikoei [1].
Bizitza
Egiazko eta alegiazko historiak daude nahasturik Pitagorasen bizitzaren berri izateko orduan. Heraklides Pontokoa, Klearko eta Aristoxenos jakintsuek alegiazko egitateak eta gertaerak jasotzen dituzte bere bizitzan. Pitagoras Apolo edo Hermesen seme zela jaso izan da. Azpimundura jaitsia eta ondoren berriz ere bertatik ekarria ere omen zen. Halaber, urrezko izterra zeukala eta nonahitasunezkoa zela aipatu da. Kristau aroko lehenengo mendeetan berari buruzko Apolonio Tianakoa eta beste neopitagorikoen alegiazko historiak onartu ziren, gerora Jambliko eta Porfirio neoplatonikoengan eragina izango zutenak.[2] Gainera, Pitagorasek ez zuen ezer idatzi eta seguru asko horregatik ere bere jarraitzaileek Pitagorasenak ez ziren lanak eta asmakuntzak, Pitagorasen teorema kasu, egotzi zizkioten. Jarraitzaileek osaturiko pitagorismoak ez du, hortaz, lagundu bere bizitzaren eta lanaren berri zuzena izaten. Horrela, ikertzaile zenbaitek Pitagorasen ekarpenak eta pentsamendua gehiegiz baloratu direla baieztatu dute[3]. K. a. 580. urtearen inguruan Samos uhartean jaio zelako datuak fidagarriak dira ordea [4]. Apolodororen arabera, 40 bat urte izango zituen 532. urtean, Polikratesen tirania dela eta Samos utzi Krotonara joan behar izan zuenean. Bertan komunitate izpiritual bat sortu zuen, gizon eta emakumez osaturikoa, bizitzako alderdi guztiak arautzen zituena. Komunitateaz gaindi, bere jarraitzaileek bizitza politikoan ere parte hartu zuten, joera aristokratiko batez, eta ildo horretatik Krotona eta Sibaris hiriek K. a. 510. urtean elkarrekin izan zuten borroka aipatzen da, Sibaris hiriaren suntsipenaz bukatu zena [5]. Borroka horretan Milo pitagorikoa izan zen buru eta komunitateko kideek ere parte hartze nabarmena izan zuten. Azkenik, matxinada demokratiko bat ere izan zen pitagorikoek bultzaturiko erregimen aristokratikoaren aurka. Horren ondorioz, jazarpen luzea jasan behar izan zuten pitagorikoek eratuak zituzten komunitate guztietan. Pitagorasek Metaponto hirian aurkitu zuen babesa eta bertan hil omen zen [6]. Pitagorikoen aurkako jazarpenean asko hil eta bakan batzuk ihes egin zuten eta sekta moduan iraun zuten K. a. IV. mendera arte.
Erreferentziak
- ↑ Pitagorín, Diccionario de la lengua española. Espasa-Calpe.
- ↑ Franco Volpi: Enciclopedia de obras de filosofía, 1676. orrialdea.
- ↑ Jonathan Barnes: Los presocráticos, 125-128. orrialdeak.
- ↑ Franco Volpi: Ibid..
- ↑ Wilhem Capelle: Historia de la filosofía griega, 42. orrialdea.
- ↑ Franco Volpi: Ibid..
Kanpo loturak
 |
Wikiesanetan badira aipuak, gai hau dutenak: Pitagoras |