Meiji Berrezartzea: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.7.2+) (Bot: Modificando eo:Mejĝi-reformo por eo:Reformo Mejĝi |
|||
| 19. lerroa: | 19. lerroa: | ||
[[Kategoria:Japoniako historia]] |
[[Kategoria:Japoniako historia]] |
||
[[an:Restauración Meichi]] |
|||
[[ar:استعراش مييجي]] |
|||
[[ast:Restauración Meiji]] |
|||
[[bat-smg:Meidžė Restauracėjė]] |
|||
[[be:Рэстаўрацыя Мэйдзі]] |
|||
[[be-x-old:Рэстаўрацыя Мэйдзі]] |
|||
[[bg:Реставрация Мейджи]] |
|||
[[br:Adsav Meiji]] |
|||
[[bs:Revolucija Meiji]] |
|||
[[ca:Restauració Meiji]] |
|||
[[cs:Reformy Meidži]] |
|||
[[cy:Adferiad y Meiji]] |
|||
[[da:Meiji-restaurationen]] |
|||
[[de:Meiji-Restauration]] |
|||
[[el:Μεταρρύθμιση Μεΐτζι]] |
|||
[[en:Meiji Restoration]] |
|||
[[eo:Reformo Mejĝi]] |
|||
[[es:Restauración Meiji]] |
|||
[[et:Meiji restauratsioon]] |
|||
[[fa:اصلاحات میجی]] |
|||
[[fi:Meiji-restauraatio]] |
|||
[[fiu-vro:Meiji restaurats'uun]] |
|||
[[fr:Restauration de Meiji]] |
|||
[[gan:明治維新]] |
|||
[[gl:Restauración Meixi]] |
|||
[[he:תקופת מייג'י#הרקע, העלייה לשלטון והרסטורציה]] |
[[he:תקופת מייג'י#הרקע, העלייה לשלטון והרסטורציה]] |
||
[[hi:मेइजी पुनर्स्थापन]] |
|||
[[hif:Meiji Restoration]] |
|||
[[hr:Revolucija Meiji]] |
|||
[[hu:Meidzsi-restauráció]] |
|||
[[id:Restorasi Meiji]] |
|||
[[is:Meiji-endurreisnin]] |
|||
[[it:Rinnovamento Meiji]] |
|||
[[ja:明治維新]] |
|||
[[ka:მეიძის რესტავრაცია]] |
|||
[[kk:Мэйдзи жаңғыртуы]] |
|||
[[ko:메이지 유신]] |
|||
[[krc:Мэйдзи реставрация]] |
|||
[[la:Restauratio Meiji dicta]] |
|||
[[lt:Meidži restauracija]] |
|||
[[lv:Meidzi restaurācija]] |
|||
[[ml:മീജി പുനരുദ്ധരിക്കൽ]] |
|||
[[ms:Pemulihan Meiji]] |
|||
[[nds:Meiji-Restauration]] |
|||
[[nl:Meiji-restauratie]] |
|||
[[nn:Meijirestaurasjonen]] |
|||
[[no:Meijirestaurasjonen]] |
|||
[[oc:Restauracion Meiji]] |
|||
[[pl:Restauracja Meiji]] |
|||
[[pnb:میجی مڑ آنا]] |
|||
[[pt:Restauração Meiji]] |
|||
[[ro:Restauraţia Meiji]] |
|||
[[ru:Реставрация Мэйдзи]] |
|||
[[sh:Meiji revolucija]] |
|||
[[simple:Meiji Restoration]] |
|||
[[sk:Meidži išin]] |
|||
[[sl:Obnova Meidži]] |
|||
[[sr:Revolucija Meidži]] |
|||
[[sv:Meijirestaurationen]] |
|||
[[ta:மெய்சி மீள்விப்பு]] |
|||
[[th:การคืนสู่ราชบัลลังก์ของจักรพรรดิเมจิ]] |
|||
[[tl:Pagpapanumbalik ng Meiji]] |
|||
[[tr:Meiji Restorasyonu]] |
|||
[[uk:Реставрація Мейдзі]] |
[[uk:Реставрація Мейдзі]] |
||
[[ur:بحالی مییجی]] |
|||
[[vi:Minh Trị Duy tân]] |
|||
[[war:Restorasyon Meiji]] |
|||
[[za:Mingzci veizsaen]] |
|||
[[zh:明治维新]] |
|||
[[zh-min-nan:Meizi Î-sin]] |
|||
[[zh-yue:明治維新]] |
|||
03:27, 8 martxoa 2013ko berrikusketa
| Japoniako historia |
|
|
Meiji berrezarkuntza (明治維新; Meiji ishin) —Meiji iraultza izenaz ere ezaguna— Japoniak 1866tik 1869ra bitartean egindako egitura politiko eta sozialen aldaketa da. Meiji berrezarkuntza, hortaz, Edo garaiaren eta Meiji garaiaren arteko epea da.
Meiji berrezarkuntzak Japonian indarrean zegoen erregimen despotikoaren (Shogun erregimena) erorketa suposatu zuen. Erregimen honetan enperadoreak zuen botere osoa; egoera Europako feudalismoaren antzekoa zen. 1853ra arte Japoniak ez zuen inolako kanpo harremanik izan (Txina eta Holandaren salpuespenekin). Urte hartan AEBetako armadaren itsasontziak iritsi ziren Japoniako kostaldera, merkataritza itun bat eskatuz. Japoniarrek Kuro-fune raikō (itsasontzi beltzen etorrera) bezala ezagutzen dute afera hau. Japoniak armadarik ez zuenez, ituna sinatzera behartua ikusi zuen bere burua.
Gertaera horrek munduan bakarra izango zen prozesua abian jarri zuen: Meiji iraultza. Klase menperatzailearen (aristokrazia) zati handi batek aldaketaren beharra ikusi eta pribilegioei uko egin zien. Iraultzaile hauei Ishin shishi deitu zitzaien. Shogun erregimenaren aldekoek, bere aldetik, Shinsengumi deitutako indar paramilitarra osatu zuten iraultzaileen aurka. 1867rako iraultzaileek Shogun erregimenaren aldekoei aurre hartuko diete. Bost gerraren ostean (Boshin Gerrak bezala ezagutuak), Shogun erregimenak amore emango du.
1868an Meiji berrezarkuntzari ekingo zaio bete-betean: Samuraien pribilegioak deuseztatuko dira; jendeak abizena izateko aukera edukiko du (lehen aristokraziaren pribilegioa zena), etab. Aldaketa hauek ezegonkortasun handiko epea ekarriko dute Japoniara, altxamendu ugari emanez. Lau hamarkada itxaron beharko dira egonkortasunera bueltatzeko, Japonia potentzia militar eta ekonomikoa bihurtuta.
Ikus, gainera
