Cixi: berrikuspenen arteko aldeak
tNo edit summary |
No edit summary |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
{{Biografia infotaula oinarria |
|||
[[Fitxategi:The Cixi Imperial Dowager Empess of China (1).PNG|right|200px|thumb|Cixi enperatriz erregeordea]] |
|||
| izena = Cixi enperatriz alarguna |
|||
| irudia = The Ci-Xi Imperial Dowager Empress (5).JPG |
|||
| zabalera =200px |
|||
| oina =Cixi enperatriz erregeordea |
|||
| izen osoa = |
|||
| jatorrizko izena = 慈禧 |
|||
| ezizena = |
|||
| jaiotza data = [[1835]]eko [[azaroaren 29]]a |
|||
| jaiotza hiria = [[Beijing]] |
|||
| jaiotza herrialdea = [[Qing dinastia|Qing Inperioa]] |
|||
| heriotza data = [[1908]]ko [[azaroaren 15]]a |
|||
| heriotza hiria = [[Zhongnanhai]], [[Beijing]] |
|||
| heriotza herrialdea = [[Qing dinastia|Qing Inperioa]] |
|||
| etnia = |
|||
| bikote kidea = [[Xianfeng|Xianfeng enperadorea]] |
|||
| webgunea = |
|||
| sinadura = |
|||
| datu gehigarriak = |
|||
}} |
|||
'''Cixi''' ([[txinera]]z 慈禧, [[pinyin]]: Cíxǐ, [[Wade-Giles]]: '''Tz'u-hsi''') ([[1835]]eko [[azaroaren 29]]a - [[1908]]ko [[azaroaren 15]]a) enperatriz erregeordea edo enperatriz alargunak [[Txina]]n agindu zuen [[1861]]etik [[1908]]ra, hil zen urtea. Bere agintean [[Qing dinastia]] edo mantxuaren, azken dinastia inperial txinatarra, gainbehera eman zen. |
'''Cixi''' ([[txinera]]z 慈禧, [[pinyin]]: Cíxǐ, [[Wade-Giles]]: '''Tz'u-hsi''') ([[1835]]eko [[azaroaren 29]]a - [[1908]]ko [[azaroaren 15]]a) enperatriz erregeordea edo enperatriz alargunak [[Txina]]n agindu zuen [[1861]]etik [[1908]]ra, hil zen urtea. Bere agintean [[Qing dinastia]] edo mantxuaren, azken dinastia inperial txinatarra, gainbehera eman zen. |
||
| 12. lerroa: | 30. lerroa: | ||
[[Kategoria:1908ko heriotzak]] |
[[Kategoria:1908ko heriotzak]] |
||
[[Kategoria:Txinako enperadoreak]] |
[[Kategoria:Txinako enperadoreak]] |
||
[[Kategoria:Beijing udal-probintziako pertsonak]] |
|||
{{Link GA|id}} |
{{Link GA|id}} |
||
18:05, 14 apirila 2013ko berrikusketa
.JPG) Cixi enperatriz erregeordea | ||
| Datu pertsonalak | ||
|---|---|---|
| Jatorrizko izena | 慈禧 | |
| Jaio | 1835eko azaroaren 29a | |
| Beijing (Qing Inperioa) | ||
| Hil | 1908ko azaroaren 15a | |
| Zhongnanhai, Beijing (Qing Inperioa) | ||
| Bikotekidea(k) | Xianfeng enperadorea | |
Cixi (txineraz 慈禧, pinyin: Cíxǐ, Wade-Giles: Tz'u-hsi) (1835eko azaroaren 29a - 1908ko azaroaren 15a) enperatriz erregeordea edo enperatriz alargunak Txinan agindu zuen 1861etik 1908ra, hil zen urtea. Bere agintean Qing dinastia edo mantxuaren, azken dinastia inperial txinatarra, gainbehera eman zen.
Cixi Xianfeng (咸丰) enperadorearen amorantea izan zen eta berau hiltzean 1861ean Cixik eta Ci'anek (慈安) agindua hartu zuten 1861 eta 1973 artean enperadorearen seme Tongzhi (同治) adin nagusia izan arte. Enperadore gaztea ordea adinera heldu eta bi urtera hil zen. Cixik arauak apurtu eta bere hiru urteko hiloba izendatu zuen oinordeko gisa. Ci'an 1881an hil ondoren Cixik bakarrik eduki zuen boterea.
Bere iloba Guangxu enperadorea adin nagusia izan zenean, Cixi erretiratu egin zen, bere zerbitzura zegoen espia sare bat utziz. Japoniaren aurkako lehen gerra (1894-1895) galtzean eta Guangxu hainbat erreforma martxan jartzean, Cixik bere ilobaren aurka azpilanean hasi zen indar militar eta kontserbadoreekin bat eginda, agintea berreskuratu zuelarik.
Boterea eskuratu eta urtebetera, Cixik boxerren alde egin zuen hauen potentzia kolonial atzerritarren aurkako matxinadan. Ordainetan, indar atzerritarrak Hiri Debekatuan sartu eta Beijing konkistatu zuten, Cixi bake hitzarmen kaltegarri bat sinatzera behartu zelarik. Porrot honegatik karisma galdu zuen arren, hil arte mantendu zen boterean.