1881

1881. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa • 1900(e)koa
Urteak	1878 • 1879 • 1880 • 1881 • 1882 • 1883 • 1884
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1881 ; MDCCCLXXXI
Ab urbe condita	2634
Armeniar egutegia	1330 ; ԹՎ ՌՅԼ
Bahá'í egutegia	37 – 38
Bengaliar egutegia	1288
Berber egutegia	2831
Egutegi budista	2425
Myanmarko egutegia	1243
Bizantziar egutegia	7389 – 7390
Koptoen egutegia	1597 – 1598
Etiopiar egutegia	1873 – 1874
Hebrear egutegia	5641 – 5642
	Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1937 – 1938
Shaka Samvat	1803 – 1804
Kali Yuga	4982 – 4983
Iraniar egutegia	1259 – 1260
Islamiar egutegia	1298 – 1299
Japoniar egutegia	Meiji 14; (明治14年)
Korear egutegia	4214
Thailandiar eguzki egutegia	2424
Holozeniar egutegia	11881

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

Gertaerak

Mundua

Otsailaren 1a – Panamako kanalaren eraikitze lanak hasi ziren
Martxoaren 13a – Narodnaia Volia (Herriaren nahia) talde klandestino iraultzaileak Alexandro II.a Errusiako tsarra hil zuen San Petersburgon lehergailuak jaurtita.

Arte eta kultura

Juan Antonio Mogel bizkaitarrak Peru Abarka liburu ezaguna argitaratu zuen.

Zientzia eta teknologia

Kirolak

Jaiotzak

Urtarrila

Urtarrilaren 1a – Vajiravudh, Siamgo erregea (h. 1925).
Urtarrilaren 4a – Wilhelm Lehmbruck, alemaniar eskultorea (h. 1919).
Urtarrilaren 5a – Pablo Gargallo, kataluniar eskultorea (h. 1934).
Urtarrilaren 6a – Nina M. Davies, britainiar marrazkilaria eta egiptologoa (h. 1965).
Urtarrilaren 7a – Concha Catalá, euskal aktorea (h. 1968).
Urtarrilaren 9a – Édouard Beaupré, Willow Buncheko erraldoia, akromegaliaren ondorioz 2,51 metro garai izatera heldu zen kanadarra (h. 1904).
Urtarrilaren 9a – Alberto Novión, euskal jatorriko argentinar antzerkigilea (h. 1937).
Urtarrilaren 9a – Giovanni Papini, italiar idazlea (h. 1956).
Urtarrilaren 17a – Alfred Reginald Radcliffe-Brown, britainiar antropologoa (h. 1955).
Urtarrilaren 20a – Andrea Villarreal, mexikar kazetaria, idazlea eta iraultzailea (h. 1963).
Urtarrilaren 25a – Emil Ludwig, alemaniar idazlea (h. 1948).
Urtarrilaren 30a – Elvia Carrillo Puerto, mexikar lider feminista, politiko eta sufragista (h. 1968).
Urtarrilaren 30a – Martina Casiano y Mayor, espainiar irakaslea, Espainiako Fisika eta Kimika Elkarteko lehen emakumezko kidea.
Urtarrilaren 31 – Irving Langmuir, estatubatuar kimikari eta fisikaria, 1932ko Kimikako Nobel Saria (h. 1957).
Urtarrilaren 31 - Iñaxi Urbiztondo, gipuzkoar bertsolaria (h. 1975).

Otsaila

Otsailaren 3a – Harry Edwin Wood, ingeles astronomoa (h. 1946).
Otsailaren 4a – Jose Eizagirre Aiestaran, euskal idazlea (h. 1949).
Otsailaren 4a – Fernand Léger, frantziar margolaria (h. 1955).
Otsailaren 4a – Jakov Protazanov, errusiar zinema zuzendaria eta gidoilaria (h. 1945).
Otsailaren 4a – Kliment Voroxilov, sobietar mariskal eta politikaria (h. 1969).
Otsailaren 11 - Escolástica Antonia Martina Astibia Iturbe, nafar moja (h. 1937).
Otsailaren 11 – Carlo Carrà, italiar margolaria (h. 1966).
Otsailaren 11 – Saturnino Soloeta, Dimako Fernando, bizkaitar idazlea eta elizgizona (h. 1964).
Otsailaren 12a – Anna Pavlova, errusiar ballet-dantzaria (h. 1931).
Otsailaren 15a – Carmelo Ballester, espainiar artzapezpikua, Gasteizko apezpikua izandakoa (h. 1949).
Otsailaren 15a – Piaras Béaslaí, irlandar idazle, antzerkigile, biografialari eta itzultzailea (h. 1965).
Otsailaren 25a – Alexei Rikov, errusiar politikaria (h. 1938).
Otsailaren 27a – Sveinn Björnsson, Islandiako lehendabiziko presidentea (h. 1952).

Martxoa

Martxoaren 4a – Thomas Sigismund Stribling, estatubatuar idazle eta abokatua (h. 1965).
Martxoaren 5a – Augusto Barcia Trelles, espainiar abokatu, idazle, kazetari eta politikari errepublikanoa (h. 1961).
Martxoaren 6a – María Blanchard, espainiar margolaria, kubismoaren 'dama handia' (h. 1932).
Martxoaren 9a – Francisca Ametzua, euskal moja karmeldarra (h. 1936).
Martxoaren 9a – Ernest Bevin, britainiar politikari eta buruzagi sindikalista (h. 1951).
Martxoaren 12a – Väinö Tanner, Finlandiako lehen ministroa (h. 1966).
Martxoaren 13a – Luciano Lizarraga, gipuzkoar futbolaria (h. 1960).
Martxoaren 17a – Walter Rudolf Hess, suitzar sendagile eta fisiologoa, 1949ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1973).
Martxoaren 18a – Paul Le Flem, frantziar musikagilea (h. 1984).
Martxoaren 23a – Roger Martin du Gard, frantziar idazlea, 1937ko Literaturako Nobel Saria (h. 1958).
Martxoaren 23a – Hermann Staudinger, alemaniar kimikaria, 1953ko Kimikako Nobel Saria (h. 1965).
Martxoaren 25a – Béla Bartók, hungariar musikagilea (h. 1945).
Martxoaren 25a – Patrick Henry Bruce, estatubatuar margolari modernoa (h. 1936).

Apirila

Apirilaren 3a – Daisy Ashford, ingeles idazlea (h. 1972).
Apirilaren 3a – Alcide de Gasperi, Italiako lehen ministroa (h. 1954).
Apirilaren 4a – Anbrosio Zatarain Goia, gipuzkoar lur-jabe eta mediku euskaltzalea (h. 1966).
Apirilaren 12a – Rudolf Ramek, Austriako kantzilerra (h.1941).
Apirilaren 18a – Max Weber, estatubatuar margolaria (h. 1961).
Apirilaren 26a – Edmund Vansteenberghe, Baionako apezpikua (h. 1943).

Maiatza

Maiatzaren 1a – Pierre Teilhard de Chardin, frantziar paleontologo, filosofo eta jesulaguna (h. 1955).
Maiatzaren 4a – Aleksandr Kerenski, errusiar politikari sozialdemokrata iraultzailea (h. 1970).
Maiatzaren 7a – Ebenezer Cunningham, ingeles matematikaria (h. 1977).
Maiatzaren 20a – Joseph Apeztegi, lapurtar pilotaria (h. 1950).
Maiatzaren 20a – Juan Cueto, arabar militarra (h. 1937).
Maiatzaren 20a – Wladislaw Sikorski, poloniar politikari eta militarra (h. 1943).
Maiatzaren 26a – Maria Olga de Moraes Sarmento da Silveira, portugaldar idazle eta feminista (h. 1948).
Maiatzaren 28a – Luis Orgaz, arabar militarra (h. 1946).

Ekaina

Ekainaren 2a – Marcelino Ugalde, euskal irakaslea (h. 1949).
Ekainaren 3a – Mikhail Larionov, errusiar margolaria (h. 1964).
Ekainaren 4a – Natalia Sergeievna Gontxarova, errusiar margolaria (h. 1962).
Ekainaren 11 – Hilda Phoebe Hudson, ingeles matematikaria (h. 1965).
Ekainaren 15a – Paul Cornu, frantziar ingeniari eta asmatzailea, errotorea erabiliz eginiko lehen hegaldi librearen autorea (h. 1944).
Ekainaren 22a – Robert Hertz, frantziar antropologoa (h. 1915).
Ekainaren 29a – Louis Trousselier, frantziar txirrindularia (h. 1939).

Uztaila

Uztailaren 2a – Eduard von Steiger, Suitzako Konfederazioko presidentea (h. 1962).
Uztailaren 8a – Rosa Mercedes Ayarza, musikagilea, kantu irakaslea, jakintsua eta Peruko musikaren sustatzailea (h. 1969).
Uztailaren 18a – María Maeztu, euskal pedagogo eta hezitzailea (h. 1948).
Uztailaren 18a – Antonia Maymón, espainiar pedagogo arrazionalista, militante naturista, anarkista, feminista eta idazlea (h. 1959).
Uztailaren 19a – Mikel Urreta Etxebeste, gipuzkoar politikari eta euskaltzalea (h. 1961).
Uztailaren 27a – Hans Fischer, alemaniar kimikaria, 1930eko Kimikako Nobel Saria (h. 1945).
Uztailaren 30a – Smedley Butler, AEBko armadako militarra 33 urtez eta ondoren ekintzaile bakezalea (h. 1940).

Abuztua

Abuztuaren 6a – Alexander Fleming, eskoziar zientzialaria, penizilinaren aurkitzailea eta 1945eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1955).
Abuztuaren 7a – François Darlan, frantziar almirante eta politikaria (h. 1942).
Abuztuaren 8a – Ewald von Kleist, Alemaniako landa mariskala Bigarren Mundu Gerran (h. 1954).
Abuztuaren 9a – Antonio Gaston Orleans-Bragantzakoa, Brasilgo printzea (h. 1918).
Abuztuaren 12a – Cecil B. DeMille, estatubatuar zinema zuzendaria (h. 1959).
Abuztuaren 19a – George Enescu, errumaniar musikagilea (h. 1955).
Abuztuaren 25a – Ricardo Samper, espainiar abokatu eta politikaria (h. 1938).
Abuztuaren 26a – Alice Wilson, kanadar geologoa, Kanadako lehenengo emakume geologoa (h. 1964).
Abuztuaren 29a – Valery Larbaud, frantziar idazlea (h. 1957).

Iraila

Irailaren 1a – Matilde Ras, kataluniar idazlea, itzultzailea eta grafologoa, Espainiako grafologia zientifikoaren aitzindaritzat hartua (h. 1969).
Irailaren 4a – Mohamed VIII.a al-Amin, Tunisiako bey eta erregea (h. 1962).
Irailaren 9a – Panagiotis Poulitsas, Greziako lehen ministroa (h. 1968).
Irailaren 11 – Asta Nielsen, danimarkar aktorea (h. 1972).
Irailaren 15a – Ettore Bugatti, italiar industria-gizona (h. 1947).
Irailaren 20a – Antti Hackzell, Finlandiako lehen ministroa (h. 1946).
Irailaren 21a – Éamonn Ceannt, irlandar errepublikarra, 1916ko Pazko matxinadan Irlandako Errepublikaren Aldarrikapena sinatu zuten buruzagietako bat (h. 1916).
Irailaren 24a – Edith Fischerström, suediar margolari, artista grafiko, eskultore eta arte irakaslea (h. 1967).
Irailaren 25a – Moisés Huerta, bizkaitar eskultorea (h. 1962).
Irailaren 25a – Lu Xun, txinatar idazlea, txinerazko literatura modernoaren aitatzat hartua (h. 1936).
Irailaren 28a – Eugeni d'Ors, kataluniar filosofo eta idazlea (h. 1954).
Irailaren 29a – Ludwig von Mises, austriar-estatubatuar Austriar eskolako ekonomialari, historialari, logiko eta soziologoa (h. 1973).

Urria

Urriaren 4a – Walther von Brauchitsch, Alemaniako Armadako komandante nagusia Bigarren Mundu Gerran. (h. 1948).
Urriaren 4a – André Salmon, frantziar idazlea (h. 1969).
Urriaren 8a – Jose Soltxaga, Gerra Zibileko militar matxino nafarra (h. 1953).
Urriaren 11 – Hans Kelsen, austriar legegizon, zuzenbidearen filosofo eta politikaren filosofoa izan zen (h. 1973).
Urriaren 11 – Lewis Fry Richardson, ingeles fisikaria (h. 1953).
Urriaren 15a – P. G. Wodehouse, ingeles idazlea (h. 1975).
Urriaren 16a – Vilhelm Buhl, Danimarkako lehen ministroa (h. 1954).
Urriaren 20a – George Snedecor, estatubatuar estatistikaria (h. 1974).
Urriaren 22a – Clinton Davisson, estatubatuar fisikaria, 1937ko Fisikako Nobel Saria (h. 1958).
Urriaren 25a – Pablo Picasso, espainiar margolari eta eskulturagilea, XX. mendeko artista esanguratsuenetarikoa (h. 1973).
Urriaren 30a – Elizabeth Madox Roberts, estatubatuar idazlea (h. 1941).

Azaroa

Azaroaren 13a – Rudolf Minger, Suitzako Konfederazioko presidentea (h. 1955).
Azaroaren 15a – William Pearse, irlandar errepublikarra, 1916ko Pazko Matxinadako buruzagietako bat (h. 1916).
Azaroaren 17a – Jose Ramon Astibia, euskal idazlea (h. 1916).
Azaroaren 17a – Ethel Bellamy, britainiar astronomia-informatikaria eta sismologoa (h. 1960).
Azaroaren 22a – Enver Pasha, turkiar jeneral eta politikaria (h. 1922).
Azaroaren 23a – Edward L. Atkinson, britainiar itsas zirujaua eta Antartikako esploratzailea (h. 1929).
Azaroaren 25a – Joan XXIII.a, aita santua (h. 1962).
Azaroaren 28a – Stefan Zweig, austriar eleberrigile, antzerkigile, kazetari eta biografoa (h. 1942).
Azaroaren 29a – Hermann Ehrhardt, alemaniar militarra (h. 1971).
Azaroaren 30a – Andres Amonarriz, euskal idazlea (h. 1952).

Abendua

Abenduaren 2a – Irakli Tsereteli, georgiar mentxebikea (h. 1959).
Abenduaren 8a – Albert Gleizes, frantziar margolari kubista, artearen teorialari eta filosofoa (h. 1953).
Abenduaren 18a – Esperanza Zuloaga, espainiar zeramikaria (h. 1937).
Abenduaren 19a – King Oliver, estatubatuar afroamerikar konpositore eta jazzeko orkestra-zuzendaria (h. 1938).
Abenduaren 23a – Juan Ramon Jimenez, espainiar idazlea, 1956ko Literaturako Nobel Saria (h. 1958).
Abenduaren 24a – Delfina Bunge, argentinar idazlea, olerkaria, saiakera-egilea eta filantropoa (h. 1952).
Abenduaren 27a – António Granjo, Portugalgo lehen ministroa (h. 1921).
Abenduaren 29a – Juana Tomasa Charela Vidas, La Calderera, nafar etxekoandrea, Gerra Zibilean fusilatua (h. 1936).
Abenduaren 31 – Max Hermann Pechstein, alemaniar margolari eta marrazkigilea (h. 1955).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Carlos Castellanos, bizkaitar futbolaria (h. 1903).
Federiko Garralda, nafar albaitari eta euskal idazlea (h. 1929).
Ignacio K. Nuñez, euskal idazlea (h. 1910).
Jesús Alustiza, gipuzkoar sendagilea (h. 1951).
Jose Aranburu Aramendi, Keixeta, gipuzkoar aizkolaria, historiako handienetako bat (h. 1962).
Leon Lassalle, lapurtar idazlea (h. 1961).
Martin Oianburu Artze, nafar enpresaburua (h. 1975).
Pepita Sanz, nafar abeslari lirikoa (h. 1928).
Benjamin Jekhowski, frantziar-errusiar-poloniar astronomoa (h. 1975).
Carlota Matienzo, puertorricar irakasle eta feminista (h. 1926).
José Gafo, espainiar apaiz eta politikaria (h. 1936).
Kemal Atatürk, Turkiako lehen presidentea (h. 1938).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

Urtarrilaren 1a – Louis Auguste Blanqui, sozialismoaren teorialari eta iraultzaile frantsesa (j. 1805).
Urtarrilaren 4a – Domingo Moriones, euskal militar eta politikaria (j. 1823).
Urtarrilaren 14a - Francisco Arzuaga, Bilboko Danbolintero Nagusia 53 urtez (j. 1800).
Otsailaren 3a – John Gould, ingeles ornitologo eta marrazkilaria (j. 1804).
Otsailaren 5a – Thomas Carlyle, eskoziar historialari, kritikari eta filosofoa (j. 1795).
Otsailaren 9a – Fjodor Dostojevsky, errusiar idazlea (j.1821).
Otsailaren 25a – Melchior Paul von Deschwanden, suitzar margolaria (j. 1811).
Martxoaren 13a – Alexandro II.a Errusiakoa, Errusiako enperadorea (j. 1818).
Martxoaren 22a – Maria Adelaide Fernandes Prata, portugaldar idazle eta poeta (j. 1822).
Martxoaren 28a – Modest Musorgski, errusiar musikagilea (j. 1839).
Apirilaren 6a – Jose Maria Iparragirre, euskal olerkari eta musikagilea (j. 1820).
Apirilaren 15a – Sofia Perovskaia, errusiar iraultzailea, Alexandro II.a Errusiakoaren hilketaren antolatzailea, urkatua (j. 1853).
Apirilaren 19a – Benjamin Disraeli, ingeles politikari eta idazlea (j. 1840).
Maiatzaren 11 – Henri Frédéric Amiel, suitzar filosofoa (j. 1821).
Maiatzaren 11 – Sakamantekas, arabar serie-hiltzailea (j. 1821).
Maiatzaren 14a – Maria Mazzarello, italiar lekaimea, Andre Maria Laguntzailearen Alaben Institutuaren sortzailea (j. 1837).
Maiatzaren 15a – Franz von Dingelstedt, alemaniar idazlea (j. 1814).
Maiatzaren 22a – Friedrich Kasiski, prusiar ofiziala, kriptografoa eta arkeologoa (j. 1805).
Maiatzaren 24a – Samuel Palmer, ingeles paisaia-margolari, grabatzaile eta idazlea (j. 1805).
Maiatzaren 25a – Nutt Komodoroa, estatubatuar artista (j. 1848).
Ekainaren 2a – Elise Thérèse Koekkoek-Daiwaille, herbeheretar margolari eta litografa (j. 1814).
Ekainaren 6a – Henri Vieuxtemps, belgikar musikagilea (j. 1820).
Ekainaren 9a – Joan Batista Artxu, euskal idazlea (j. 1811).
Ekainaren 16a – Aleksandra Iximova, errusiar idazle, itzultzaile eta argitaratzailea (j. 1805).
Ekainaren 23a – Matthias Jakob Schleiden, alemaniar botanikaria (j. 1804).
Ekainaren 28a – Jules Dufaure, Frantziako lehen ministroa (j. 1798).

Uztailetik abendura

Uztailaren 14a – Billy the Kid, estatubatuar legezkanpoko bidelapur eta tiratzailea (j. 1859).
Uztailaren 26a – George Borrow, ingeles idazle, bidaiari eta filologoa (j. 1803).
Abuztuaren 2a – Marcus Clarke, australiar idazle eta kazetaria (j.1846).
Irailaren 14a – Xoan Antonio Saco e Arce, galiziar idazle eta hizkuntzalaria, Galizierazko lehen gramatika idatzi zuena (j. 1835).
Irailaren 16a – Jean-Baptiste Nothomb, Belgikako lehen ministroa (j. 1805).
Irailaren 19a – James Garfield, Ameriketako Estatu Batuetako 20. Presidentea (j. 1831).
Urriaren 6a – Claire de Chandeneux, frantziar idazlea (j. 1836).
Urriaren 10a – Daniel Comboni, italiar santua (j. 1831).
Urriaren 31 – George W. De Long, estatubatuar militar eta esploratzailea (j. 1844).
Azaroaren 21a – Ami Boué, austriar geologoa (j. 1794).
Abenduaren 2a – Jenny von Westphalen, prusiar idazle eta pentsalaria (j. 1814).
Abenduaren 13a – August Šenoa, kroaziar idazlea (j. 1838).
Abenduaren 17a – Lewis Henry Morgan, estatubatuar antropologoa (j. 1818).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Alberto Larroque, lapurtar legelari eta irakaslea (j. 1819).
Ignacio Gogeaskoetxea, bizkaitar euskaltzale, itzultzaile eta apaiza (j. 1825).
José Perula y de la Parra, nafar jeneral karlista (j. 1830).

Kanpo estekak

Datuak: Q7808
Multimedia: 1881 / Q7808