Zero absolutu: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

10:05, 2 uztaila 2019ko berrikusketa

° Zero absolutua egon daitekeen tenperaturarik txikiena da. Tenperatura honetan sistemaren energia maila egon daitekeen txikiena da, eta partikulak, mekanika klasikoaren arabera, ez dira higitzen. Mekanika kuantikoaren arabera, ordea, zero absolutuak hondarreko energia bat izan behar du, zero puntuko energia deitua, Heisenbergen ziurgabetasunaren printzipioa bete dadin.

Zero absolutua, gainera Kelvin eta Rankine eskalen 0 puntua ere bada. 0 °K edo 0 °R -273,15 °C eta -459,67 °F dira hurrenez hurren.

Termodinamikaren hirugarren legearen arabera zero absolutua inoiz ezin da lortu. Gaurdaino lortu den tenperaturarik txikiena -272 °C da, hozkailuak dituen molekulek ez baitute puntu horren azpitik joateko behar adinako energiarik. Zero absolutuan kristal perfektu baten entropia zero da orobat.

Kristala osatzen duten atomoek, kristal akasgabe bat eratzen badute, honen entropiak, zero baino gehiago izan behar du, eta, beraz, tenperatura, beti izango da zero absolutua baino gehiago, eta kristalak, beti izango ditu bere atomoen mugimenduak eragindako inperfekzioak; hori konpentsatzeko mugimendu bat beharko luke eta, beraz, beti hondar inperfekzio bat izanez.

0 °K-eko tenperaturan, substantzia guztiak solidotuko liratekeela aipatu behar da, eta, egungo bero-ereduaren arabera, molekulek, mugitzeko edo bibratzeko ahalmen oro galduko lukete.

Orain arte, zero absolututik gertueneko tenperatura, MITeko zientzialariek lortu zuten laborategian 2003an. Gas bat eremu magnetiko batean, zero absolututik nanokelvin erdiraino (5•10⁻¹⁰ °K) hoztuz lortu zen.

Zero absolututik gertuko fenomenoak

Zero absolututik gertu, material batzuetan, fenomeno batzuk gerta daitezke, Bose-Einsteinen kondentsatua edo superfluido egoera batzuk sortzen dira, helio II.a bezala.

1924an, Albert Einstein fisikari alemaniarrak eta Satyendranath Bose indiarrak, euren omenez, Bose-Einsteinen kondentsatua deritzon fenomeno baten existentzia iragarri zuten. Egoera horretan, bosoiak, energia-egoera kuantiko berean elkartzen dira. Fenomeno hau, 1995ean baieztatu zen, eta, ordutik, bere propietateetako asko ikertu dira.

Zero absolututik gertuko tenperaturetan, superfluidoak era daitezke, edo baita, euren azterketarako tenperatura altuagoetan existitzen ez diren molekula hauskorrak ere, beste fenomeno batzuen artean.

Ikus, gainera

Celsius graduak

@@ 2. lerroa: / 2. lerroa: @@
 '''Zero absolutua''' egon daitekeen [[tenperatura]]rik txikiena da. Tenperatura honetan sistemaren [[energia]] maila egon daitekeen txikiena da, eta partikulak, [[mekanika klasiko]]aren arabera, ez dira higitzen. [[Mekanika kuantiko]]aren arabera, ordea, zero absolutuak hondarreko energia bat izan behar du, ''zero puntuko energia'' deitua, [[Heisenbergen ziurgabetasunaren printzipioa]] bete dadin.
-Zero absolutua, gainera [[Kelvin (unitatea)|Kelvin]] eta [[Rankine]] eskalen 0 puntua ere bada. 0&nbsp;[[celsius gradu|°]]K edo 0&nbsp;[[celsius gradu|°]]R -273,15&nbsp;[[celsius gradu|°C]] eta -459,67&nbsp;[[fahrenheit gradu|°F]] dira hurrenez hurren.
+Zero absolutua, gainera [[Kelvin (unitatea)|Kelvin]] eta [[Rankine]] eskalen 0 puntua ere bada. 0&nbsp;°K edo 0&nbsp;°R -273,15&nbsp;[[celsius gradu|°C]] eta -459,67&nbsp;[[fahrenheit gradu|°F]] dira hurrenez hurren.
 [[Termodinamika]]ren hirugarren legearen arabera zero absolutua inoiz ezin da lortu. Gaurdaino lortu den tenperaturarik txikiena -272&nbsp;°C da, hozkailuak dituen [[molekula|molekulek]] ez baitute puntu horren azpitik joateko behar adinako energiarik. Zero absolutuan [[kristal]] perfektu baten [[entropia]] [[zero]] da orobat.
-Kristala osatzen duten atomoek, kristal akatsgabe bat eratzen badute, honen entropiak, zero baino gehiago izan behar du, eta, beraz, tenperatura, beti izango da zero absolutua baino gehiago, eta kristalak, beti izango ditu bere atomoen mugimenduak eragindako inperfekzioak, hori konpentsatzeko mugimendu bat beharko lukeelarik, eta, beraz, beti hondar inperfekzio bat izanez.
+Kristala osatzen duten atomoek, kristal akasgabe bat eratzen badute, honen entropiak, zero baino gehiago izan behar du, eta, beraz, tenperatura, beti izango da zero absolutua baino gehiago, eta kristalak, beti izango ditu bere atomoen mugimenduak eragindako inperfekzioak; hori konpentsatzeko mugimendu bat beharko luke eta, beraz, beti hondar inperfekzio bat izanez.
-kelvineko tenperaturan, substantzia guztiak solidotuko liratekeela aipatu behar da, eta, egungo beroaren ereduaren arabera, molekulek, mugitzeko edo bibratzeko ahalmen oro galduko luketela.
+°K-eko tenperaturan, substantzia guztiak solidotuko liratekeela aipatu behar da, eta, egungo bero-ereduaren arabera, molekulek, mugitzeko edo bibratzeko ahalmen oro galduko lukete.
-Orain arte, zero absolututik gertueneko tenperatura, [[Massachusetts Institute of Technology|MITeko]] zientzialariek lortu zuten laborategian [[2003]]an. Gas bat eremu magnetiko batean, zero absolututik nanokelvin erdiraino (5•10<SUP>−10</SUP> K) hoztuz lortu zen.
+Orain arte, zero absolututik gertueneko tenperatura, [[Massachusetts Institute of Technology|MITeko]] zientzialariek lortu zuten laborategian [[2003]]an. Gas bat eremu magnetiko batean, zero absolututik nanokelvin erdiraino (5•10<SUP>−10</SUP> °K) hoztuz lortu zen.
 == Zero absolututik gertuko fenomenoak ==
-Zero absolututik gertu, materialen batzuetan, fenomenoren batzuk gerta daitezke, [[Bose-Einsteinen kondentsatua]] edo [[superfluido]] batzuk, helio II.a bezala.
+Zero absolututik gertu, material batzuetan, fenomeno batzuk gerta daitezke, [[Bose-Einsteinen kondentsatua]] edo [[superfluido]] egoera batzuk sortzen dira, helio II.a bezala.
-[[1924]]an, [[Albert Einstein]] fisikari alemaniarrak eta [[Satyendra Nath Bose|Satyendranath Bose]] indiarrak, euren omenez, [[Bose-Einsteinen kondentsatua]] deritzon fenomeno baten existentzia iragarri zuten. Egoera horretan, [[bosoi]]ak, energia [[egoera kuantiko]] berean elkartzen dira. Fenomeno hau, [[1995]]ean baieztatu zen, eta, ordutik, bere propietateetako asko ikertu dira.
+[[1924]]an, [[Albert Einstein]] fisikari alemaniarrak eta [[Satyendra Nath Bose|Satyendranath Bose]] indiarrak, euren omenez, [[Bose-Einsteinen kondentsatua]] deritzon fenomeno baten existentzia iragarri zuten. Egoera horretan, [[bosoi]]ak, [[egoera kuantiko|energia-egoera kuantiko]] berean elkartzen dira. Fenomeno hau, [[1995]]ean baieztatu zen, eta, ordutik, bere propietateetako asko ikertu dira.
 Zero absolututik gertuko tenperaturetan, superfluidoak era daitezke, edo baita, euren azterketarako tenperatura altuagoetan existitzen ez diren molekula hauskorrak ere, beste fenomeno batzuen artean.