Enkomienda
Enkomienda, instituzio sozio-ekonomiko bat izan zen, honen bidez, pertsona talde batek, ondasun bat gozatzeagatik edo jasotako prestazioren baten ondorioz, beste pertsona batzuri, lanaren bidez, espeziez edo beste moduren batean ordaindu behar zielarik.
Jaurerri baten mende zegoen mirabearen instituzioa, Europa osoan zehar ezarrita zegoen. Gaztela eta Aragoin, Erdi Aroan zehar, buru bezala komendatore bat zuen ordena militar baten mozkin, errenta, higiezin edo lurraldeak ziren. Ordenen benetako zirkunskripzioak osatu zituzten.
Amerikan Burgosko Legeen aplikazioarekin, espainiarrek indigenei eginiko gehiegikeriak mugatzea nahi da, enkomenderoak bidezko tratu bat emateko derrigortasuna izatea bilatzen zen: lana eta ordainketa berdina eta enkomendatuak ebanjelizatzea. Baina, Espainiar Inperioa sekularizatzen hasi zenetik, betebehar hauek alde batera utziak izan ziren, enkomienda, jatorrizko herrientzako behartutako lan sistema bat bihurtuz, enkomenderoen mesedetan.
Gaur egun, San Joan Ospitalekoaren Ordenaren enkomienda batekin lotutako tradizio baten berreraikuntza bat existitzen da, Alfambrako gazteluan kokatua, Teruelgo probintzian, honen bidez, biztanleak, Zapatu Santu egunean gaztelura igotzen zirelarik, euren hamarrenak komendatoreari ordaintzera. 2005ean Juan José Barragán historia irakasleak berreskuratutako oroitzapen ekintza honi, Enkomiendarako Igoera deitu zaio.
