Eskizoglosia
Eskizoglosia hizkuntza-segurtasun ezari edo hizkuntza-konplexuari dagokio, pertsonak beren ama-hizkuntzaren aldaera baten baino gehiagoren eraginpean daudenean. Einar Haugenek asmatu zuen terminoa 1962an.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eskizoglosia terminoa Haugenek erabili zuen Hizkuntzalari Estatubatuarren Mahai Inguru, Washingtonen, 1962an.[1]
Hizkuntzen segurtasunik eza ohikoa da bi hizkera mota dauden gizarteetan: bata "akastuna" eta bestea hizkuntza estandar entzutetsua.[2] Hori da, adibidez, frantses estandarraren kasua, kreollo haitiarraren edo ingeles amerikar estandarraren kontra, ingeles afroamerikarraren kontra. Kasu horietan, barietate bat "txarra" da, eta hiztunak zenbait erabilera "zuzendu" nahi izan ditzake, horien ordez alternatiba entzutetsuagoak erabiltzeko. Jarrera negatibo horiek direla eta, hiztunak lotsatuta sentitzen dira prestigioa transmititzen ez duten hizkuntzak erabiltzeaz, dela modu irekian, dela zeharka, hizkuntza-ezaugarriak erabiliz, hala nola ahoskera, beste hizkuntza-mota batekoa.[3]
Frantzian eskualdeetako hizkuntzak[4] hitz egiten dituzten pertsonei ere aplika dakieke hori. Magrebeko herrialdeetan, arabieraren aldaera herrikoiei buruz hitz egiten duten populazioek ere garatu dezakete sentimendu hori, arabiera literarioren aurrean.[5]
| « | Itxurazko normalizazio baten azpian baina «eskizofrenikoa» da euskal literatura. Literatura baino gehiago, gure kultura da eskizofrenikoa, ze kultura bikoiztasun batean bizi gara. Kultura hori normaltzat presentatzen da, eta esaten da aberastasun bat dela bi hizkuntza hitz egitea, eta, nire ustez, hori da timo bat, gezur bat. Bi hizkuntza ditugu, prozesu historiko bat egon delako kolonialismoaren oso antzekoa, eta hori ez da batere normala. [...] Soziolinguistikak ere ikusten du bilinguismo hori ez dela normala, eta egoera desorekatu horri deitzen dio diglosia. Botere harremanen ikuspegitik ikusten du hori soziolinguistikak, baina egoera horrek sortzen du identitate bikoitz bat, eta psikologiaren ikuspegitik, identitate kultural eszinditu bat bada, horri deitu behar zaio eskizoglosia. [...] euskaldunok eskizoglosia batean bizi gara, identitate zatituekin, eta horren sintoma pila bat ditugu. | » |
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Einar Haugen (1962) Schizoglossia and the Linguistic Norm Monograph Series on Languages and Linguistics Georgetown University. Number 15-1962
- ↑ (Frantsesez) Matthey, Marinette; Elmiger, Daniel. (2020). «Introduction» Langage et société 171 (3): 9–32. doi:. ISSN 0181-4095. (Noiz kontsultatua: 2024-04-05).
- ↑ BUCCI, WILMA; BAXTER, MILTON. (1984-12). «Problems of Linguistic Insecurity in Multicultural Speech Contexts» Annals of the New York Academy of Sciences 433 (1): 185–200. doi:. ISSN 0077-8923..
- ↑ L'occitan, une langue - La scolarisation. .
- ↑ CALVET, Louis-Jean. Quelles langues pour l'Algérie?. .
- ↑ Astiz, Inigo. (2024-03-23). ««Euskaldunok 'eskizoglosia' batean bizi gara, identitate zatituekin»» Berria (Noiz kontsultatua: 2024-04-05).
Bibliografia osagarria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Einar Haugen (1972) The Ecology of Language (Stanford University Press)
- Diglossie et interlecte [article], sem-link Lambert Félix Prudent Langages Año 1981 61 or. 13tik 38ra
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Diglosia
- Elebitasuna
- Hizkuntza-diskriminazioa - Pertsona baten hizkuntzan oinarritutako diskriminazioa.
- Hizkuntza estandarraren ideologia - Ideologia batek duen hizkuntzaren kontzeptua.
- Atzerriko hizkuntzarekin lotutako antsietatea – Egonezina atzerriko hizkuntza bat erabiltzean
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q7431577