Folle-blanche

B folle-blanche edo Folle blanche mahats zuri frantsesaren aldaera bat da.

Jatorria

Folle zurizko mordo bat.

Bere genomaren azken analisien arabera, guoais mahatsaren ondorengoa da.

Frantziako mendebaldekoa da jatorriz, eta ziurrenik Charente edota Itsas Charente departatamendukoa da, non bazen ezaguna 1630eko lehenengo destilategietan. Bi mende eta erdiz, destilaziora bideratutako barietatea izan zen, eta asko lagundu zuen Frantziako pattarren, koñakaren eta armagnacaren ospean.

Filoxerak mahastia suntsitu zuenean (1870-1890), beharrezkoa izan zen mahatsondoa txertatzea. Beraz, folle zuria askoz sentikorrago bihurtzen da gaixotasunekin, bereziki usteldura grisarekin. Etekinak gutxitu egin ziren, eta jada ez ziren errentagarriak. Likoreak egiteko ugni blanc mahatsa hasi zen erabiltzen. Hala ere, mahasti batzuk kontserbatzen dira, mahats mota hau baita pattarrik finena ematen duena.

XVI. mendean sartu zuten Nantes eskualdean, ardo zuria ekoizteko. Denbora luzez Europako iparraldera esportatu zuten herbeheretarrek. Egun, Nantes herrialdeko gros-plant-du-pays-nantais ardo zuia ekoizteko erabiltzen da.

Frantzian, 1994an 3.300 hektarean lantzen zen (horietatik 2.800 Nantes herrialdean), baina 1958an 15.800 hektarea ziren. Hegoafrikan, Argentinan, Kalifornian eta Errumanian ere lantzen da.

Etimologia eta sinonimoak

Folle zuria mahatsak ardo oso garratz ("folle") eta oso zurbila (zuria, "blanche") sortzen duen barietatea da. Bere beste izen bat (frantsesez: gros plant) mahats-orpoen lodieratik edo ematen duen etekin handitik dator.

Barietate honek izen asko ditu Frantzian, besteak beste, Blancheton, Enrageat Frantziako hego-mendebaldeko mahastietan, Folle blanc Loira haraneko mahastietan, Gros plant en Nantes aldean eta Vendée aldean, Grosse chalosse, Grosse blanquette, Hivernage Frantziako iparraldean Picpoul, piquepoul edo piquepoult, piquepouille edo picpouille Gers inguruan, (piquepoul blanc Okzitanieraz) Talos edo talosse.

Karaktere anperlografikoak

• Kotoizko betegarria.
• Hosto gaztea berde horizka da.
• 5 lobuluko hosto heldu orbikularrak, alboko bular sakonak, U forman sakonki irekiak (eskularru-hatza), bular itxi edo ez oso irekiak, hortz motzak begietan, inboluzio-linboa.
• Mordo ertain eta trinkoak eta tamaina ertaineko baiak.

Gaitasunak

• Laborantza: emankorra, ataka zutituarekin; enbor luze edo motza lortu daiteke, bilatzen den helburuaren arabera. Goiztiarra denez, udaberriko izozteen beldur da.
• Sentikortasuna: usteldura grisarekiko oso sentibera da, batez ere mahats-mordoak oso trinkoak direlako. Black-rot, akaroak, mildiua eta exkoriosiaren beldur ere bada.
• Teknologia: alkohol gutxiko ardoa ematen du, azido eta zurbila, gama altuko apardunak egiteko oinarri gisa balio duena. Hegoaldean, azidotasuna azkar erortzen da. Ardoen distilazioak pattar bikainak ematen ditu, oso finak eta bouquet modukoak.

• 
  Folle blanche modrdoak,
  
  Conservatoire du vignoble charentais.
• 
  Hostoak U formako alboko sarreratxoekin.
• 
  Nantes-eko mahastia.

Bibliografia

• Ambrosi, Dettweiler - Münch, Rühl, Schmid eta Schuman, Barietateen gida, 300 mahats-barietate eta haien ardoak, ULMER argitaletxea, 1997 ( ).
• Pierre Galet, Mahats-barietateen hiztegi entziklopedikoa, Hachette Livre, lehen argitalpena, 2000 ( ).
• Frantzian landatutako mahatsondo-klaseen eta -klonen katalogoa, Nekazaritza eta Arrantza Ministerioaren edizioa, 1994.
• Joseph Daurel, Les raisins de cuve de la Gironde et du Sud-Ouest de la France : description et synonymie, Bordeaux, Féret & Fils / Catros-Gérand, 1892, 42 p. (OCLC 495246851, lire en ligne), p. 29.

Ikus, gainera

• Txakolin
• Begoñako errepublika
• cognac - armagnac