Galiziarren balea arrantza

Wikipedia, Entziklopedia askea

Galiziarren balea arrantza galiziarrek eta Galizian egindako itsas ugaztun horien harrapaketa da. Ehizatutako baleak Eubalaena glacialis izan dira historikoki (euskal edo sardako balea), baina Aro Garaikidean Eubalaena japonica ere ehizatu dute ipar Itsaso Barean.

Cee, Galiziako ipar-mendebaldeko muturrean, luzaroan baleen prozesamendurako lantegi izandakoa

Galizian ez dago zetazeoen inguruko agiri historikorik XIII. mende arte.Valdés Hansenek dioenez, baleak, bereziki sardako baleak, arrantzarako beste espezie bat gehiago izan zen galiziarrentzat. Galiziarrak baleazaleak izan ziren zazpi mendez. Zetazeoen ehiza eta merkaturatzeak eragin handia izan zuen Galizia osoko hiri garapenarekin. Baleengandik erauzitako lehengaiak hainbat produktu erosteko baliatzen ziren: olioa argiztapenerako, balea bizarrak Katalunian luxuzko arropak edo aterkien barilak egiteko bideratzen ziren, baita farmazian eta kosmetikan erabilitako produktu eta haragitarako.

Galiziarren jarduerak ospea hartu zuen munduan eta, gainera, Galiziako Atlantikoko lurraldearen ekonomia eta biztanle hazkundea bultzatu zuen; gainera, Galiziako zenbait portu balea ehizatik sortu ziren, adibidez, Burela (Lugo) eta Suevos (Punta Langosteira). Hasiera batean, galiziarrek kostaldeko balea ehiza praktikatzen zuten, baina bi menderen buruan, ehiza teknika hobetzen hasi zen, itsaso zabaleko barkuak baliatuz zetazeoak zarataz izutu eta kostaldera bultzatzeko. Ehiza mota hori zetazeo mota nahiko txikiak harrapatzeko erabiltzen zen, adibidez, kalderoiak, balea zuriak, narbalak eta mazopak.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]