Gamma-dekalaktona

Wikipedia, Entziklopedia askea
Gamma-dekalaktona
Formula kimikoaC10H18O2
SMILES kanonikoa2D eredua
MolView3D eredua
Konposizioakarbono, oxigeno eta hidrogeno
MotaC2H3NO2 (en) Itzuli eta γ-lactone (en) Itzuli
Masa molekularra170,131 Da
Identifikatzaileak
InChlKeyIFYYFLINQYPWGJ-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia706-14-9
ChemSpider12285
PubChem12813
Gmelin145740
ChEMBLCHEMBL365740
ZVG106935
EC zenbakia211-892-8
ECHA100.010.813
CosIng39495
RxNorm1424652
UNII7HLS05KP9O

γ-Dekalaktona konposatu organikoa da C10H18O2 formula duena laktonen familiakoa[1]. Muxika usain sarkorra du eta horrexegatik usatzen da aromatizatzaile gisa muxika, arbeletxeko eta marrubi zaporea emateko. Edarietan, elikagaietan, edertasun-produktuetan eta botiketan baliatzen da[2]. γ-dekalaktonak karbono asimetriko bat du egituran eta ondorioz bi enantiomero ditu eta bi horien nahaste errazemikoa usatzen da aromatizatzaile gisa[3]. Europar Batasunak onartutako aditiboen zerrendan inkludituta dago[4].

Naturan fruta askotan eta hartzitutako produktuetan topatzen da.

Sintesia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

γ-dekalaktona industrialki metodo bioteknologikoak baliatuz prestatzen da. Azido errizinoleikoaren legamien bidezko degradazioa baliatzen da. Horren ondorioz azido 4-hidroxidekanoikoa eratzen da, ingurunra azidotuz, barneziklazioa pairatzen duena γ-dekalaktona emanez[5][6].

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. (Ingelesez) PubChem. «gamma-Decalactone» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2023-01-04).
  2. «ScenTree - Gamma-Decalactone (CAS N° 706-14-9)» www.scentree.co (Noiz kontsultatua: 2023-01-04).
  3. (Ingelesez) «Gamma Decalactone Market is expected to witness impressive growth between 2023 and 2028 | Including 107 Pages Report» MarketWatch (Noiz kontsultatua: 2023-01-04).
  4. The 'Glossary of common ingredient names', i.e. the list of common ingredient names for the purposes of labelling (Article 19(1)(g) of the Cosmetics Regulation (EC) No 1223/2009), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019D0701&from=en..
  5. Małajowicz, Jolanta; Nowak, Dorota; Fabiszewska, Agata; Iuliano, Anna. (2020-01-01). «Comparison of gamma-decalactone biosynthesis by yeast Yarrowia lipolytica MTLY40-2p and W29 in batch-cultures» Biotechnology & Biotechnological Equipment 34 (1): 330–340.  doi:10.1080/13102818.2020.1749528. ISSN 1310-2818. (Noiz kontsultatua: 2023-01-07).
  6. (Ingelesez) Kothari, Shruti D.; Vadgama, Rajesh N.; Bhat, Karthik H.; Lali, Arvind M.; Odaneth, Annamma A.. (2022-01-01). «Process optimization for production and purification of γ-decalactone from ricinoleic acid using Yarrowia lipolytica NCIM 3590» Biocatalysis and Agricultural Biotechnology 39: 102285.  doi:10.1016/j.bcab.2022.102285. ISSN 1878-8181. (Noiz kontsultatua: 2023-01-07).