Gaztelako kanala

Gaztelako kanala
Gaztelako kanala
Datu orokorrak
Mota	ubide, Multzo Historiko (Espainia), ship canal (en) eta irrigation canal (en)
Luzera	207 km
Geografia
Koordenatuak	41°44′58″N 4°38′49″W / 41.749444°N 4.646943°W
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Gaztela eta Leon

Gaztelako kanala ingeniaritza hidraulikoko obrarik garrantzitsuenetako bat da, Espainian XVIII. mendearen erdialdetik XIX. mendearen lehen herenera bitartean egindakoen artean. Gaztela eta Leongo autonomia erkidegoko Burgos, Palentzia eta Valladolid probintzien zati bat zeharkatzen du eta Gaztelatik iparraldeko portuetara eta handik beste merkatuetara garia garraiatzea errazteko eraiki zen. Hala ere, trenbidea iristean, zaharkituta geratu zen.

Hasiera batean Segovia eta Reinosa lotuko zituen lau ubidez osatutako sare gisa pentsatua, bere zailtasun tekniko izugarriak eta baliabide izugarriak zirela eta, hiru adar baino ez ziren eraiki (Iparraldea, Hegoaldea eta Campos). 11 eta 22 metro arteko zabalerarekin, ubidea 207 kilometrotan zehar doa, 38 udalerri zeharkatuz, eta Alar del Reyko (Palentzia), non daukan sorburua, Valladolid eta Medina de Rioseco, hurrenez hurren Hegoaldeko eta Camposeko adarren amaieran kokatuta daudenekin (Kanalak Y alderantzikatu baten itxura du) herriak batzen dituena. Guztira 150 metroko desnibela du.

Palentziako probintzia da ubidearen luzerarik handiena duena (iparraldeko adarra). Palentzia hiriburutik kilometro gutxira iparraldera, kanala bi adar handitan banatzen da, bata Medina de Riosecora (Camposeko adarra) eta bestea Valladolidera (Hegoaldeko adarra) doana.

Palentzia hiritik pasatzean, zamalanak errazteko dartsenan amaitzen den adar baten bidez, Gaztelako ubidea bere bi puntu enblematikoenetatik gertu dago: Calahorra de Ribas. Han, Carrión ibaiarekin gurutzatzen da, handik urak hartzen baititu, eta el Serrón, Grijotan, ubidea Campos eta Hegoaldeko adarretan banatzen den lekuan. Hain zuzen ere, Calahorra de Ribasen 1791ko abuztuan Carrión eta Pisuerga ibaien arteko lotura ospatzeko eraikitako mugarri izugarria irakur daiteke:

«

En el Reinado del Señor Don Carlos IV y de su esposa Dña Luisa María (sic) a expensas del Real Erario, siendo Ministro de él el Excmo Señor Conde de Lerena, bajo cuyas órdenes dirigió la obra el Coronel Juan de Homar, Caballero de Calatrava. Era el Conde de Lerena, Don Pedro López de Lerena y Cuenca, Ministro de Hacienda en aquellos años.

»