Irantzu (Izarbeibar)
- Artikulu hau Izarbeibarreko herri hustuari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Irantzu».
| Irantzu | |
|---|---|
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea | Nafarroa Garaia |
| Eskualdea | Izarbeibar-Novenera |
| Udalerria | Biurrun-Olkotz |
| Administrazioa | |
| Mota | herri hustu |
| Izen ofiziala | Irantzu |
| Posta kodea | 31398 |
| Herritarra | irantzuar |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 42°41′14″N 1°40′35″W / 42.68724685°N 1.67649095°W |
| Garaiera | 578 metro |
| Distantzia | 20,9 km (Iruñetik) |
Irantzu[1][a] Izarbeibarreko Biurrun-Olkotz udalerriko herri hustu bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Izarbeibar-Novenera eskualdean.
XIII. mendean jada despopulatu bezala agertzen zen. Bere lurrak Biurrun-Olkotzeko Udalera pasa ziren.
Bertako biztanleak irantzuarrak ziren.
Izena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Irantzu toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[2]
- Irançu (1587)
- Yrançu (1672)
- Yranzu (1708)
- Iranzu circa de Gorriz (1753)
- Iranzu (1800)
- Iranzu (1981)
- Irantzu (1998)
Geografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Irantzu Izarbeibar-Novenera eskualdean dago, Izarbeibar ibarrean eta Biurrun-Olkotz udalerrian.
Inguru naturala eta kokapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Iruñeko merindadearen hegoaldeko herri hustua da.
Klima eta landaredia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udalerriko klima mediterraneo kontinental motakoa da, eta urteko batez besteko balioak honako hauek dira: tenperatura, 12-14 ºC (Celsius gradu) artekoa, eta prezipitazioak 500-800 mm bitartekoak. Urteko egun euritsuak 70 izaten dira hegoaldean, eta 90 edo gehiago gunerik menditsuenetan.
Biurrunen ez da ia lehengo ameztien edo artadien arrastorik geratzen, baina gizakiak eragin aurretik udalerriaren zatirik handienean horiek ziren zuhaizti sarrienak. Gaur egun, bakandutako baso horietan, landaturiko pinu beltz austriarra da espezierik ugariena.
Estazio meteorologikoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Biurrun-Olkotzen ez dago estazio meteorologikorik. Hala ere, Gares pareko udalerrian, itsas mailatik 347 metrora, Nafarroako Gobernuak 1985ean jarritako estazio meteorologikoa dago.[3]
 Datu klimatikoak (Gares, 1981-2020) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 18.5 | 24.0 | 26.5 | 29.0 | 36.5 | 40.0 | 41.5 | 43.0 | 38.0 | 32.0 | 27.0 | 21.0 | 43.0 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 9.7 | 11.6 | 15.4 | 17.0 | 21.8 | 26.6 | 29.6 | 29.6 | 25.3 | 19.6 | 13.3 | 9.9 | 19.1 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 5.4 | 6.4 | 9.6 | 11.5 | 15.6 | 19.8 | 22.5 | 22.6 | 19.1 | 14.4 | 9.0 | 5.9 | 13.5 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 1.1 | 1.3 | 3.8 | 5.9 | 9.3 | 13.0 | 15.5 | 15.6 | 12.8 | 9.1 | 4.6 | 1.8 | 7.8 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -7.0 | -10.0 | -8.5 | -3.0 | -0.5 | 2.0 | 7.0 | 5.0 | 3.0 | -0.5 | -6.5 | -10.0 | -10.0 |
| Batez besteko prezipitazioa (mm) | 44.2 | 38.7 | 51.6 | 59.5 | 53.1 | 45.6 | 27.0 | 26.3 | 38.6 | 60.3 | 55.4 | 57.2 | 547.5 |
| Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) | 39.0 | 29.0 | 33.6 | 62.0 | 42.2 | 38.5 | 33.0 | 85.0 | 61.5 | 46.0 | 59.0 | 39.0 | 85.0 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 11.6 | 10.3 | 8.8 | 11.2 | 11.1 | 7.2 | 5.4 | 4.9 | 7.8 | 10.5 | 11.5 | 12.8 | 113.0 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 1.3 | 1.4 | 0.9 | 0.2 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.2 | 1.2 | 5.1 |
| Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[4] | |||||||||||||
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Nobleen jaurerri zaharra. Antso Sanoitz kondeak bere alaba Antsa Aitzoaingoari utzi zion, 1110 inguruan. Orreagako Santa Mariak zenbait ondasun izan zituen hiribilduan XIII. mendearen hasieratik. 1300. urtea baino lehen hutsik geratuko zen.[5]
Oharrak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
- ↑ «Irantzu - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ .
- ↑ Garesko estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
- ↑ Nafarroako Entziklopedia Handia | IRANTZU. (Noiz kontsultatua: 2023-01-06).
Ikus, gainera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q116052106