Kazetaritza deontologia profesionala

Kazetaritza-deontologia profesionala kazetaritza-jarduerari eragiten dion arau-ordena da. Zenbait egoeratan derrigorrezkotzat jotzen diren arau edo printzipio orokor batzuek osatzen dute. Funtzio arautzaile hau, besteak beste, zuzenbideak eta moralak ere garatzen ditu.

Zehazki, esan liteke kode deontologiko bat lanbidearen arau espezifikoen multzo bat dela, kazetaritzaren esparruan informatzaile baten jardun profesionala arautu nahi duena. Oinarrizko bi printzipioetan oinarritzen dira: erantzukizun soziala eta informazioaren egiazkotasuna. Gainera, berriemaileari etengabeko birziklatzea eta autoebakuntza profesionala eskatzen zaio.

Deontologiaren beste definizio batek honako hau aipatzen du: "Lanbide-talde jakin batek ezartzen dituen gutxieneko arauen multzo sistematikoa da, eta kideen ikuspegi etiko komuna islatzen du. Kontzeptu etiko eta profesional subjektiboak objektibatzea bezala da, beren ingurune sozialarekin gutxi gorabehera ados egongo direnak. Indarrean egon dadin, ezin du norbanakoaren ikusmolde etikoen aurka egin ".

Legez kontrako jokabideak

Kazetarien Jokabide Printzipioen Adierazpenak irain profesional larritzat jotzen ditu zenbait jokabide ez-zilegi, hala nola plagioa, distortsio maltzurra, kalumnia, iraina, libeloa, oinarririk gabeko akusazioak eta eroskeria edozein modutan onartzea informazio jakin bat argitaratzeagatik edo ezabatzeagatik.

Beste adibide bat kazetariak informazioa lapurtzearen etika da. Oro har, kazetaritza-etika aipatzen duten Espainiako dokumentuek informazioa metodo zilegien bidez lortzeko beharra berresten dute. Batzuek, gainera, metodo horiek zintzoak edo duinak izan behar dutela diote. Horrela, moralaren bidetik legeetan hutsune garrantzitsuak izan daitezkeenak estaltzen saiatzen dira. Une honetan, hain zuzen ere, lege-hutsune ugari daude informazioaren autobideen bidez datuak eta obra osoak zabaltzeari dagokionez, eta ahots asko altxatu dira jada gai horri buruz nazioartean aplikatu beharreko legeria bat eskatzeko.

Beste arazo bat planteatzen da zabaldutako informazioa iturriak publiko ez egiteko baldintzarekin emandako datuetan oinarritzen denean. Hau da, off the record bezala ezagutzen dena urratzen denean. Kode deontologikoek berariaz aipatzen dituzte informazio horiek, eta konfidentzialtasuna errespetatzeko eskatzen dute beti, nahiz eta batzuek zehazten duten off the record baliorik gabe geratzen dela beste iturri batek informazio bera ematen badu inolako mugarik ezarri gabe. Iturriak ezin du inoiz egin informazioa kazetariei off the record emanez bahitzea. Horregatik, batzuetan, kazetariek susmatzen dutenean horrelako asmo bat egon daitekeela konfidentzialtasun baten ondoren, beste bide batzuetatik baieztatzen saiatzen dira, zabaldu ahal izateko inolako arau deontologikorik hautsi gabe.

Alde horretatik, garrantzi handikoa da, halaber, kazetaritzaren sekretu profesionala, Espainian aitortutako bermea, iturriari bere nortasuna ez jakinarazteko eskubidea ematen diona. Hala ere, kontuan hartu behar da, FAPEren Kode deontologikoaren arabera, iturri horrek ezagutzera eman duen informazioak pertsonen bizitza arriskuan jartzen badu edo haren edukia kontzienteki faltsutu duela frogatzen bada, kazetariak ez duela iturriaren konfidentzialtasuna gorde behar.

Bilakaera orokorra

Historian zehar kode deontologiko baten existentziaz hitz egiteko bi kasu hartzen dira oinarritzat:

1. Jokabide-arauak kodetzeko gaitasun kulturala. Antzinaroko zibilizazio handien sorreratik dator, nahiz eta kazetaritzaren existentzia oraindik oso urrun dagoen.
2. Jarduera horri dagozkion arau moralak planteatzen dituen jarduera profesionala egotea.

Zin hipokratikoa kode deontologiko baten lehen adibidetzat hartzen da. Kode horretan medikuek bete beharreko zenbait betebehar jasotzen dira, hala nola pazientearen bizitza zaintzea edo haren intimitatea zaintzea.

1690ean Publick Occurrences Both Forreign and Domestick (en) argitaratu zuen benjamin Harrisek, kazetaritzaren kode deontologiko baten eta lehen egunkari amerikarraren lehen aurrekaritzat hartzen da. Bere lehen zenbakia -eta bakarra-, "Egunkari" kategoriak zentzua galduko lukeenez, Harrisek ireki zuen, bere argitaratze- eta kazetaritza-jarduera gidatuko zuten konpromisoen adierazpen batekin:

• Albisteak egiazkoak eta zehatzak izatea eta zabaltzea
• Iturrietara jo
• Akatsak zuzentzea
• Gezurrezko zurrumurruak ez zabaltzea

Adierazpen hori zentzu hertsian kode deontologikoa ez den arren, gerora kazetaritzaren kode guztietan agertu diren betebeharrak aurreratzen zituen.

Kanpo estekak

• Datuak: Q1261318