Kresol
Kresola edo metilfenola konposatu organiko aromatikoa da CH3C6H4OH formula duena, fenolen familiakoa eta hiru isomero dituena. Fenolaren hidrogeno-atomo bat metilo talde batez ordezkatzean eratzen da. Isomeroak orto-kresola (o-kresola), meta-kresola (m-kresoal) eta para-kresola (p-kresola) dira[1].
Kresola solido kolorgea da eta botika-usaina du.
Naturalak zein sintetikoak izan daitezke. Ikatz-mundrunean aurkitzen da. Kresolak desinfektatzaile, usain-kengarri eta plagizida gisa usatzen dira.
Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Kresolaren isomeroak | ||||
|---|---|---|---|---|
| Formula | 
|
|
|
|
| Orokortasunak | ||||
| Izen arrunta | o-kresol | m-kresol | p-kresol | |
| IUPAC izena | 2-metilfenol | 3-metilfenol | 4-metilfenol | |
| Beste izenak | 2-hidroxitolueno | 3-hidroxitolueno | 4-hidroxitolueno | |
| Formula molekularra | C7H8O | |||
| Masa molekularra | 108.14 g/mol | |||
| Itxura giro-baldintzetan | kristal kolorgeak | likido lodia | solido koipetsua | |
| Ezaugarriak | ||||
| Dentsitatea eta fasea | 1.05 g/cm3, solidoa | 1.03 g/cm3, likidoa | 1.02 g/cm3, likidoa | |
| Disolbagarritasuna uretan, 20−25 °C | 2.5 g/100 ml | 2.4 g/100 ml | 1.9 g/100 ml | |
| Disolbagarria ur oso alkalinoetan | ||||
| Fusio-puntua | 29.8 °C (303.0 K) | 11.8 °C (285.0 K) | 35.5 °C (309.7 K) | |
| Irakite-puntua | 191.0 °C (464.2 K) | 202.0 °C (475.2 K) | 201.9 °C (475.1 K) | |
| Azidotasuna (pKa) | 10.287 | 10.09 | 10.26 | |
| Momentu dipolarra | 1.35 D | 1.61 D | 1.58 D | |
| Arriskuak | ||||
| Arrisku nagusiak | sukoia eta arnastuz edo irentsiz toxkoa | |||
| Sugar-puntua | 81 °C | 86 °C | 86 °C | |
| Erlazionatutako konposatuak | ||||
| Erlazionatutako fenolak | xilenolak | |||
| Erlazionatutako konposatuak | bromokresol berdea, kresol gorria | |||
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Ingelesez) Wiley-VCH, ed. (2003-03-11). Cresols and xilenols, Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. (1. argitaraldia) Wiley doi:. ISBN 978-3-527-30385-4. (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).