Lankide:Giputeam/Proba orria

AMAZONIAKO TRIBUAK

Amazonia, Brasil herrialdean kokatua dagoen oihan bat da. Munduko oihanik handiena da eta bertan animalia eta landare asko bizi dira. Hauez gain, tribu izeneko gizaki taldeak ere bertan bizi dira, Amazoniako tribuak deitzen direnak.

Amazoniako eskualdeak herri indigenen aniztasun ikaragarria du, bakoitza bere kultura, hizkuntza, ohitura eta bizimoduarekin. Zenbait komunitateren egoera delikatua izan daiteke, basogabetzea, meatzaritza eta ingurumeneko beste aldaketa batzuk bezalako mehatxuen ondorioz.

      Entzun!

KAWAHIVA TRIBUA

Rio Pardoko indigenak bezala ezagutzen dira eta tribu isolatu bat dira. Colniza izeneko herritik gertu bizi dira, Pardo ibaiaren inguruan.

1. NOLA BIZI DIRA?

sortzen dituzten geziak

Bizimodu nomada dute eta ez dute kanpoko gizakiekin kontakturik mantentzen. Beren arrastoak uzten dituzte leku askotan, hala nola, geziak, hamakak...

Ehizak ere garrantzi berezia dauka beraien bizimoduan eta arkuen gezien eta janari ondarren bidez egiten dute hau.

2. ZER JATEN DUTE?

   Ba al dakizu   

Beti ez dituzu sendagaiak behar infekzioei aurre egiten laguntzeko. Ba al dakizu zure gorputzak egunero lan egiten duela mikrobio kaltegarriei aurre egiten zu konturatu ere egin gabe?

Animalia basatiak ehizatzen dituzte, adibidez, tximinoak edo hegaztiak; eta arrantza ere garrantzitsua da beraientzat.

Honez gain, inguruan dituzten fruta, intxaurra eta baiak biltzen dituzte eta zuhaitzetako erlauntzetatik eztia ateratzen dute.

3. GAUR EGUNGO EGOERAREKIN NOLA BIZI DIRA?

Gaur egungo legez kanpoko mozketekin eta hainbat indarkeria saiakerekin beraien bizimodua arriskuan dago eta esklabo bihurtzeko aukera dago. Egoera hau ikusirik, Brasilgo gobernuak hauen bizitokia babespean jarri zuen eta mozketak egitea debekatu zuten, batzuetan debeku hauek gainetik pasa arren.

KORUBOS TRIBUA

Gaur egun, Koruboak Itui behean finkatutako bi komunitatetan banatzen dira.

1. NON BIZI DIRA?

Koruboarrak, Itui eta Itakai ibaien elkargunean bizi dira, Javari ibaiaren ibaiadar zuzenak, okupatzen duten Lurralde Indigenari izena ematen diona. Lurralde hau Amazonia estatuaren mendebaldeko muturrean dago, Brasil eta Peru arteko mugan.

2. MATERIALA

Alderdi materialei dagokienez, Koruboek batez ere zerbatanak, arkuak eta geziak, borrak eta ehizarako eta gerrarako lantzak erabiltzen dituzte. Zerbatanen dardoen puntak bi liana motarekin egindako pozoi batekin bustitzen dira.

3. JAZKERA

Gorputzeko apaingarriak ez dira beste Pano taldeetakoak bezain landuak, eta tucum eskumuturrekoa dute, palmondoetatik ateratako zuntza. Gaur egungo elementu askok Matien eragina izan dute, hala nola eskumuturrekoek eta belarriak zulatzeko estiloak. Emakumeek tucum zerrenda bat erabiltzen dute seme-alaba txikiak eramateko.

   Ba al dakizu   

Koruboetako ilea mozteko ezaugarri bereizgarria kasko erdia edo ilargi erdia da, buruaren erditik bekokiraino zabaltzen den ilearen zatia bakarrik utziz, gainerakoa landare autoktono batez karrakatzen den bitartean. Ohiko beste ebaki bat ile guztia karrakatzea da, belarri batetik bestera apaingarri gisa doan gerriko bat izan ezik.