Lankide:Joxan Garaialde/Globulu gorri

Globulu gorriak zelula ama hemoziblasto izeneko zelula ama konprometituetatik eratorritakoak dira. Eritropoietina, giltzurrun-ehunetan ekoizten den hazkuntza-hormona, eritropoesia (hau da, globulu gorriak sortzea) estimulatzen du, eta globulu gorrien masa egoera etengabean mantentzeaz arduratzen da. Eritrozitoek, leukozitoek bezala, hezur-muinean dute jatorria.

Eritrozitoen kontzentrazioa sexuaren, adinaren eta kokapen geografikoaren arabera aldatzen da. Eritrozito-kontzentrazio handiagoak leku altuetan, gizonezkoetan eta jaioberrietan aurkitzen dira. Erreferentzia-tartetik beherako jaitsierak anemia izeneko gaixotasun-egoera sortzen du. Alterazio horrek ehunen hipoxia eragiten du. Globulu gorrien kontzentrazio handitzea (polizitemia) ez da hain ohikoa.

Hemolisia eritrozito zaharren suntsipena da, eta barearen eta gibeleko makrofagoetan gertatzen da. Funtsezko elementuak, globina eta burdina, kontserbatu eta berriro erabiltzen dira. Molekularen hemo frakzioa bilirrubinara katabolizatzen da, eta, azkenean, heste-traktutik kanporatzen da. Eritrozitoaren barruko hausturak zuzenean askatzen du hemoglobina odolera, non molekula α eta β dimeroetan disoziatzen den, eta garraio proteinari, haptoglobinari, lotzen zaizkio. Horrek dimeroak gibelera garraiatzen ditu, gero bilirrubinara katabolizatzen, eta kanporatzen dira.