Lankide:Theklan/Triangulum Galaxy
Triangulum Galaxia Lurretik 2,73 milioi argi-urtera dagoen galaxia espiral bat da, Triangulum konstelazioan . Messier 33 edo NGC ( New General Catalog) 598 gisa katalogatuta dago. 18,72 kiloparsec (61.100 argi urte) D25 isofotalaren diametroarekin, Triangulum Galaxia galaxien Talde Lokaleko hirugarren kide handiena da, Andromeda Galaxiaren eta Esne Bidearen atzetik. Begi hutsez ikus daitekeen objekturik urrunetako bat da.[1]
Tokiko Taldeko galaxia espiral txikiena da (nahiz eta Magallaesen Hodei Txikia eta Handia espiralak izan daitezkeen Esne Bidearekin topo egin aurretik), eta uste da Andromeda galaxiaren satelite bat dela, edo galaxia horrekiko mugimenduarekin errebotatatu duela, abiadura eta hurbiltasunagatik. H II nukleoa ere badu.[2]
Etimologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Galaxiak Triangulum konstelazioaren izena darama, bertan ikus baitaiteke.
Batzuetan, "haize errotaren galaxia" deitzen zaio, erreferentzia astronomiko batzuengatik, teleskopio konputatuko softwareren batean eta dibulgazio publikoko web gune batzuetan. Hala ere, SIMBAD datu-base astronomikoak, datu-base profesional batek, objektu astronomikoetarako izendapen formalak eskaintzen ditu, eta adierazten du Errotaren galaxia Mesier 101 dela, zenbait baliabide astronomiko amateurrek, dibulgazio publikoko web guneak barne,izen horrekin jasotzen dute, Hartza Handiaren mugen barruan dagoena.
Ikusgarritasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Oso ikusmen-baldintza onak izanik, argi-kutsadurarik gabe, Trianguluaren galaxia begi hutsez ikus dezakete ikuspen perfektua duten pertsonek; ikusle horientzat, batzuetan, magnifikaziorik gabe ikusten den entitate iraunkorrik urrunena izango da. Bere argia puntu bat baino gehiago hedatzen da zeruan zehar, oso objektu zabala delako; astronomoek horregatik erabiltzen duten "lauso" kontzeptua "konpaktu" baino.
Behatzaileek ikusi ahal izateko zerua benetan iluna izan behar da, guztiz lehorra, hodeirik gabea. Landa-zeruetan eta argi-kutsadura txikia dagoen lekuetan saihestutako begirada erabili behar da teknika gisa.
Behaketaren historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Triangulum galaxia Giovanni Battista Hodierna astronomo italiarrak aurkitu zuen seguruenik 1654 baino lehen. De systematea orbis cometici; deque admirrandis coeli caracteribus lanean, lainoaren antzeko nebulositate edo iluntasun gisa aipatu zuen, eta deskribapen kriptikoa eman zuen, "Triangeluko hinc indetik gertu". Triangulum konstelazioari dagokio hori, bi triangelu gisa identifikatzen zen garaian. Objektuaren magnitudea bat dator M33rekin eta, beraz, oso litekeena da Trianguluaren galaxiaren erreferentzia izatea.
Charles Mesierrek modu independentean aurkitu zuen galaxia 1764ko abuztuaren 25etik 26ra bitarteko gauean. Catalog of Nebulae and Star Clusters (1771) lanean argitaratu zen 33. objektu gisa; hortik datorkio M33 izena.[3] William Herschelek nebulosen katalogo zabala osatu zuen, eta kontuz ibili zen Mesierrek identifikatutako objektu gehienak ez sartzeko. Hala ere, M33 salbuespena izan zen, eta objektu hori 1784ko irailaren 11n katalogatu zuen, H V-17 gisa.
Herschelek, halaber, Triangulum galaxiako H II eskualde distiratsuena eta handiena (hidrogeno ionizatua duen igorpen zehaztugabeko nebulosa) H III.150 gisa katalogatu zuen, galaxiatik bereizia; nebulosak azkenean NGC 604 zenbakia lortu zuen. Lurrean ikusten denez, NGC 604 galaxiaren erdiko nukleoaren ipar-ekialdean dago. H II eskualde ezagunenetako bat da, ia 1.500 argi-urteko diametroa du eta Orion nebulosaren antzeko espektroa. Herschelek beste hiru H II eskualde txikiagoak ere aipatu zituen (NGC 588, 592 eta 595).
Lord Rossek 1850ean identifikatutako lehenengo nebulosa espiraletako bat izan zen. 1922-23an, John Charles Duncanek eta Max Wolfek nebulosetan izar aldakorrak aurkitu zituzten. Edwin Hubble-k 1926an frogatu zuen izar horietatik 35 zefeida klasikoak zirela, eta, horri esker, haren distantziak zenbatetsi zituen. Emaitzak bat etorri ziren nebulosa helikoidalen kontzeptuarekin, gas eta hautsik gabeko sistema galaktiko gisa, eta ez Esne Bidean nebulosak bakarrik.
-
NGC 604 Triangulum galaxian -
54 puntu inguru ditu, Hubble-ren inkesten ganbera aurreratuarekin.
[[Kategoria:Galaxia espiral erregularrak]] [[Kategoria:UGC objektuak]] [[Kategoria:Triangulum konstelazioa]] [[Kategoria:PGC objektuak]] [[Kategoria:NGC objektuak]] [[Kategoria:Messier objektuak]] [[Kategoria:Talde Lokala]] [[Kategoria:1654. urtean aurkitutako objektu astronomikoak]]
- ↑ Garner, Rob. (2019-02-20). «Messier 33 (The Triangulum Galaxy)» NASA.
- ↑ Ho, Luis C.; Filippenko, Alexei V.; Sargent, Wallace L. W.. (October 1997). «A Search for "Dwarf" Seyfert Nuclei. III. Spectroscopic Parameters and Properties of the Host Galaxies» Astrophysical Journal Supplement 112 (2): 315–390. doi:. Bibcode: 1997ApJS..112..315H..
- ↑ (Ingelesez) «Triangulum Galaxy Snapped by VST» www.eso.org.