Lankide:Ugoikoagoi/Proba orria
Antonia Caetana de Paiva Pereira Maury, Antonia Maury izenarekin ezagunagoa, (1866ko martxoaren 21a - 1952ko urtarrilaren 8a) astrofisika modernoaren[1] oinarria izango zen izar sailkapen estelar berria diseinatu zuen astronomo estatubatuarra izan zen.
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Antonia Maury Cold Spring hirian jaio zen Hudsonen, New Yorken (AEB), familia zientzialari batean: haren aitona John William Draper astronomoa zen, osaba Henry Draper, medikua eta astronomoa ere, izeba astronomoa. eta Mary Anna Palmer Draper patroia eta bere lehengusu Matthew Maury ozeanografoa. Hezkuntza zaindua (batez ere zientifikoa) jaso zuen Vassar eskolan Maria Mitchell astronomo ospetsuaren zuzendaritzapean, 1887an lizentziatua.
Bi urte geroago, Harvardeko Behatoki Astronomikoan sartu zen erakunde hartan gizon batek baino hiru aldiz gutxiago soldata batekin lan egiten zuen Harvard-eko konputadoren emakume askoren artean. Maury laster gailenduko litzateke ezagutzen den Beta Aurigae izar bitarra ezagutzen eta Mizar izarraren periodoa zehazten.
Hala ere, laster hasi zen desadostasun metodologikoak eta zientifikoak izaten zentroko zuzendari Edward Charles Pickeringekin. Mauryren ustez, behatokiak erabilitako izarren espektroen sailkapen sistema sinpleegia zenez, sistema berri konplexuagoa diseinatu zuen talde berriekin eta izarren[2] itxura fisikoa deskribatzeko erabiltzen ziren azpisail ugariekin.
Pickeringekin zituen desberdintasunak gaindiezinak ziren eta Antonia Mauryk behin betiko behatokia utzi zuen 1896an eta irakaskuntzara dedikatu zen. Hala ere, Maury-k Ejnar Hertzsprung Danimarkako astronomoak aztertu zituen emaitzak eta ondorioak (iparraldeko hemisferioko ia 700 izar biltzen dituen 5.000 argazkiren azterketa) argitaratzen ditu. Honek azpisailak erabili zituen Hertzsprung-Russell diagrama egiteko, izar erraldoiak izar normal edo nanoetatik bereizteko aukera ematen baitzuen.
1918an Harvardera itzuli zen beste astronomo baten zuzendaritzapean, eta bere lanean jarraitu zuen 1948an erretiratu zen arte.
1943an, Henry Draper katalogoa berrikusi zen Antonia Mauryren ideiak txertatzeko. Urtebete geroago, Amerikako Astronomia Elkarteak Annie Jump Cannon saria eman zion.
Azkenean, New Yorken hil egin zen, Drobs Ferry-n haiz zuzen.
Eponimia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Maury ilargiko kraterrak izen hau darama bere memorian[3], ohore bere lehengusuarekin, Matthew Fontaine Maury abizen bereko marinelarekin (1806-1873).
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ «Antonia Maury: Un espíritu libre | www-revista.iaa.es» www-revista.iaa.es (Noiz kontsultatua: 2020-10-27).
- ↑ «Antonia Caetana de Paiva Pereira Maury» web.archive.org 2010-12-13 (Noiz kontsultatua: 2020-10-21).
- ↑ «Planetary Names: Crater, craters: Maury on Moon» planetarynames.wr.usgs.gov (Noiz kontsultatua: 2020-10-21).