Madeleine de Puisieux

Madeleine de Puisieux
Bizitza
Jaiotza	Paris, 1720ko azaroaren 28a
Herrialdea	Frantzia
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	Paris, 1798ko apirilaren 12a (77 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea eta emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea
Izengoitia(k)	Mme de P*, Madame de P* eta Madame de P****

Madeleine de Arsant de Puisieux (Paris, 1720 – Paris, 1798) idazle eta feminista frantsesa izan zen.

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Madeleine de Puisieux Parisen jaio zen 1720ko azaroaren 28an. Haurtzaroa eta gaztaroa asko ezagutzen ez diren arren, Puisieuxek bere lana argitaratzeko lan egin zuen. 1745. urtean bere helburua lortu zuen eta Denis Diderot lagunaren laguntzarekin Las Caractères lana argitaratu zuen 1750. urtean.

Puisieux Bere lanik ezagunenetako bat ere argitaratu zuen urte hartan bertan: La Femme n'est inférieure à el homme ("emakumea ez da gizona baino gutxiago"). Puisieuxek itzuli egin zuen lan britainiar bat, anonimoki argitaratua, ziur aski Mary Wortley Montaguk idatzia, sexuen berdintasunari buruzko gaiak jorratzen zituena.^[1] Gaia Christine de Pisanen La Cité des dames (Damen hiria) 1405eko argitalpenean oinarritu zuen. Hurrengo urtean, Le Triomphe des dames (Damen garaipena) izenburuarekin berrargitaratu zen. Zenbaiten ustez, Madeleineren senarrak, Philippe-Florent de Puisieuxek (1713–1772), azken argitalpenean erabilitako itzulpenekin lagundu zion.

Lorpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Puisieuxek ez zuen seme-alabarik izan; hala ere, emakume belaunaldi gazteei laguntzeko aukerak bilatu zituen, neskentzako aholku-liburuak argitaratuz. Madeleinek neskei genero-berdintasunari eta feminismoa buruz irakasteak, bere izena oso ezagun egin zen herritarren artean.

Bere lanen arrakasta ezaguna zela, Luis XVI.ak Puisieux aipatu zuen. 1774an erregea hil ondoren, senarrarekin finkatu zen eta 1795ean estatu-pentsioa eman zioten.

Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1798ko apirilaren 12an, Madeleine de Puisieux 78 urte zituela hil zen Parisen.

Denis Diderotekiko harremana[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Madeleine de Puisieuxek harreman luzea izan zuen bere lagun Denis Diderot filosofo eta entziklopedistarekin, 1746tik 1755era. Garai hartan maitaleak izan ziren eta, inoiz ezkondu ez ziren arren, Diderotek bere harremanean zehar mantendu zuen. Garai hartan, elkarrekin lan egin zuten Puisieuxen lan batzuetan, argitaratzen lagunduz. Puisieux ez zen izan Dideroten maitale bakarra. Sophie Vollandekin eta Mme de Mauxekin partekatu zuen titulua.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Alzarac, ou La nécessité d'être inconstant, Colònia, Paris, Charpentier, 1762
Conseils à une amie, Amsterdam, Aux dépens de la Compagnie, 1751
Histoire de Mademoiselle de Terville, Amsterdam, Veuve Duchesne, 1768
Le Goût de bien des gens, ou, Recueil de contes, tant en vers qu'en prosa, Amsterdam, Changuion, 1769
Le Plaisir et la volupté : conte allégorique, Paphos, [s.n.], 1752
L'Éducation du Marquès de *** ou Mémoires de la comtesse de Zurlac, Berlín, Fouché, 1753
Les Caractères, Londres [París], S.n., 1750–1751
Mémoires d'un Homme de Bien, Paris, Delalain, 1768
Réflexions et avis sur les défauts et les Ridiculitza un la mode. Aboca servir de suite aux conseils à une amie, Paris, Brunet, 1761
Zamor et Almanzine, ou L'inutilité de l'esprit et du bon sens, Amsterdam, Hochereau l'aîné, 1755