Manuela Sancho
| Manuela Sancho | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Plenas, 1783 |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | Zaragoza, 1863ko apirilaren 7a (79/80 urte) |
| Hobiratze lekua | Mausoleum of the Heroines of the Sieges of Zaragoza (en)  |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | iraultzailea |
| Zerbitzu militarra | |
| Parte hartutako gatazkak | Iberiar Penintsulako Gerra First Siege of Zaragoza (en) |
Manuela Sancho Bonafonte (Plenas, Zaragoza, Aragoi, ç 1783ko ekainaren 16a – Zaragoza, Aragoi, 1863ko apirilaren 7a) aragoiar heroia da. 1808 eta 1809 urteetan Napoleon frantsesaren aurkako Iberiar penintsulako gerran Zaragozaren defentsan parte hartu zuen emakumeetako bat izan zen, besteak beste, Casta Álvarez, María Agustín, Villahermosa dukesa (María Manuela Pignatelli de Aragón Gonzaga) eta Agustina Aragoikoa.[1][2][3][4]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Plenasen jaio zen 1783an eta Zaragozan hil zen 1863an. Hiru aldiz ezkondu zen. [5]
Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zaragozako lehen tokian hornitzaile gisa aritu zen, eta bigarrenean gogor borrokatu zen. 1808an Frantziako armadaren aurka, Puerta Quemada (gero Heroismo kalea), Pabostre (gero bere omenez Manuela Sancho deitzen den kalea), Coso Bajo eta San Jose komentuan parte hartu zuen. 1809ko urtarrilaren 3an, San Jose komentuaren defentsaren ondorioz, Palafoxek ohorez aipatu zuen. Armarria jaso zuen, eta horrek 2 errealeko pentsioa eman zion 1815etik aurrera.[6]
Halaxe eman zion Mariano Renovalesek Palafoxi San Jose komentuaren defentsan heroiaren portaeraren berri:
"Bereziki gomendatzen dut Manuela Sancho, bai joan den urteko abenduaren hogeita hamaikan bai atzokoan artilleria eta mortero gisa balio izan zuela artillero onenak egin zezakeen bezala".[1]
"Hainbesterainoko ausardia izan zuen: afraietako batean, hiltzat jo zuten eta gorpu piloek lurperatu zuten. Erreskatatu ondoren, sabeleko zaurietatik sendatzeko aukera izan zuen. Hiru aldiz ezkondu zen eta ez zuen ondorengorik izan. Hura hil zenean, Zaragozako Udalak ehorzketa jendetsua antolatu zuen, azken heroia zenaren estimazioaren isla. 1908an, Torrero hilerriko gorpuzkiak Portilloko Andre Mariaren elizan daude, Casta Álvarez eta Agustina Aragoikoarekin batera.[1]
Borrokatzen ikusi zuen hiriak alde zaharreko kale bati izena ematea erabaki zuen. Ana Alcoleak Zaurines bilduma inauguratu zuen, Coco Escribanok Manuela Sanchori buruz irudiztatutako liburu batekin. Manuela Sancho Napoleonen aurkako Los Sitios de Zaragozako heroia da.[7]
Sariak eta aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Zaragozan Manuela Sancho kalea dago.
- Palafoxek ohorez aipatu zuen. Armarria jaso zuen, eta horrek 2 errealeko pentsioa eman zion 1815etik aurrera.[6]
- Ana Alcolea idazleak Zaurines bilduman, Manuela Sanchori buruz idazti zuen, Coco Escribanok irudiztatua.[7]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c Berdejo, Helga Martínez, Silvia. (2017-06-06). «Los Sitios de Zaragoza» Especiales (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
- ↑ (Gaztelaniaz) Gil, Sergio Martínez. (2021-04-07). «Manuela Sancho, heroína de los Sitios» El Periódico de Aragón (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
- ↑ «Manuela Sancho y Bonafonte | Real Academia de la Historia» dbe.rah.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
- ↑ (Gaztelaniaz) MANUELA SANCHO. 2017-04-06 (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
- ↑ Plenas. (2010-12-17). «plenas: Manuela Sancho, biografía publicada en "Mujeres. Los Sitios de Zaragoza (1808-1809)"de Nuria Marín» plenas (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
- ↑ a b Aragón turístico y monumental. SIPA diciembre de 2021, 50 or. ISSN 1579-8860..
- ↑ a b (Gaztelaniaz) Canales, Candela. (2021-04-30). «Manuela Sancho, la heroína de la Guerra de la Independencia que luchó en Los Sitios de Zaragoza» elDiario.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-01).
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Canellas López, Ángel: Aragoi bere Historian ISBN 84-500-3905-3
- Espasa hiztegi entziklopedikoa, 53. liburukia
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q5994910
Multimedia: Manuela Sancho / Q5994910