María Arias Bernal

María Arias Bernal
	;
Bizitza
Jaiotza	Mexiko Hiria, 1884
Herrialdea	Mexiko
Heriotza	Mexiko Hiria, 1923 (38/39 urte)
Jarduerak
Jarduerak	irakaslea

María Arias Bernal, María Pistolas izenez ere ezaguna (Mexiko Hiria, 1884 -1923), maistra eta aktibista iraultzailea izan zen Francisco I Maderoren lehendakaritzan (1911-1913), Victoriano Huertaren Estatu kontrairaultzailearen kolpean hil zuten arte.^[1] Arias nabarmendu zen Maderoren hilobia gogor defendatu zuelako Mexiko Hirian, Huertaren erregimenaren mehatxuak gorabehera.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mexiko Hirian jaio zen, 1884an. Mariak maistra-diploma jaso zuen 1904an.^[2] Irakasten hasi eta eskolako zuzendari bihurtu zen 1910ean.^[3] Eulalia Guzmanek, Dolores Sotomayorrek eta Ariasek Querétaroko Korrejidore Bokazio Eskola sortu zuten, irakurketa, idazketa, aritmetika, sukaldaritza, marrazketa eta joskintza barne hartzen zituen ikasketa-plan batekin, emakumeei beren egoera ekonomikoa hobetzen laguntzeko diseinatua. Arias denboraldi labur batez izan zen zuzendari-laguntzaile, laster Maderoren mugimenduan sartu baitzen. Alfabetatzeko hezkuntza-unitatean parte hartu zuen eta Sara Pérez Romero presidentearen emaztearen idazkari pribatu bihurtu zen.^[3] Elena Arizmendi Mejíarekin batera, Gurutze Zuri Neutralaren lana sustatu zuen.

Francisco I. Madero presidentea harrapatu zutenean, Arias eta Eulalia Guzmán Victoriano Huerta kolpearen liderrarekin elkarrizketatzen saiatu ziren, presidentearen eta presidenteordearen bizitzaz arduratzeko. Maderoren hilketaren ondoren, Club Femenil Lealtad sortu zuen, Maderoren hilobiaren inguruko auziari laguntzeko, Huerta presidentea botatzeko itxaropenarekin. Igandero, manifestazioak egiten zituen La Piedadeko hilobiaren inguruan, Mexiko Hiriaren iparraldean. Bolanteak inprimatzeko inprimategia erosi zuen eta, Julia Nava de Ruisánchezekin batera, anti-Huerta agiriak banatu zituen hiri osoan.^[3] 1913an atxilotu egin zuten, Jorge Huertari, presidentearen semeari, eraso egin ondoren, Maderoren hilobia bandalizatzen harrapatu zuelako.^[3]

Álvaro Obregón jenerala Mexiko Hirira 1914an iritsi zenean, presidente zenaren hilobia nork zaindu zuen galdetu zuen. Maria Arias izan zela jakin zuenean, bere arma atera zuen, altxatu eta aitortu zuen: «Ez dute aitzakiarik fusil bat kargatu ahal izan arren, ez dutenek hori egin, etxea, erosotasunak eta seme-alabak uzteko beldurragatik; nik seme-alabak umezurtzak utzi ditut, eta, inolako zalantzarik gabe, nazio-kausaren zerbitzura jarri naiz, baina besteen balioak miresten ditudalako froga da nire arma Arias andereñoari lagatzen dioi, hura eramateko modukoa delako; herri-interesen defentsarako balio izan duen arma hau nire eskuetan egon den bezain ongi dago haren eskuetan". Ondorioz, prentsa «María Pistolas» deitzen hasi zen.

Maria Arias Bernal Mexiko Hirian hil zen 1923ko azaroan, 39 urte zituela tuberkulosiak jota. Haren hiletara Álvaro Obregón presidentea joan zen, eta beharrezko ohoreak egin zizkion..^[3]