Matematika Industrial eta Aplikatuen Nazioarteko Kontseilua

Matematika Industrial eta Aplikatuen Nazioarteko Kontseilua
Datuak
Izen laburra	ICIAM
Mota	erakundea
Jarduera
Kidetza	International Science Council (en)
	webgune ofiziala;

International Council for Industrial and Applied Mathematics (ICIAM, euskaraz: «Matematika Industrial eta Aplikatuen Nazioarteko Kontseilua») munduan zeharreko matematika aplikatuen elkarte profesionalen eta antzeko elkarteak biltzen duen erakunde bat da. Erakundeak banatzen dituen sari bakoitzerako eskudiruzko ordainketa 5000 USDkoa da.^[1]^[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1999. urtera arte, Matematika Industrial eta Aplikatuei buruzko Nazioarteko Hitzaldien Batzordea (CICIAM) izenarekin ezagutu zen Kontseilua. 1987an eratu zen, ICIAM biltzarrak hasi zirenean, eta orduan batzorde horrek matematika aplikatuaren lau elkartetako liderrak batu zituen: Gesellschaft für Angewandte Mathematik und Mechanik (GAMM), Alemanian, Institute of Mathematics and its Applications (IMA), Ingalaterran, Society for Industrial and Applied Mathematics (SIAM), AEBetan, eta Société de Mathématiques Appliquées et Industrielles (SMAI),Frantzia). Kontseiluko lehen bi presidenteek, Roger Temamek eta Reinhard Mennickenek, kontseiluko kide eta kide elkartu gisa beste sozietate batzuen sarrera ikuskatu zuten; horrela, 2015etik aurrera 21 kide titular eta 26 kide elkartu zituen. Aurreko presidenteen artean daude Olavi Nevanlinna, Ian Sloan, Rolf Jeltsch, Barbara Keyfitz eta Maria J. Esteban, Ya-xiang Yuan eta Wil Schilders .^[3]

Kongresua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

ICIAMek lau urtean behin antolatzen du Matematika Industrial eta Aplikatuei buruzko Nazioarteko Kongresua, eta 1987an egin zen lehenengoa. 2019an Valentzian izan zen, eta 2023an Tokion (Japonia). Kongresuetan banatzen diren hainbat sari ere babesten ditu elkarteak: Lagrange saria, karrerako ekarpen bikainengatik; Collatz saria, 42 urtetik beherako matematikari aplikatuentzat; Pioneer saria, eremu berri batean aplikatutako lan matematikoagatik; Maxwell saria, matematika aplikatuen originaltasunagatik; eta Su Buchin saria, ekonomia emergenteetan eta giza garapenean egindako ekarpen nabarmenengatik.^[2]

Collatz saria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Collatz Saria ICIAMek ematen du lau urtean behin, Matematika Industrial eta Aplikatuen Nazioarteko Kongresuan, 42 urtetik beherako matematikari aplikatu bati. 1999an ezarri zen, Gesellschaft für Angewandte Mathematik und Mechanik (GAMM) elkartearen ekimenez, matematika aplikatuetan eta industrialetan ekarpen bereziak aitortzeko.^[2] Lothar Collatz alemaniar matematikariaren izena du sariak, eta matematikari gazte aplikatuentzako saririk ospetsuenetako bat da.

Sariaren irabazleak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1999 Stefan Müller
2003 E Weinan
2007 Felix Otto
2011 Emmanuel Candès
2015 Annalisa Buffa
2019 Siddhartha Mishra
2023 Maria Colombo

Lagrange saria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lagrange Saria lau urtean behin ematen du ICIAMek Matematika Industrial eta Aplikatuen Nazioarteko Kongresuan, matematika aplikatuan bizitza osoko lorpena saritzeko. Joseph Louis Lagrange matematikariaren izena du sariak, eta 1999an sortu zuten, Société de Mathématiques Appliquées et Industrielles (SMAI), Sociedad Española de Matematika Aplikatua (SEMA) eta Società Italiana di Matematica Applicata e Industriale (SIMAI) erakundeen ekimenez.

Sariaren irabazleak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1999 Jacques -Louis Lions
2003 Enrico Magenes [it] [it]
2007 Joseph Keller
2011 Alexandre Chorin
2015 Andrew Majda
2019 George C. Papanicolaou
2023 Alfio Quarteroni

Maxwell saria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maxwell Saria lau urtean behin ematen du ICIAMek, Matematika Industrial eta Aplikatuen Nazioarteko Kongresuan. 1999an ezarri zen eta James Clerk Maxwellek matematikariaren izena hartu duen sari honek nazioarteko aintzatespena ematen dio matematika aplikatuan originaltasuna erakutsi duen matematikari bati. Institute of Mathematics and its Applications IMA institutuarem ekimenez sortu zen, James Clerk Maxwell Fundazioaren laguntzarekin.^[2]

Sariaren irabazleak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1999 Grigory Barenblatt
2003 Martin David Kruskal
2007 Peter Deuflhard [de]
2011 Vladimir Rokhlin
2015 Jean-Michel Coron
2019 Claude Bardos
2023 Weinan E

Pioneer saria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pioneer Saria lau urtean behin ematen du ICIAMek Matematika Industrial eta Aplikatuen Nazioarteko Kongresuan, arlo berri batean aitzindaria izateagatik, . 1999an sortu zen, Society for Industrial and Applied Mathematics (SIAM) ekimenez.

Sariaren irabazleak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1999 Ronald Coifman eta Helmut Neunzert [de]
2003 Stanley Osher
2007 Ingrid Daubechies eta Heinz Engl
2011 James Albert Sethian
2015 Björn Engquist
2019 Yvon Maday

Su Buchin saria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Su Buchin Saria lau urtean behin ematen du ICIAMek Matematika Industrial eta Aplikatuen Nazioarteko Kongresuan. 2003an sortu eta Su Buchin matematikari txinatarraren izenarekin izendatu zuten. Sariak nazioarteko aintzatespena ematen die gorabidean dauden ekonomiei eta giza garapenari matematika aplikatzean egindako ekarpen bikainei, irakaskuntzaren eta ikerketaren hobekuntza barne. Txinako Matematika Industrial eta Aplikatuen Elkartearen (CSIAM) ekimenez sortu zen, eta 2007an eman zuten lehen aldiz.

Sariaren irabazleak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2007 Gilbert Strang
2011 Edward Lungu
2015 Li Tatsien [zh]
2019 Giulia Di Nunno

Olga Taussky-Todd hitzaldia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Matematika Industrial eta Aplikatuei buruzko Nazioarteko Kongresu bakoitzean Olga Taussky-Todd hitzaldi bat antolatu da 2007tik. Olga Taussky-Todden matematikariaren izena erabili da izenean, emakume matematikari bikain bat saritzeko.