Ordenagailuak Lagunduriko Hizkuntza-Ikaskuntza Adimendun

Ordenagailuak Lagunduriko Hizkuntza-Ikaskuntza Adimendun (ingelesez: Intelligent Computer-Assisted Language Learning edo ICALL) edo Ordenagailuz Lagundutako Hizkuntza Instrukzio Adimendunak (ICALI) ordenagailuen teknologien aplikazioa dakar bigarren edo atzerriko hizkuntzak irakatsi eta ikasteko. ^[1]^[2] ICALLek adimen artifiziala ordenagailuz lagundutako hizkuntza (CALL) ikasteko sistemekin konbinatzen du, ikasleekin modu adimentsuan elkar eragiten duen softwarea eskaintzeko, ikasleen ikaskuntzaren aurrerapenei malgutasunez eta modu dinamikoan erantzunez. ^[2]^[3]^[4]

Hizkuntza naturalaren prozesamendua (NLP) eta tutoretza-sistema adimendunak (ITS) adimen artifizialean informatikako teknologia nabarmenak dira, ICALLen berri ematen eta eragiten dutenak. ICALLi aplikatutako beste informatika teknologia batzuk Ezagutzaren irudikapena (KP), Ahotsaren Aitorpen Automatikoa (ASR), sare neuronalak, erabiltzaileen modelizazioa eta sistema adituak dira. Hizkuntzaren ikaskuntzari dagokionez, ICALLek teoria linguistikoa eta bigarren hizkuntza eskuratzeko teoriak erabiltzen ditu bere pedagogian.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

ICALL ordenagailuz lagundutako hizkuntzen ikaskuntzaren (CALL) eremutik sortu zen 1970eko hamarkadaren amaieran ^[1] eta 1980ko hamarkadaren hasieran. ICALL eremu txikiagoa da, eta oraindik ez dago osatuta.

Hizkuntza ikasteko teknologia gehienen ereduari jarraituz, ingelesa ICALL teknologian agertzen den hizkuntza nabarmena da. ICALL programak, hala nola, alemana, japoniera, portugesa, mandarin txinera, eta arabiera bezalako hizkuntzetan garatu dira. ICALL sistemek ikasteko bezain eskuragarriak ez diren hizkuntzak ikasten laguntzen dute (hizkuntza baliabide gutxiago dagoelako) edo gutxiagotan ikasten diren hizkuntzak, hala nola Cree. ^[3]

IXA taldea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ixa taldea Euskal Herriko Unibertsitateko ikerkuntza-taldea da, 1988 urteaz geroztik hizkuntzaren prozesamenduan lan egiten duena. Euskararen gaineko ikerketa aplikatua dute xede nagusi, baina beste hizkuntza batzuetan ikertzen eta produktuak garatzen ere aritzen dira. Donostiako informatika fakultateko talde handiena da.

1988 urtean sortu zenetik, aurrerakuntza handiak egin ditu hizkuntzaren prozesamenduan, euskaran bereziki. Taldearen lanen artean, xuxen zuzentzaile ortografikoa, ZT korpusa eta itzultzaile automatikoa nabari behar ditugu.

Ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

CALL Adimendunari analizatzaileetan oinarritutako CALL deitzen zaio batzuetan, ICALLek analisietan duen konfiantza handia dela eta. ICALL software batean analizatzearen funtzioaren adibidea ikasle erabiltzaileek askatasunez sortutako esaldien sintaxian eta morfologian akatsak hautematen dituen analizatzailea da. Akatsak aurkitzeko analisiak erabili ondoren, ICALLek feedback zuzentzailea eman diezaieke ikasleei. Analisia hizkuntza naturalaren prozesamenduaren eginkizun gisa hartzen da.

Ikasleek ausazko eta modu berezian sortutako esaldiei buruzko iritziak jasotzeko gaitasunak ICALL irakasle rol erakargarriagoan kokatzen du. Ikasleek zenbait arlotan borrokatzen badute, ICALL sistema batzuek esaldi edo galdera berriak asmatuko dituzte arlo horietan, ikasleei praktika gehiago emanez. Funtsean, ICALLek ikasleak aurrera egin ahala ikaslearen ikasketa beharretara modu egokian egokitu nahi da; horrek askotan esan nahi du (partzialki edo osorik) tutore edo irakasle rol bat betetzea. Eginkizun hori betetzen saiatzen diren programak ICALL tutorial gisa sailkatzen dira. ^[1]

Tutorialak ez diren ICALL sistemek hainbat hizkuntza-tresna eta elkarrizketa sistema dituzte ^[1], esate baterako, solaskide digitala ^[2]. Ikasleek idatzitako saiakerak automatikoki ebaluatzeko programak ere asmatu dira, hala nola E-rater.

Mugak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

ICALL teknologiak arazo eta muga ugari ditu oraindik, adimen artifiziala CALL sistemetan integratuta dagoelako eta zeregin izugarri honen konplexutasunagatik. ^[1] Artifizialki dauden adimendun hezkuntza softwareak ahalik eta gehien egin beharko luke hizkuntza irakaslearen hizkuntza ezagutza eta pedagogia biltzen, arazo horiek konpontzeko. Horrek barne izango du ikasleen ikaskuntzaren jarraipena egitea, iritzia ematea, ikaslearen beharrei erantzuteko material erronka berria sortzea, irakasteko estrategia eraginkorrak ulertzea eta akats linguistikoak (gramatika, ortografia, semantika, morfologia eta abar) antzemateko programatzea.

Gainera, ICALL sistemek denbora asko behar dute garatzen, eta diziplina askotako profesionalei kontsultatu behar diete. ICALL softwarea programatzea nahitaez diziplina anitzeko proiektua da.

ICALLen ikerketa eta garapen gehiago egiteak hizkuntzalaritza aplikatuaren, konputazioko hizkuntzalaritzaren, adimen artifizialaren, hezkuntza teknologiaren arloei mesede egingo die, batzuk aipatzearren. ICALLek bigarren hizkuntza eskuratzeari buruzko egungo ezagutzak ere zabalduko ditu. Mugak izan arren, ICALL garatzea merezi duen eremua da, batez ere teknologiak aurrera egin ahala.

Gaur egungo sistemak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Robo-Sensei (Nagata, 2002, 2009)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Japoniarrentzako Robo-Sensei sistemak hainbat ariketa sorta aurkezten ditu 24 ikasgai bakoitzerako. Jarduerak oso ondo testuinguratuta daude eta bakoitzerako ikusizko laguntzak daude Japoniako irudiak edo Japoniako marrazkiekin. Uneko testuliburuen erreferentzia gurutzatuak esplizituak egiten ditu, irakasleek ikasgelako materialaren arabera jarduerak aukeratu ahal izateko. Nagatak sistemaren erabilerari eta eraginkortasunari buruzko ikerketa zabala egin du (Nagata, 1993, 1996, 1997).

Robo Sensei-ren jarduera moten ezaugarri bat da itzulpenaren erabilera zabala ikasleen erantzunak lortzeko: Arrastoak ingelesez eman ohi dira kontrolatzeko ikasleek zer sartzen duten sisteman japonieraz , hain zuzen ere, jarduera horiek ikusi daitezke testuinguratutako itzulpen ariketak bezala.

Spanish for Business Professionals (SBP)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaztelania Negozio Profesionalentzat ( ingelesez: Spanish for Business Professionals (SBP)) gaztelania negozioak 12 gaietan irakasteko programa bat da. Bere unitateak ondo testuinguratuta daude audio material aukeraketa bikainarekin. Ariketen progresio interesgarria dago eta ikusmen laguntza onak aurkitu daitezke. Programak laguntza tresna ugari ere eskaintzen ditu, gramatitako azalpenetarako eskekak barne, eta testuetako hitzak hiztegi elektroniko elebidun batekin lotuta daude.

SBP ICALL-eko ikasleen ekarpenak lortzeko nola hain delikatua den beste adibide bat da. Bere ariketa batzuk ingelesaren erabilera zabala egiten dute ikasleek itzultzeko, ikasleak emandako informazioa sistemak prozesatu dezakeela ziurtatzeko. Bere hiztegi arikertak, esate baterako, hitz sinpleen itzulpenetan oinarritzen dura, eta horrek itxura zaharreko ariketa jarduerak dirudite. Beste modu bat ikasleen ekarpenak lortzeko sistemak erabiltzen duena diktaketa da. Ez testuinguratutako diktaketak erabiliak dira egitura konplexuak lortzeko ariketa aurreragotuetan.

E-tutor (Heift, 2003)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

E-tutor ICALL sistema bat da, Trude Heiftek garatua. Simon Fraser Unibertsitateko alemaniar curriculumean txertatua dago, non ikasle alemanak klaseetan entrenatzen dute E-tutor ariketak egiteko. E-tutoreak (jatorriz alemaniar Tutor deitua) web-interfaze moderno bat barne hartzen du eta sistemak esanguratsu garatu du urteetan zehar, hainbat argitalpenekin (Heift, 2001, 2004, 2005).

Sistema honen ezarpen eta aktibitate diseinuak lau ariketa mota barne hartzen ditu non NLP osagaiak feedback sortzeko erabiltzen diren:

Galdutako hitzak hornitu.
Emandako hitzekin esaldiak eraiki.
Esaldiak itzuli.
Sistemak irakurritako esaldia idatzi.

Goian aztertutako bi sistemek erabilitako estrategiekiko paraleloan, ikasleari hizkuntza ikasteko analisi automatikoa egiteko erabiltzen diren elipsi teknikak erabiltzen dira: itzulpena, diktaketa eta hitzen zerrendak.

"L1" terminoaren araberak E-tutor ingelesa erabiltzen du lehen mailako irakaskuntza-hizkuntza gisa. Nahiz eta jarraibideak ingelesez eman, E-Tutorrek Feedback mezuetarako aldatzen du. Feedback positiboa, alemanez ematen da helburuko hizkuntzan; aldiz, errore-motei buruzko azalpen luzeagoak ingelesez ematen ditu.

Sistemak eredu esplizitu bat ematen du. Horrek aukera ematen dio sistemari ikasle baten errendimenduari buruzko txosten bat garatzeko, oso tresna erabilgarria irakasle eta ikasleentzat. Feedback mezuak, ikasle batek errorekin zerikusia duen gramatika trebetasun espezifikoaren erabilgarritasun mailan oinarritzen dira. Ikasle hasiberriek akatsak argituta eta gramatika azalduz ikusten dute ingelesez, bitarteko ikasleek 6 argi ikusten dute akatsa eta akats mota horretarako sailkapena eta ikasle aurreratu batek akatsa argituta baino ez du ikusten (Heift, 2005).

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e (Ingelesez) Contemporary computer-assisted language learning.. .
↑ ^a ^b ^c (Ingelesez) A Review of Intelligent CALL Systems. , 15 or..
↑ ^a ^b (Ingelesez) Intelligent Computer Assisted Language Learning (ICALL) for nêhiyawêwin : An In-Depth User-Experience Evaluation. , 74 or..
↑ Recognising and responding to English article usage errors : an ICALL based approach.. University of Edinburgh..