Séraphine Louis

Wikipedia, Entziklopedia askea
Séraphine Louis

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakSéraphine Louis
JaiotzaArsy, 1864ko irailaren 3a
Herrialdea Frantzia
HeriotzaClermont, 1942ko abenduaren 11 (78 urte)
Familia
AitaAntoine Frédéric Louis
AmaAdeline Victorine Julie Maillard
Hezkuntza
Hizkuntzakfrantsesa
Jarduerak
Jarduerakmargolaria
MugimenduaNaïfa
Séraphine Louis (Senlisekoa ezizenez), 1942 ç. Arte arrotza. Maillol Museoan, Parisen egindako lanen 2008ko erakusketan erakutsitako argazkia.

Séraphine Louis edo Senliseko Séraphine (Arsy, Frantzia, 1864ko irailaren 3a – Erquery, Frantzia, 1942ko abenduaren 11) frantziar margolaria izan zen, naïf estilokoa.[1][2][3][4][5][6][7]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Séraphine Louis Arsyn (Oise) jaio zen 1864ko irailaren 3an. Aita langilea zen (jaiotza-partidaren arabera) eta ama nekazari-familia batekoa zen. Seraphinek urtebete eskas zuenean, ama hil zitzaion. Aita berriro ezkondu zen eta handik sei urtera hil zen. Umezurtz, ahizpa zaharrenarekin bizi izan zen.[8]

Lan ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Artzain gisa hasi zen lanean, eta 1881etik aurrera Probidentziako Ahizpen komentuan, Clermonten (Oise), laguntzaile gisa lan egin zuen. 1901ean, Senliseko (Oise) etxe batzuetan hasi zen neskame lanetan.[8]

1901-1912

Urte haietan, Senlisen, bizitza tristea izan zuen han, garbitzen, altzari eta lurzoruei argizaria ematen aritu zen. Ia analfabetoa zen, mojen artean landutako erlijio-irudi primitibo batekin, eta bere bizitzan mina, itxaropen erlijiosoak eta maitasun galdu hutsaren ametsak pilatu zituen. Bere lana bukatzean, ia zentimorik ordaintzen ez ziotenean, bere kuartutxoa ordaintzeko, landara ateratzen zen besarkatzeko eta zuhaitz eta loreei hitz egiteko. Garai horretan, gauez landareak eta loreak margotzen zituen zurezko laukizuzen txikitan, bere lanek balio komertzialik izan zezaketela pentsatu barik.

Pardisuko arbola (1928-30)

1912-1932

1912an, inpresionisten eta kubisten lanak erakusten zituen Wilhelm Uhde galerista eta martxantea, bere aberastasunaren zati handi bat margolari naïfs edo xaloei ematen hasi zen. Haiek nahiago zuten “primitibo modernoak” deitu, eta «Bihotz Sakratuaren pintoreak» ere deitzen zieten. Urte horretan bertan etxe bat alokatu zuen Senlisen atseden hartzeko. Han, hunkituta geratu zen sagarrekin hildako natura batekin topo egin zuenean, baina harrituago geratu zen, egilea garbitzailea zela jakin zuenean. Egilearen hitzetan, aingeruek eta Ama Birjinak aginduta margotzen zuen. Uhdek ia lan guztiak erosi zizkion, eta Henri Rousseauren eta André Bauchanten arteko naif margolari bihurtu zen.

1932-1942

1932an, etsipenez margotu zuen, Parisen banakako erakusketa bat eduki nahi baitzuen, baina, bizi zela, inoiz ez zuen lortu. Merkatariaren bisitak luzatzen joan ziren, eta, ondorioz, abandonatuta, frustratuta eta lagunik gabe sentitu zen, eromenean erori zen eta Erqueryko ospitale psikiatriko batean sartu zuten hasieran, Udhe martxante erosle martxanteak eskatuta, eta gero bere zorte txarrenean utzi zuten.

1942an hil zen, 78 urte zituela, egoera beldurgarri eta mingarrian, Bigarren Mundu Gerran Frantzia alemanek okupatu bitartean lasaigarrien dosi masiboak, gabezia fisikoak eta janaririk eza zirela eta. Arazo larriak izan zituzten zentro psikiatrikoetan bizi ziren milaka gizon eta emakumeek. Hilobi arrunt batean lurperatu zuten. Hondamendiaren ondoren, haren koadro eder, distiratsu eta enigmatiko batzuk agertu ziren, André Breton idazle eta poeta liluratu zutenak, nahiz eta inoiz ez zuen ezagutu.

Wilhelme martxanteak 1934an hil zela esan bazuen ere, Louisek 1942ra arte iraun zuen. Séraphine Louisi eskainitako lehen erakusketa 1945ean egin zen, Parisen, Uhdek eskatuta, eta dozenaka obra erakutsi zituen. Ordurako, berak margotu zituen 200 koadroetatik 70 baino ez ziren geratzen. Haren lanak Parisko Maillol Arte Museoetan, Senliseko Arte Museoan, Naif Arte Museoan (Niza) eta Parisko Georges Pompidou Zentroan banatuta daude.[9]

Lanen osagai materiala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Seraphinek talentu guztiz berezi eta berezkoa zuen. Bere lanak Erripolin pintura (merkatuko arruntena) erabiliz egiten ziren, elizan hartzen zuen kandela-argizariarekin nahastuta, hilerritik, landareetatik eta loreetatik ateratako lurrarekin nahastuta. Besteak beste, bere odola erabili zuen, zaurietatik atera eta koadroei bizia emateko.

Bitxikeriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Séraphine Louis Camille Claudelen urte berean jaio zen, eta eskultoreak gisa azken urteak psikiatrikoan eman zituen. Urtebete gehiago bizi izan zen. 1942ko abenduaren 11n hil zen, 78 urte zituela, Villers-sous-Erqueryko ospitale ondoko etxe batean.

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Alain Vircondelet Séraphine Louisen Séraphine de Senlis lanarekin aintzatetsitako biografoak Bel-Ami 2009-Roman saria jaso zuen Séraphine. De la peinture à la folie (2008) lanarengatik.

Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Sorta luzea, 1907ç
    Sorta luzea, 1907ç
  • Laranja eta hiru laranja atal, 1915
    Laranja eta hiru laranja atal, 1915
  • Daliak, 1915
    Daliak, 1915
  • Bouquet de fruits, 1920
    Bouquet de fruits, 1920
  • Loreak eta fruituak, 1920
    Loreak eta fruituak, 1920
  • Margarita handiak, 1925
    Margarita handiak, 1925
  • Habeak, 1927
    Habeak, 1927
  • Landare baten ametsa, 1928ko uztaila baino lehen
    Landare baten ametsa, 1928ko uztaila baino lehen
  • Bizitzaren arbola, 1928 [8]
    Bizitzaren arbola, 1928 [8]
  • Etxadiak, 1928-1930
    Etxadiak, 1928-1930
  • Udazkeneko hostoak, 1928-1930
    Udazkeneko hostoak, 1928-1930
  • Lukuak eta hosto arrosak, 1929
    Lukuak eta hosto arrosak, 1929
  • Mahats-mordoa, 1930
    Mahats-mordoa, 1930
  • Karduak, 1930-1931
    Karduak, 1930-1931
  • Mimosa-sorta, 1932
    Mimosa-sorta, 1932
  • Lore sorta, 1942
    Lore sorta, 1942
  • Lore sorta, 1942 baino lehen
    Lore sorta, 1942 baino lehen

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Hernández, Publicado por Hortensia. Séraphine Louis pintora autodidacta. (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  2. ↑ «Séraphine Louis - 14 obras de arte - pintura» www.wikiart.org (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) Sala, Carlos. (2020-07-24). «El enigma de Séraphine Louis: la criada mística que por las noches pintaba como los ángeles» El País (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  4. ↑ (Gaztelaniaz) «Séraphine Louis» HA! (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) admin. (2020-12-26). «Séraphine Louis – Pintora naif abandonada en un manicomio» 39ymas (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  6. ↑ Victoria. (2010-04-24). «La magia de la pintura naïf: Séraphine Luis» La magia de la pintura naïf (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) davidcamanez. (2014-05-27). «Quien fue Séraphine de senlis?» elpintorautodidacta (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  8. ↑ a b c (Gaztelaniaz) «El árbol de la vida - Séraphine Louis» HA! (Noiz kontsultatua: 2024-01-07).
  9. ↑ ISSN https://www.moma.org/artists/5345..
  10. ↑ ISSN http://www.nytimes.com/2009/05/31/movies/31dupo.html?_r=1&ref=movies..

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Boureau, Corinne (2013) Séraphine de Senlis. Le souffle de l'ange. Paris: L'Harmattan Argitarapenak. 304 orrialde. ISBN λ2-343-01966-6
  • Probst, Ernst (2011) Seraphine Louis - Frankreichs Grosse Naive Malerin. Münich: Grin Verlag. 22 ppp
  • Lorquin, Bertrand, Collectif (2008). Séraphine de Senlis. Paris: Editions Gallimard. 56 orrialde, 22 il. ISBN 9782070122370
  • Cloarec, Frantzia (2008). Séraphine: Séraphine de Senlisen vie rêvee-a. Paris: Phébus ISBN ά2752903648
  • Gunther, Thomas Michael, Amanieux, Françoise, (1989). La réalité intérieure. Séraphine de Senlis et quelques peintres autodidactes. Senlis: Senliseko Sauvegarderen elkartea. 36 orrialde
  • Vicondelet, Alain. (2008) Séraphine: De la peinture à la folie. Paris: Albin Michel argitaletxea. ISBN 9782226189820
  • Vircondelet, Alain (1986). Séraphine de Senlis. París: Editorial Albin Michel. ISBN 978-2-226-02702-3. 
  • Uhde, Wilhelm (1949). Five primitive masters, [A. Bauchant, L. Vivin, Henri Rousseau, Bombois, Seraphine], New York, NY: Quadrangle Press

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Séraphine_Louis&oldid=9538047"(e)tik eskuratuta