Samson eta Dalila

Samson eta Dalila
Jatorria
Sortzailea(k)	Jose Etxenagusia
Sorrera-urtea	1887
Ezaugarriak
Materiala(k)	olio-pintura eta Margo-oihala
Dimentsioak	183,7 () × 200,8 () cm ;
Genero artistikoa	arte sakroa
Egile-eskubideak	jabetza publiko
Deskribapena
Iconclass	71F373
Kokapena
Lekua	Bilboko Arte Ederren Museoa
Bilduma	Bilboko Arte Ederren Museoa
Inbentarioa	94.49
Argumentu nagusia	Samson and Delilah (en)

Samson eta Dalila Jose Etxenagusiaren margolan ospetsua da. 1887an egina. Itun Zaharraren pasartea da Samson eta Dalilarena baina Etxenagusiak garaiko orientalismo gustuaren arabera tratatu zuen.

Gaia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Samson Bibliako pertsonaia bat da. Liburu horrek dioenez, Israelgo epaileetariko bat izan zen, K. a. XII. mendekoa. Epaileen liburuan azaltzen dira filistearren aurkako haren balentriak. Adats luzeak zituen eta, tradizioaren arabera, adats luze horiei esker zen hain indartsu. Israelen erresistentzia irudikatzen zuen Samsonek eta juduen itxaropena bihurtu zen. Maitale batek ordea, Dalilak, Samsonen indarra adats luzeetan zetzala jakin zuenean ilea moztu zion eta filistearren esku utzi zuen. Filistearrek begiak hustu zizkioten eta putzu-gurpil bati birak ematera kondenatu zuten. Denboraren poderioz ilea hazi zitzaion eta Dagonen tenplura jai batean erakusgai eraman zuten batean, zutabe batera hurbildu eta erauzi egin zuen. Filistear ugarirekin batera geratu zen lurperatuta.

Margolanean Samsonek Dalilari bere indarraren sekretua esaten ari zitzaion.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Etxenagusia 1886an hasi zen lan hau prestatzen, Madrilgo Erakusketa Nazionalean erakusteko asmoz. 1887an bukatuta zeukan eta publiko orokorrari aurkeztu aurretik bere Erromako estudioan ikusgai egon zen arrakasta handia lortuz. Hala ere, erakusketan saririk jaso ez zuenez, Etxenagusia haserretu egin zen, eta, aurrerantzean, Espainiako lehiaketa nazionaletan parte ez hartzea erabaki zuen.

Margolana egin zuenean Jose Etxenagusiak hamar urte zeramatzan Erroman. Garai hartan Italian bizi ziren euskaldunen (Anselmo Ginea, Ignazio Zuloaga, Ignacio Díaz Olano) eta espainiarren artean pisu handia izan zuen. 1912an Erroman bertan hilko zen Etxenagusia.

Margolanaren ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tamainu handiko lana da hau. Bertan artistak ez zituen kolore asko erabili baina, hala ere, begi bistakoa da objektuen eta ehunduren kalitatea islatu nahi zuela. Lehen aipatu denez, orientalismo barruan kokatu daiteke artelan honen estiloa. Hori zela eta, artista espainiar askok izaera hori kritikatu zioten, hau da, nahiko biblikoa ez zela. Egia esateko Antzinako Egiptoko elementuak ikus daitezke lanean: atzealdeko dekorazioa, Dalilaren buruko apaingarriak, jeroglifikoak, murkoaren dekorazioa... Ez da harritzekoa zeren eta urte haietan Etxenagusiak, Anselmo Ginea, Juan Luna eta Ramón Tusquetsek moduan, horrelako eszena asko margotu baitzituen.^[1]

Margolanean oso paralelismo bitxia ikus daiteke: Samsonen burua eta, azpian, alfonbra moduan dagoen lehoiaren burua oso antzekoak dira. Modu batez Samsonen menpekotasuna eta heriotza iragartzen ari da. Orokorrean, luxua da nagusi. Lanaren erdigunean Samson eta lehoia nabarmentzen dira, Dalila nolabait ere baztertuta ageri dela.

Ezkerrean, beheko izkinan, artistaren sinadura dago.