San Migel Goiaingeruaren eliza (Agoitz)

San Migel Goiaingeruaren eliza
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Agoitz
Koordenatuak	42°47′12″N 1°22′03″W / 42.78654734°N 1.36749718°W

San Migel Goiaingeruaren eliza Agoitz udalerrian Erdi Aroko kristiau eliza bat da.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eliza harriz egindako eraikuntza da, askotan handitu dena gaur egun duen itxura lortu arte. Gurutze latindar formako oinplanoa du, burualde poligonala eta alboko kaperak, habeartera data desberdinetan irekiak. Habeartearen lehen atala kanoi-ganga zorrotzez estalita dago, alderik zaharrena kanpandorrearekin batera; gurutzeria giltzarriekin (XV. mendea) hurrengo bi atalak, gurutzeria izartuarekin eta kapera nagusiarekin. Kaperei dagokienez, epistolaren aldean dagoen bataiarria gordetzen duenak gurutze-ganga sinplea du, eta konfesionarioak hartzen dituztenetatik, ebanjelioaren aldean, oinaldetik hurbilen dagoena lau aldeko gangaz estalita dago, eta hurrena, berriz, ganga izartuz.

Sarrera epistolaren aldean dago, zirkuluerdiko uztai-ate txaranbeldu batetik, kontrahormekin eta pinakuluekin markoztatuta. Enjutetan, Deikundearen erliebeak dituzten medailoiak agertzen dira. Taulamenduaren gainean San Migel Goiaingerua dago, tenpluaren titularra, eta ertzetan, zutabe korintoarrez banatuta. San Lorentzo eta San Esteban, erliebean eginak. Portada errenazentista da, eraikuntzaren azken etapakoa.

Goi-koruan, habeartearen lehen atalean, ganga beheratuaren gainean, enjutak eta balaustrea apaintzen dituzten erliebeak daude, errenazimendu estiloan. Erretaula nagusia Joanes Antxietak 1580an egindako material zaharrago baten aprobetxamenduaren emaitza da, 1746an Juan Tornes eskultore jazetarrak egindako eta 1772-1773an Pedro Antonio Radak polikromatutako mazoneria batean txertatuz. Sotabankoa, bankua, bi solairuko hiru kale eta atikoa ditu. Bertan, Antxietaren lana Tornesen lanaren barrokismoarekin kontrastatzen du. Lehenengoak sotabankoaren, bankuaren eta alboko kaleen erliebeak ditu; bigarrenak, berriz, gainerakoa. Kale nagusian dagoen San Migel Goiaingeruaren irudia, tenplete formako sagrarioa, atikoan dagoen Kalbarioa eta ondoan dituen goiaingeruak XVIII. mendeko lanak dira.

Erretaula nagusi berekoak dira, halaber, Ama Birjina Haurrarekin, tentea eta monumentala, iparraldeko transeptuko idulki baten gainean dagoena, eta Gurutziltzatua, fardelduna, hegoaldeko transeptuan dagoen erretaula batean. Azkenik, iruditeriako beste erretaula barroko batzuez gain, bataiarria nabarmentzen da, kopan duen dekorazioagatik. Erliebe figuratiboak ditu, profeta handi eta txikien buruak irudikatzen dituzten identifikazio-tituluekin, eta pelikanoa, kumeak elikatzen. Oina soina da eta pomekin apaintzen da, baita Agoizko armarria ere: datazioa berantiarra izan behar du (XV.-XVI. mendeak).

Koru manieristaren harlandua Nikolas Berastegik egin zuen 1573an. Elizaren ondoko museo txiki batean inguruko herrixka hustuetako tailu batzuk eta zilargintzako hainbat pieza daude, horien artean errenazentistak eta barrokoak. XVI. mendera arte harresiz inguratuta egon zen herrigunean XVI. mendeko etxe ugari daude, portada zorrotzak eta leiho agimezatuak dituztenak, baita barroko batzuk ere; horien artean, Argamasilla de la Cerda familiaren etxea nabarmentzen da, L formako oinplanoa duena.