Toursko San Martin eliza (Gazeta)

Aldatu loturak
Koordenatuak: 42°50′34″N 2°32′20″W / 42.84271°N 2.53892°W / 42.84271; -2.53892
Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Toursko San Martin eliza (Gazeta)
 Eraikitako euskal ondasun nabarmena
Euskal Herriaren barnealdeko Donejakue bidea Euskal Herriaren barnealdeko Donejakue bidea
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Probintzia Araba
HerriaBurgu eta Gazeta (Burgu)
Koordenatuak42°50′34″N 2°32′20″W / 42.84271°N 2.53892°W / 42.84271; -2.53892
Map
Historia eta erabilera
IrekieraXIII. mendea
Erlijioakatolizismoa
ElizbarrutiaGasteizko elizbarrutia
IzenaMartin Tourskoa
Ondarea
EJren ondarea20

Tourseko San Martin eliza XIII. mendeko eliza erromanikoa da, eta Arabako Gazetako kontzejuan dago, Burgeluko udalerrian, Arabako Lautadako koadrilan.

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XIII. mendean eraikia, oinplano karratua, nabe bakarra eta burualde zuzena ditu. Hormek harlangaitzezko eta harlanduzko fabrika dute zona nobleetan, hala nola leihoetako ingurabideak eta izkinetako kateak. Kanpoaldean elementu erromanikoak ditu, hala nola hormapikoa apaintzen duten harburuak. Elizaren oinaldean, harlanduz egindako kanpai-horma bat dago, hiru arku ditu eta bi ezkilategi ditu, gurutze batez koroatuta.[1]

Tenpluaren elementu aipagarrienetako bat estilo erromaniko berantiarreko portada dotorea da. Kareharri zuriz egina dago, eta bost arkiboltadun arku zorrotza du. Bertan, apaingarri begetalak, geometrikoak eta antropomorfoak ikusten dira. Hura babesten zuen ataria geroago eraiki zen.[2] Barruan, presbiterio protogotiko bat nabarmentzen da, arku zorrotz baten bidez sartzen dena, eta gurutze-ganga bat duena. Burualdeko zutabeetako kapitelek landare-motiboak dituzte.[1]

Aipagarria da erretaula nagusia, rococo estilokoa, erabat urre-kolorekoa, erdian San Martin tailua duena, San Pedro eta San Pablo alboetan dituela. Alboko erretaulak ditu, Arrosarioko Ama Birjinari eta San Joseri eskainiak, presbiterioko buru den lerro apaingarri bera erakusten dutenak.[3]

Koruaren azpian dagoen bataiategia zortzi zutabe-erditan bermatzen da, eta han dago bataiarria. Sakristiara arku karpanel batetik sartzen da, eskuineko zutabearen fustea lurrera iristen da, eta ebaki egiten da, sakristiako atea hegoaldean irekitzean. XVI eta karatula batez errematatu zen. Ganga-formakoa zen; nerbioak lau mentsulatan bermatzen ziren, aingeru-aurpegi ikusgarriekin. Bizkarraldean Sortzez Garbiaren pintura nabarmentzen da, ezkerrean San Joseren heriotza erakusten duen koadroa eta eskuinean Santuaren ametsa.[4]

Irudi parekatuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2005ean, Gazetako elizako leiho estali baten zuloan, Toursko San Martin, San Migel eta San Anton Abadearen eskultura bana eta tenplete zati bat aurkitu ziren.[5][6][7][8] XIV. mendearen bigarren hereneko pieza horiek gurtzatik kendu ziren parrokia berritzean, garai hartako gustuarekin hobeto egokitzen ziren beste batzuekin ordezteko. Horregatik mantendu dute beren jatorrizko polikromia.[5]

Piezak berreskuratu egin ziren, 2005eko otsailaren 18an, eliza zaharberritzeko lanetan, ikusi zenean mendebaldeko hormaren leihoa baliatu zela gurtzatik kendutako eta desakralizatutako hiru irudi gordetzeko, eta baldakino baten goiko aldea, haien garaikidea gutxi gorabehera, eta San Migelen omenez egindako tabernakulu baten parte izan zitekeena.[9][10] Egitura horren goiko aldea bakarrik kontserbatu denez, ez dago frogarik erretaula tabernakulu gisa bereiziko luketen hegal eraisgarriak izan zituenik, baina hori da hipotesi seguruena.[11]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b «211. San Martin eliza (Gazeta, Burgelu)» www.euskadi.eus 2021-09-21.
  2. ↑ «211. Iglesia de San Martí­n (Gazeta, Elburgo)» www.euskadi.eus 2021-09-21.
  3. ↑ Ayuntamiento de Elburgo. Información General de Gazeta. .
  4. ↑ «211. Iglesia de San Martí­n (Gazeta, Elburgo)» www.euskadi.eus 2021-09-21.
  5. ↑ a b «San Martín de Tours de Gazeta. EMSIME» apps.euskadi.eus.
  6. ↑ «San Miguel de Gazeta. EMSIME» apps.euskadi.eus.
  7. ↑ «San Antón Abad de Gazeta. EMSIME» apps.euskadi.eus.
  8. ↑ «Fragmento de templete de Gazeta. EMSIME» apps.euskadi.eus.
  9. ↑ Los otros tesoros enterrados. 2013-08-12.
  10. ↑ López de Ocáriz Alzola, José Javier; Sáenz Pascual, Raquel; García Maudes, Carolina. (2006). Imágenes emparedadas de Gáceta (Álava). .
  11. ↑ Morillo Rodríguez, Francisco M.; Gutiérrez Baños, Fernando. (2021). Retablo de Gáceta. .

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Toursko_San_Martin_eliza_(Gazeta)&oldid=9395010"(e)tik eskuratuta