Burgu

Wikipedia, Entziklopedia askea
Artikulu hau Arabako herriari buruzkoa da; hiri-hazkunde forma gaitzat duena beste hau da: «Burgu (hirigintza)»
Burgu
 Araba, Euskal Herria
Burguko erdigunea (araba).jpg
Burguko erdigunea

Burguko armarria

Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaAraba
EskualdeaAguraingo kuadrilla
Izen ofizialaEscudo de Elburgo.svg Elburgo/Burgelu
AlkateaMaría Natividad López de Munain Alzola (EAJ)
Posta kodea01192
INE kodea01021
Herritarraburguar
Kokapena
Koordenatuak42°50′58″N 2°32′45″W / 42.8495°N 2.5457°W / 42.8495; -2.545742°50′58″N 2°32′45″W / 42.8495°N 2.5457°W / 42.8495; -2.5457
Map
Azalera32,09 km2
Garaiera615-878 metro
Distantzia12 km Gasteiza
Demografia
Biztanleria629 (2022)
Red Arrow Down.svg−5 (2021)
alt_left 279 (%44,4) (%50,9) 320 alt_right
Dentsitatea19,85 biztanle/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]		Green Arrow Up.svg% 41,84
Zahartze tasa[1]% 23,06
Ugalkortasun tasa[1]‰ 48,28
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 84,27 (2011)
Genero desoreka[1]% -2,74 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 4,98 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]% 28,84 (2010)
Kaleko erabilera [2]%  (2016)
Etxeko erabilera[3]% 6.27 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera data1337
Webguneahttp://ayuntamiento.elburgo-burgelu.com

Burgu[4] (ofizialki Elburgo / Burgelu) Arabako erdialdeko udalerri bat da, Arabako Lautadako kuadrillakoa. Izen bereko herria da udalerriko herriburua, haren mendebaldean dela, Dulantzi ibaiaren eskuin ertzean. Gasteiztik 12 bat kilometro ekialdera dago.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ingurune naturala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dulantzi ibaiak zeharkatzen du udalerria.

Burgu herriaren ikuspegia.
Azuako eliza, Uribarri Ganboako urtegiaren uretan islaturik.
Añuaren ikuspegia.

Udalerri mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Burguko ikuspegi panoramikoa.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Burguren sorreraren agiria galduta dago. Hala ere, geroko agiriek hiribilduaren foru-agiria 1337koa zela argitzen dute, alboko Dulantzi sortu zen urte berekoa.[5]

Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Zazpi herrik osatzen dute udalerria:

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tradizionalki nekazaritzari lotutako udalerria izanik, Burguk biztanle asko galdu zituen XX. mendearen bigarren erdialdean. 1990eko hamarkadatik aurrera, berriz, garraiobideen hobekuntzak eta Gasteizen hazkundearen eraginak bultzatuta, biztanle berriak erakarri zituen Burgura.

Burguko biztanleria

Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2011ko udal hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz Burguko alkatea EAJko María Natividad López de Munain Alzola da.

Burguko udalbatza

Alderdia

Burguko udalbatza
Zinegotziak Boto kopurua
EAJ
5 / 7
199 (% 64,61)
Alderdi Popularra (PP)
2 / 7
76 (% 24,68)
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))
0 / 7
16 (% 5,19)
Datuen iturria: Hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean

Alkateak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hauek izan dira Burguko azken alkateak:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia[6]
Moises Diaz de Mendibil Lopez de Uralde[6] 1979 1983 Euzko Alderdi Jeltzalea
Domingo Ruiz de Azua Saez de Gordoa 1983 1987 Euzko Alderdi Jeltzalea
1987 1991 Euzko Alderdi Jeltzalea
1991 1995 Euzko Alderdi Jeltzalea
1995 1999 Euzko Alderdi Jeltzalea
1999 2003 Euzko Alderdi Jeltzalea
2003 2007 Euzko Alderdi Jeltzalea
2007 2011 Euzko Alderdi Jeltzalea
2011 2015 Euzko Alderdi Jeltzalea
Nati Lopez de Munain Alzola[6] 2015 2019 Euzko Alderdi Jeltzalea
Nati Lopez de Munain Alzola[7] 2019 Jardunean Euzko Alderdi Jeltzalea[8]
2023 2027

Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Burguko bolatokia, Kultura Ondasun sailkatua. Herriko Eliza Nagusiaren absidetik hurbil dagoen eraikina da. Oina errektangulu formakoa da eta, hormak, harlangabez eginak. Sabaia, egurrezkoa. Aurreko aldea, hegoaldean, zabalik du eta, bertan, egurrezko hiru zutabe. Zutabeen oinetan, harri bana eta zapata bana. Teilatuak bi aldetara jotzen du eta teilatu gaineko hegia sarrerarekiko paraleloki jarria dago, zutabe lodi batzuez eutsita[9].
  • Burguko 19. etxea, Kultura Ondasun sailkatua. Herriko ipar-ekialdean dago, errepidetik gertu. Oin errektangularra du eta bi solairu, behekoa eta lehena. Fatxada nagusian, beheko solairua portikoduna da: harrizko zutabeak, fuste ildokatu eta zutabeburu dorikodunak. Goiko aldea, adreiluz eta egurrez itxita dago. Teilatuak bi aldetara jotzen du eta, teilatugaina, fatxada nagusiarekin paraleloan jarria da. Teilatuko hegalen azpiak zuburuz teilatuta daude.[10]
  • Burguko Pikuta, Kultura Ondasun sailkatua. Herriko plazan dagoen monumentua da, zutabea, lau harmailaren gainean eta prisma formako oinarria duena. Egurrezko oinarri soila, fuste laua eta zutabeburu dorikoa du. Gaineko aldean puntan bukatutako osagai konikoa du. Gaur egun, haize-orratza eta burdinazko gurutzea ditu gainean[11].
  • Argomaizko paradore edo ostatua. Pizkundeko eraikin handi batean dago, Larreatarren jauretxean, hain zuzen. 1978tik dabil ostatu moduan.
  • Natibitatearen eliza, XIII. mendeko abside aurregotiko bat duena.[12]
  • Arraraingo San Joan baseliza, XII. mendekoa.
  • Burguko bolatokia

    Burguko bolatokia

  • Burguko San Pedro parrokia

    Burguko San Pedro parrokia

  • Burguko San Pedro parrokiako ataria, XVI. mendekoa

    Burguko San Pedro parrokiako ataria, XVI. mendekoa

  • Burguko pikota

    Burguko pikota

  • Arraraingo San Juan baseliza

    Arraraingo San Juan baseliza

Garraioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Araba Bus sareko Araba Bus - 4.png Araba Bus - 5.png eta Araba Bus - 6.png lineek zerbitzua ematen diote udalerri honi:

Logo Purple Bus.svg Araba Bus
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
4 Gasteiz
(geltokia)		 Gasteiz (Alas/Boulebard) • Zurbao • Ilarratza • Matauku • Arbulu • Argomaiz • Venta del Patio • Mendixur • Matura • Ozeta • Hermua • Larrea • Axpuru • Barria (bidegurutzea) • Barria (aterpe) • Narbaxa • Arriola • Gordoa Galarreta⁠
5 Gasteiz
(geltokia)		 Gasteiz (Alas/Boulebard) • Gasteiz (Madril/Arantzabela) • Arkauti • Arkauti (Nekazaritza i.) • Arkauti (akademia) • Oreitia • Burgu • Dulantzi • Gauna • Adana • Uribarri Jauregi • Gereñu • Alaitza • Langarika • Gazeo • Agurain • Erdoña • Zalduondo • Araia (Iduia) Araia⁠
6 Gasteiz
(geltokia)		 Gasteiz (Bastiturri) • Gasteiz (epaitegiak) • Gasteiz (unibertsitatea) • Argandoña • Andollu • Trokoniz • Ixona • Egileta • Azazeta • Birgaragoien • Birgarabarren • Maeztu • Atauri • Antoñana • Santikurutze Kanpezu (gasolindegia) • Santikurutze Kanpezu (markesina) • Zuñiga • Azedu • Antzin • Mendilibarri • Murieta • Zufia • Zubielki • Lizarra (zezen-plaza) Lizarra
(geltokia)

Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak linea bat ditu udalerrian:

Logo Purple Bus.svg Eskualdeko Garraioa
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
7 Azilu
Burgu
Dulantzi
Ozeta		 Elgea • Marieta • Matura • Mendixur • Gebara • Etura • Audikana • Deredia • Dallo • Arrieta • Txintxetru • Etxabarri Urtupiña • Arbulu • Argomaiz • Gazeta • Añua • Trokoniz • Ixona • Egileta • Eretxun Azilu
Burgu
Dulantzi
Ozeta

Bestalde, La Burundesa autobus konpainiaren Sakanako herriak elkartzen dituen Gasteiz-Iruñea lineak geltokia Burguko Argomaiz herrian. Guztira hiru zerbitzu izaten dira norabide bakoitzean. Linearen ibilbidea honakoa da:

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ Euskaltzaindia: 150. araua: Arabako herri izendegia.
  5. ↑ (Gaztelaniaz) «Introducción histórica sobre la concesión de privilegios de villazgo», Burguko Udalaren webgunea.
  6. ↑ a b c «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-05).
  7. ↑ «Udalerriak - web.araba.eus» web.araba.eus (Noiz kontsultatua: 2020-03-29).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «Alcaldías en Álava: Labastida, Zigoitia y Laguardia para el PNV, Samaniego para EH Bildu» Gasteiz Hoy 2019-06-15 (Noiz kontsultatua: 2020-03-31).
  9. ↑ Burguko bolatokiaren izendapena EHAAn[Betiko hautsitako esteka]
  10. ↑ Burguko 19. etxearen izendapena EHAAn[Betiko hautsitako esteka]
  11. ↑ Burguko Pikutaren izendapena EHAAn[Betiko hautsitako esteka]
  12. ↑ Portilla, Micaela Josefa. (1967-2001). Catálogo Monumental Diócesis de Vitoria. I - IX Publicaciones del Obispado de Vitoria y de la Obra Cultural de la Caja de Ahorros Municipal de Vitoria.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa


Burguko herriak

Añua • Arbulu • Argomaiz • Azua • Burgu • Gazeta • Ixona

Arabako udalerriak Araba
*Administratiboki, Argantzun eta Trebiñu Gaztela eta Leongo autonomia erkidegoan daude
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Burgu&oldid=9213278"(e)tik eskuratuta