Burgu
Burgu | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | |||||||||||
![]() Burguko erdigunea | |||||||||||
| |||||||||||
Administrazioa | |||||||||||
Estatua | Espainia | ||||||||||
Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
Lurraldea | Araba | ||||||||||
Eskualdea | Aguraingo kuadrilla | ||||||||||
Izen ofiziala | ![]() | ||||||||||
Alkatea | María Natividad López de Munain Alzola (EAJ) | ||||||||||
Posta kodea | 01192 | ||||||||||
INE kodea | 01021 | ||||||||||
Herritarra | burguar | ||||||||||
Kokapena | |||||||||||
Koordenatuak | 42°50′58″N 2°32′45″W / 42.8495°N 2.5457°W42°50′58″N 2°32′45″W / 42.8495°N 2.5457°W | ||||||||||
![]() | |||||||||||
Azalera | 32,09 km2 | ||||||||||
Garaiera | 615-878 metro | ||||||||||
Distantzia | 12 km Gasteiza | ||||||||||
Demografia | |||||||||||
Biztanleria | 629 (2022)![]() | ||||||||||
| |||||||||||
Dentsitatea | 19,85 biztanle/km² | ||||||||||
Hazkundea (2003-2013)[1] | ![]() | ||||||||||
Zahartze tasa[1] | % 23,06 | ||||||||||
Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 48,28 | ||||||||||
Ekonomia | |||||||||||
Jarduera tasa[1] | % 84,27 (2011) | ||||||||||
Genero desoreka[1] | % -2,74 (2011) | ||||||||||
Langabezia erregistratua[1] | % 4,98 (2013) | ||||||||||
Euskara | |||||||||||
Euskaldunak[1] | % 28,84 (2010) | ||||||||||
Kaleko erabilera [2] | % (2016) | ||||||||||
Etxeko erabilera[3] | % 6.27 (2016) | ||||||||||
Datu gehigarriak | |||||||||||
Sorrera data | 1337 | ||||||||||
Webgunea | http://ayuntamiento.elburgo-burgelu.com |
Burgu[4] (ofizialki Elburgo / Burgelu) Arabako erdialdeko udalerri bat da, Arabako Lautadako kuadrillakoa. Izen bereko herria da udalerriko herriburua, haren mendebaldean dela, Dulantzi ibaiaren eskuin ertzean. Gasteiztik 12 bat kilometro ekialdera dago.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Ingurune naturala[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Dulantzi ibaiak zeharkatzen du udalerria.
Udalerri mugakideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Iparraldean: Leintz-Gatzaga (Gipuzkoa).
- Hegoaldean: Bernedo.
- Ekialdean: Barrundia eta Dulantzi.
- Mendebaldean: Arratzu-Ubarrundia eta Gasteiz.
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Burguren sorreraren agiria galduta dago. Hala ere, geroko agiriek hiribilduaren foru-agiria 1337koa zela argitzen dute, alboko Dulantzi sortu zen urte berekoa.[5]
Banaketa administratiboa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zazpi herrik osatzen dute udalerria:
- Añua
- Arbulu
- Argomaiz
- Azua (1957 arte Orenin herri hustuarekin Ganboa udalerriaren barruan)
- Burgu (udalburua)
- Gazeta
- Ixona
Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Tradizionalki nekazaritzari lotutako udalerria izanik, Burguk biztanle asko galdu zituen XX. mendearen bigarren erdialdean. 1990eko hamarkadatik aurrera, berriz, garraiobideen hobekuntzak eta Gasteizen hazkundearen eraginak bultzatuta, biztanle berriak erakarri zituen Burgura.
Burguko biztanleria |
---|
![]() |
Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2011ko udal hauteskundeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz Burguko alkatea EAJko María Natividad López de Munain Alzola da.
Burguko udalbatza | |||||
Alderdia |
Burguko udalbatza | ||||
Zinegotziak | Boto kopurua | ||||
EAJ | 5 / 7 |
||||
Alderdi Popularra (PP) | 2 / 7 |
||||
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE)) | 0 / 7 |
||||
Datuen iturria: Hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean |
Alkateak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hauek izan dira Burguko azken alkateak:
Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[6] | |
Moises Diaz de Mendibil Lopez de Uralde[6] | 1979 | 1983 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
Domingo Ruiz de Azua Saez de Gordoa | 1983 | 1987 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
1987 | 1991 | Euzko Alderdi Jeltzalea | ||
1991 | 1995 | Euzko Alderdi Jeltzalea | ||
1995 | 1999 | Euzko Alderdi Jeltzalea | ||
1999 | 2003 | Euzko Alderdi Jeltzalea | ||
2003 | 2007 | Euzko Alderdi Jeltzalea | ||
2007 | 2011 | Euzko Alderdi Jeltzalea | ||
2011 | 2015 | Euzko Alderdi Jeltzalea | ||
Nati Lopez de Munain Alzola[6] | 2015 | 2019 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
Nati Lopez de Munain Alzola[7] | 2019 | Jardunean | Euzko Alderdi Jeltzalea[8] | |
2023 | 2027 |
Ondasun nabarmenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Burguko bolatokia, Kultura Ondasun sailkatua. Herriko Eliza Nagusiaren absidetik hurbil dagoen eraikina da. Oina errektangulu formakoa da eta, hormak, harlangabez eginak. Sabaia, egurrezkoa. Aurreko aldea, hegoaldean, zabalik du eta, bertan, egurrezko hiru zutabe. Zutabeen oinetan, harri bana eta zapata bana. Teilatuak bi aldetara jotzen du eta teilatu gaineko hegia sarrerarekiko paraleloki jarria dago, zutabe lodi batzuez eutsita[9].
- Burguko 19. etxea, Kultura Ondasun sailkatua. Herriko ipar-ekialdean dago, errepidetik gertu. Oin errektangularra du eta bi solairu, behekoa eta lehena. Fatxada nagusian, beheko solairua portikoduna da: harrizko zutabeak, fuste ildokatu eta zutabeburu dorikodunak. Goiko aldea, adreiluz eta egurrez itxita dago. Teilatuak bi aldetara jotzen du eta, teilatugaina, fatxada nagusiarekin paraleloan jarria da. Teilatuko hegalen azpiak zuburuz teilatuta daude.[10]
- Burguko Pikuta, Kultura Ondasun sailkatua. Herriko plazan dagoen monumentua da, zutabea, lau harmailaren gainean eta prisma formako oinarria duena. Egurrezko oinarri soila, fuste laua eta zutabeburu dorikoa du. Gaineko aldean puntan bukatutako osagai konikoa du. Gaur egun, haize-orratza eta burdinazko gurutzea ditu gainean[11].
- Argomaizko paradore edo ostatua. Pizkundeko eraikin handi batean dago, Larreatarren jauretxean, hain zuzen. 1978tik dabil ostatu moduan.
- Natibitatearen eliza, XIII. mendeko abside aurregotiko bat duena.[12]
- Arraraingo San Joan baseliza, XII. mendekoa.
Garraioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Araba Bus sareko
eta
lineek zerbitzua ematen diote udalerri honi:
|
Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak linea bat ditu udalerrian:
|
Bestalde, La Burundesa autobus konpainiaren Sakanako herriak elkartzen dituen Gasteiz-Iruñea lineak geltokia Burguko Argomaiz herrian. Guztira hiru zerbitzu izaten dira norabide bakoitzean. Linearen ibilbidea honakoa da:
- Gasteiz - Ilarratza - Argomaiz - Agurain - Munain - San Roman - Ibarguren - Andoin - Olatzagutia - Ziordia - Altsasu - Urdiain - Iturmendi - Bakaiku - Etxarri Aranatz - Arbizu - Lakuntza - Arruazu - Uharte Arakil - Irañeta - Ihabar - Hiriberri - Etxarren - Irurtzun - Eritze - Saratsa - Añezkar - Berriobeiti eta Iruñea
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ Euskaltzaindia: 150. araua: Arabako herri izendegia.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Introducción histórica sobre la concesión de privilegios de villazgo», Burguko Udalaren webgunea.
- ↑ a b c «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-04-05).
- ↑ «Udalerriak - web.araba.eus» web.araba.eus (Noiz kontsultatua: 2020-03-29).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Alcaldías en Álava: Labastida, Zigoitia y Laguardia para el PNV, Samaniego para EH Bildu» Gasteiz Hoy 2019-06-15 (Noiz kontsultatua: 2020-03-31).
- ↑ Burguko bolatokiaren izendapena EHAAn[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ Burguko 19. etxearen izendapena EHAAn[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ Burguko Pikutaren izendapena EHAAn[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ Portilla, Micaela Josefa. (1967-2001). Catálogo Monumental Diócesis de Vitoria. I - IX Publicaciones del Obispado de Vitoria y de la Obra Cultural de la Caja de Ahorros Municipal de Vitoria.
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
![]() |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
- (Gaztelaniaz) Burguko Udalaren webgunea
- (Gaztelaniaz) Ainhoa AROZAMENA AYALA: «Elburgo/Burgelu», Auñamendi Eusko Entziklopedia.
Burguko herriak | ||
---|---|---|
|