Txikipedia:Bhutan
Bhutan, Asiako hegoaldeko herrialde bat da, Himalaiako mendilerroan kokatua eta lurrik gabea. Iparraldean Txinako Herri Errepublikarekin du muga eta hegoaldean Indiarekin[1]
Kokapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bhutan Asia hegoaldeko Himalaiako mendilerroaren ekialdean dago; Iparraldean Txinarekin eta hegoaldean, ekialdean eta mendebaldean Indiarekin egiten du muga, 1.075 km-ko muga batean zehar . [1]
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Tresna eta arma aztarna ugari egoteak frogatzen du Bhutango egungo lurraldea 4.000 urte baino gehiagoz populatuta egon dela. Azterketa arkeologikoen eskasia izan arren, historialari batzuek teorizatu dute historiaurrean Lhomon Estatuak egon zirela - literalki: hegoaldeko iluntasuna - eta Moyul - lur iluna , Monba populazioaren erreferentzia, Bhutango aborigenak. Azken honek K.a. 500 urteen artean populatu zituela uste da. Beraz, baliteke Bhutan eta Tibeteko antzinako kroniketan aurkitutako "Lhomon Tsendenjong" eta "Lhomon Khashi" izenek ere izen historiko gisa sinesgarritasuna izatea eta Bhutango jakintsu batzuek beren aberria aipatzeko erabili izana.[1]
Politika eta gobernua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bhutango gobernu-sistema monarkia konstituzionalean oinarritzen da, non erregea —lokalean Druk Gyalpo, herensuge errege gisa ezagutzen dena— estatuburua den eta lehen ministroa gobernuburua baita. Aldiz, ministroen kontseilu bat dago, Lhengye Zhungtshog, zeinaren kideak monarkak berak izendatzen dituen lehen ministroaren gomendioarekin eta biltzar nazional batek onartuta. Kide horiek bost urteko epean finkatzen dira. Gobernua herriak hautatzen du, botere exekutiboaz soilik arduratzen dena, Bhutanek botere banaketa bat baitu. Gainera, adin nagusiko pertsonen sufragio unibertsala dago, hau da, 18 urtekoa. Sistema juridikoa erlijio budistan oinarritutako kode zibil batek osatzen du. Nazioak 2008tik dauka Konstituzioa , eta 2005ean proposatu bazen ere, hura prestatzeko, hainbat herrialdetako ehun konstituzio baino gehiago irakurri ziren ideiak biltzeko eta, horrela, eurenak garatzeko. [1]
Erlijioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Budismoa da Bhutaneko erlijio nagusia.
Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Gastronomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bhutango sukaldaritzak komunean asko du Asiako sukaldaritzarekin, oro har. Funtsezko aldea da Bhutanen piperra eta arroza gehiago erabiltzen direla, eta patatak, Indiatik ere eraginak dituelako.
Bhutango sukaldaritzaren oinarria arroza da, zehazki arroz gorria, arroz marroi mota oso zaporetsua, intxaur zapore jakin batekin. Aladarra, artoa eta alaceboa ere erabiltzen dituzte. Zereal horiez gain, haragia Bhutaneko plater tipikoen parte da,
Kirola[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Arku tiroa da Bhutango kirol nazionala
