Txikipedia:Sorgin-orratz

Sorgin-orratzak Odonatu ordeneko intsektu haragijaleak dira. Zientifikoki Zygoptera izenarekin ezagutzen dira.

Nolakoak dira?[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ba al dakizu

Burruntzien antzekoak dira baina ez dira berdinak. Sorgin-orratzek, beraien hegalditik lurreratzerakoan, haien hegalak itxi eta atzeraka (bertikalean) jartzen dituzte. Burruntziek, berriz, ez dituzte biltzen eta irekita (horizontalean) mantentzen dituzte.

Sorgin-orratzak txikiak dira, buru luze bat dute eta bertan, bi begi bereizita, ahoa, masailezurrak eta hortzak ditu.

Bere sabelaldea agerian dago. Hau hegoak baino luzeagoa da. Gainera, oso egitura fina du. Bere hegoak gorputzari itsatsita daude eta bi parez osatuta daude. Horrez gain, intsektu guztiek bezala, hiru hanka pare ditu, gainazal ezberdinetan kokatuta.

Non bizi dira?[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ba al dakizu

Ninfak direnean, azkar mugitzen dira urpean, baina helduak direnean, ura uzten dute, haien bi hegal pareak garatzeko.

Sorgin-orratzak ur gezako habitat ezberdinetan bizi eta ugaldu ohi dira. Horrez gain, leku beroetan aurki daitezke, batez ere giro tropikaletan. Gustukoen ditu ur iturriak dituzten lekuak. Uda heltzean erraz ikus daitezke sorgin-orratzak, beste urtaro batzuetan ez bezala.

Sorgin-orratzek nahiago dituzte ur garbiak, oxigeno portzentaje handia eta tenperatura baxuarekin. Landaretza handia dagoen lekuetan ere bizi dira, haizetik babesteko.

Taxonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreinua: Animalia

Filum-a: Arthropoda

Klasea: Intsektua

Ordena: Odonatu

Familia: Amphipterygidae

Nola ugaltzen dira?[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Sorgin-orratzak "kopulazko gurpila" deritzona eratuz ugaltzen dira. Bi intsektuak ugaltzean zirkulu bat simulatzen dute euren posizioekin. Ugaldu ondoren, emea ura gertu dituzten lekuetan askatzen ditu arrautzak, jaiotzean, larbak eta geroago ninfak (larben eta helduen arteko tarteko egoera) ingurune urtarretan garatu ahal izateko. Hala ere, talde honetan badago intsektu bat Ischnura hastata izenekoa, ez duena behar sorgin-orratz arraren ongarririk, genetikoki amaren berdinak diren ondorengoak sortzen baititu.

Zertaz elikatzen dira?[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ba al dakizu

Ahoa hozka egiteko egina dute, baina, hala ere, ez diete gizakiei hozka egiten.

Sorgin-orratzaren burua gertutik

Sorgin-orratzak haragijaleak dira, eta bizi diren habitatetako intsektu ezberdinak jaten dituzte, adibidez, helduek intsektu hegalariak jaten dituzte, eta horretaz gain, kakalardoak eta beldarrak ere bai. Umeek edo larbek ordea, uretan bizi diren ornogabe eta ornodun txikiez elikatzen dira, esate baterako, zapaburuez.