Wanda Díaz-Merced

Wikipedia, Entziklopedia askea
Wanda Díaz-Merced
Bizitza
JaiotzaPuerto Rico, 
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Hezkuntza
HeziketaGlasgowko Unibertsitatea
University of Puerto Rico (en) Itzuli
Hezkuntza-mailaDoktoretza
Jarduerak
Jarduerakastrofisikaria eta hizlaria
Enplegatzailea(k)South African Astronomical Observatory (en) Itzuli
Lan nabarmenak
TED: wanda_diaz_merced Edit the value on Wikidata

Wanda Díaz-Merced (Gurabo, Puerto Rico, 1982 - ), astrofisikari puertorricarra da, sonifikazioa erabiliz datu multzo handiak soinu entzungarri bihurtzeagatik ezaguna dena[1].

Ikusmena galdu izanagatik hasi zen soinua erabiltzen astronomia ikertzeko. BBC-k emakume zientzilari berritzaileenen zerrendan sartu zuen, zazpi pertsona daude zerrenda horretan[2].

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wanda Díaz-Merced Puerto Ricoko herri txiki batean jaio zen. Wanda eta haren ahizpa ikusmen desgaitasunakin jaio ziren eta oztopo ugariri aurre egin behar izan zioten. Bien ametsa zen inoiz espaziontzi bat eraiki eta beste galaxia batzuk esploratzea[3]. Ikasketa ertainak egiten ari zela bigarren postua eskuratu zuen zientzia azoka bateko lehiaketan, eta bere ametsari ekitea erabaki zuen[4].

20 urte inguru zituela erabat galdu zuen ikusmeana erretinopatia diabetiko endekatzaile baten eraginez eta astroen erradiazioa ikertzeko bide berriak bilatu behar izan zituen[5]. Astroen irrati datuek ematen ditzuten patroiak entzumen bidez aztertzea ikusmen bidez aztertzea baino errazagoa zela konturatu zen[6].

Puerto Ricoko Unibertsitatean fisika ikasketak abiatu zituen eta NASAko Robert Candey-rekin harremanetan jarri ondoren Estatu Batuetan graduatu zen NASA Goddard Spaceflight Center-en. Doktoretza Glasgowko Unibertsitatean egin zuen 2013an, espazioko datuen analisiak ikertu zituen soinua erabiliz[7]. Doktoretza-ondokoa egiteko Harvard & Smithsonian Astrofika Zentruan[8] eta Hegoafrikako Obserbatorio Astronomikoan onartu zuten.

2020an Harvard & Smithsonian eta European Gravitational Observatory erakundeen arteko elkarlanean aritu zen. Aurretik Japonian, Hegoafrikan, Puerto Ricon eta Kanadan egin zuen lan.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Gaztelaniaz) «Wanda Díaz, la astrofísica ciega que descubre los secretos del Universo escuchando las estrellas» BBC News Mundo 2017-06-21 (Noiz kontsultatua: 2023-01-25).
  2. ↑ (Ingelesez) «100 Women: Seven trailblazing women in science» BBC News 2017-11-06 (Noiz kontsultatua: 2023-01-25).
  3. ↑ (Ingelesez) «NASA - Summer Intern from Puerto Rico Has Sunny Perspective» www.nasa.gov (Noiz kontsultatua: 2023-01-25).
  4. ↑ (Ingelesez) «This Blind Boricua Astrophysicist Pioneered a Revolutionary Way to Study Stars Through Sound» Remezcla (Noiz kontsultatua: 2023-01-25).
  5. ↑ (Ingelesez) Castelvecchi, Davide. (2021-08-30). «Using sound to explore events of the Universe» Nature 597 (7874): 144–144.  doi:10.1038/d41586-021-02347-3. (Noiz kontsultatua: 2023-01-25).
  6. ↑ (Ingelesez) Merced, Wanda Diaz. «Wanda Diaz Merced | Speaker | TED» www.ted.com (Noiz kontsultatua: 2023-01-25).
  7. ↑ (Ingelesez) Diaz Merced, Wanda L.. (2013). Sound for the exploration of space physics data. University of Glasgow (Noiz kontsultatua: 2023-01-25).
  8. ↑ «Wanda Díaz-Merced | Royal Society» royalsociety.org (Noiz kontsultatua: 2023-01-25).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Wanda_Díaz-Merced&oldid=9187466"(e)tik eskuratuta