Zerbitzari
Zerbitzaria sarean konektatuta dagoen konputagailu batean egikaritzen den programa bat da, komunikatzeko teknologiari lotuta dagoena. [1] Gehienetan erabilitako eredua bezero-zerbitzariena da, komunikazio asimetrikoak ezartzen dituena, eta bertan komunikazioa gauzatzeko bi egile (bi konputagailu) behar dira: bezeroa eta zerbitzaria. Zerbitzaria etengabe bezeroen eskaeren zain egoten da, eta bat gertatzen denean prozesatzen du eta erantzuna ematen dio bezeroari.
Hedaduraz zerbitzari ere esaten zaie erlazionaturiko bi izateri. Batetik, ordenagailu zerbitzarian aplikazio informatiko bat behar da deskribaturiko funtzionaltasuna emateko, eta horri ere zerbitzaria deitzen zaio. Eta aplikazio zerbitzaria egikaritzen denean eskaerak era egokiaz bideratzeko prozesu bat abiatzen da, eta horrek ere zerbitzaria kategoria dauka.
Arkitektura horri bezero/zerbitzari eredua deitzen zaio. Zerbitzariek hainbat funtzionalitate eman ditzakete, askotan "zerbitzu" deritzenak, hala nola bezero askoren artean datuak edo baliabideak partekatzea, edo bezero batentzat konputazioa egitea. Zerbitzari bakar batek hainbat bezerorentzat balio dezake, eta bezero bakar batek hainbat zerbitzari erabil ditzake. Bezero-prozesu bat gailu berean exekuta daiteke, edo beste gailu bateko zerbitzari batera konekta daiteke sare baten bidez. [2] Zerbitzari tipikoak hauek dira: datu-baseen zerbitzariak, fitxategi-zerbitzariak, posta-zerbitzariak, inprimatze-zerbitzariak, web zerbitzariak, jokoen zerbitzariak eta aplikazioen zerbitzariak. [3]
Gaur egun, eskaera-/erantzun-ereduak (eta askotan ikurrarekin identifikatzen dira) ezartzen ditu maizago bezero/zerbitzari sistemak: bezero batek eskaera bat bidaltzen du zerbitzarira, ekintzaren bat egin eta erantzuna bidaltzen dio bezeroari, normalean emaitza edo aitorpen batekin. Ordenagailu bat "zerbitzari-klaseko hardware" gisa izendatzeak esan nahi du zerbitzariak exekutatzeko espezializatua dela. Horrek esan nahi du ordenagailu pertsonal estandarrak baino ahaltsuagoa eta fidagarriagoa dela, baina, txandaka, konputazio-talde handiak zerbitzari-osagai sinple eta ordezkagarri askoz osatuta egon daitezke.
Aplikazio informatikoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bezero deitzen diren programen eskaerei erantzuten dien programa edo aplikazio informatikoa. Baliteke konputagailu batek bezeroren eta zerbitzariren eginkizunak alde berean egitea.
- Zerbitzurik arruntenak:
- Fitxategi zerbitzaria: sistema eragilean karpeta bat konpartitzean eta beste ordenagailu bateko erabiltzaile batek karpetako fitxategiak atzitu ahal izatea.
- Web zerbitzaria: Apache eta Microsoft IIS dira web zerbitzua eskaintzen duten aplikazioak komertzialak.
- FTP zerbitzaria.
Ordenagailua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bezero deitzen diren programen eskaerei erantzuten dien programa edo aplikazio informatikoa exekutatzen ari den konputagailua. Konputagailu hau ordenagailu pertsonal (PC), PDA, sistema nagusi (mainframe) , miniordenagailu edo sistema oso bat izan daiteke. Hala ere zerbitzu hauek bakarrik eskaintzeko konputagailu espezializatuak daude. Zerbitzari bat ez da azken belaunaldiko superkonputagailu bat izan behar.
Zerbitzari bat konputagailu zahar batetik (Pentium II) memoria handiko eta prozesagailu anitzeko konputagailu ahaltsu batera arte izan daiteke. Esaterako, Apache web zerbitzari bat osatzeko ez da behar beste munduko makinarik, sare sarbidea eta Linux sistema eragilearen kontsola modua (sistema grafiko gabe), Pentium II makina batean instalatu eta exekutatzen da.
Prozesua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Konputagailu bereko prozesu bati erantzuten dion beste prozesu bat ere zerbitzari izenda daiteke. Bezero-zerbitzari komunikazio ereduan ez da beharrezkoa bi konputagailu izatea.
Sistema eragiletan barne prozesuetan komunikazio eredu hau jarraitzen dute, esaterako konputagailu berean inprimatzen denean. Batetik inprimatze zerbitzuaren prozesua dago martxan eta bestetik prozesu bezero batek eskaera egiten dio.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Rivadeneyra Sicilia, José María. (2004). TCP/IP Sareak. UPV/EHU, 98 or. (Noiz kontsultatua: 2021-10-13).
- ↑ Microsoft Official Academic Course. (2011). Windows server administration fundamentals : exam 98-365. [Hoboken, N.J.] : John Wiley & Sons Inc ISBN 978-0-470-90182-3. (Noiz kontsultatua: 2021-10-13).
- ↑ (Ingelesez) Server (computing). 2021-09-21 (Noiz kontsultatua: 2021-10-13).
