Wilfrido Carrillo Puerto

Wilfrido Carrillo Puerto
Bizitza
Jaiotza	1896
Herrialdea	Mexiko
Heriotza	1924ko urtarrilaren 3a (27/28 urte)
Jarduerak
Jarduerak	politikaria

Wilfrido Carrillo Puerto (Fido), Mexikoko iraultzailea izan zen, Felipe Carrillo Puerto, Mexiko Yucatángo gobernadore sozialistaren anaia. Motulen jaio zen 1896an eta Mérida hirian (estatuko hiriburua) hil zen, 1924ko urtarrilaren 3an, Felipe, Benjamín eta Edesio anaiekin batera fusilatu zutenean, Carrillo Puerto bota zuen estatu kolpe odoltsuaren ostean, 1923. urte amaieran.

Datu biografikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wilfridoren aita eta ama ziren Justiniano Carrillo Pasos eta Adela Puerto Solísen familia osatzen zuten 14 anai-arrebetatik txikiena, hasiera batean bere jaioterrian zurgintzari eskainia. ^[1]

Yucatango gazte talde batekin batera, Guatemalan iraultza egiteko izena eman zuen 1914an . Mugimenduaren porrotaren ostean, Mexikora itzuli zen, eta denbora batez Chiapas estatuko zerrategi batean lanean egon zen.

Yucatanera itzuli zen eta bi urtez Yucatango Trenbide Batuetan lan egin zuen, bere anaia Feliperekin Hego-ekialdeko Alderdi Sozialistaren sorreran elkarlanean.

Jada azken horren gobernadore garaian, 1921ean Yucatango hauteskundeen ondoren, gobernuko funtzionarioa zen, poliziaburu gisa.

Carrillo Puerto botere publikotik bota zuen Delahuertista izeneko matxinada gertatu zenean, Fido bere anaiarekin batera joan zen estatutik ihes egiteko saiakeran, baina Holbox uhartetik irtetean atxilotu zuten. Meridara itzuli zen beste hamabi lagunekin batera bere hiru anaiak, Felipe, Edesio eta Benjamín barne, denak Mérida hiriko panteoian fusilatu zituzten, oso epaiketa militar sumario baten ondoren, 1924ko urtarrilaren 3ko goizaldean. ^[2]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Bartra Armando, Suku'un Felipe. Felipe Carrillo Puerto y la revolución maya de Yucatán, 2020, Fondo de Cultura Económica, ISBN:978 607 16 7008 3
↑ «El carrillismo en Yucatán» Centenario de la Revolución Mexicana (Gobierno de México).