Yaoi
Yaoi (japonieraz: やおい), Yama nashi, ochi nashi, imi nashi hitzen kontrakazioa («klimaxik gabe», «amaierarik gabe» edo «zentzurik gabe»), ezagunago wasei-eigo izendapenarekin, Boys Love (ボーイズ ラブ, bōizu rabu)[1] edo BL siglak (ビーエル, bīeru)[2], telesailak, filmak, anime, manga edo fikziozko telesailak eta antzeko ekoizpenak dira, argumentu nagusia harreman erotiko edo sexuala erakusten duten bi gizonezko dituena[3]. Jatorriz, nagusiki emakumezkoak ziren ikus-entzuleei zuzendutako lanak ziren, dōjinshi (同人誌?) moduko manga auto-ekoiztuak, jarraitzaileek eurek sortuak[4]. Haien sortzaile nabarmenenak emakumeak izan dira, gizon homosexualentzako bestelako irudikapen homoerotikoetatik bereiziz, nahiz eta pixkanaka gizonak ere erakarri dituen, irakurle gisa edo sortzaile gisa.
«Boys' love» eta «BL» dira Japonian eta Asiako zati handi batean gehien erabiltzen diren terminoak, nahiz eta gaizki erabiltzen diren terminoak izan; izan ere, termino horiek ez dute beti izaera sexuala adierazten, «Yaoi (やおい?)» terminoak adierazten duen moduan. Gizonezko helduei bereziki zuzendutako istorioei bara esaten zaie eta Yaoi generotik bereizitako generotzat hartzen da[5]. Jarraitzaileek adierazten dute hori pertsonaien edertasunari, argumentuen interesari edo maitasuna eta erromantizismoa irudikatzeko moduari zor zaiola. Fenomenoa aztertzen duten zenbait autorek diote normala dela emakumeak erakartzea maitasunak eta gizonen arteko sexu-harremanek.
Generoa Japonian sortu zen 1970eko hamarkadaren amaieran eta 1980ko hamarkadaren hasieran, «neskentzako komikiak» izeneko shōjoaren azpigenero gisa. Maiz, manga eta anime konbentzialen parodiak ziren, sail ezagunetako pertsonaia maskulinoak sexu-jardueratan jarrita. «Mutilen arteko maitasuna» Japoniako argitaletxeek 1990eko hamarkadan termino orokor gisa hartu zuten, gizonen arteko maitasun istorioak merkaturatzeko. Zabalkunde eta presentzia orokorra sendoa da, eta 1990eko hamarkadaz geroztik zabaldu da nazioartean, lizentzien eta banaketaren bidez, bai eta lizentziarik gabeko Interneteko zirkulazioaren bidez ere. Yaoi lanak, kultura eta fandoma mundu osoko akademiko eta kazetariek aztertu eta eztabaidatu dituzte, eta presentzia nabarmena dute Txinan, Taiwanen, Hego Korean, Thailandian edo Filipinetan[6].
Pertsonaia nagusiak ohituraz egokitu izan zaizkio semearen estereotipoari («aktiboa» edo figura nagusia) eta ukeari («pasiboa» edo irudi otzana). Yaoi materialak ia beti aurkezten ditu maitasun-harremanak gizonezko pertsonaien artean, eta eduki homoerotikoa izan dezake. Normalean gazteak dira protagonistak, baina pubertaroa pasa dutenak ere izan daitezke. Gazteagoak badira protagonistak, orduan shotacon deitzen da generoa. Yaoirekin lotutako kontzeptu eta gai batzuk gizon androginoak dira, bishοnen izenekoak. Argumentuetan pisu gutxi duten pertsonaia femeninoak ere egon daitezke, eta homofobia ohiko gaia da[7].
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Ingelesez) McLelland, Mark; Nagaike, Kazumi; Suganuma, Katsuhiko; Welker, James. (2015-01-28). Boys Love Manga and Beyond: History, Culture, and Community in Japan. Univ. Press of Mississippi ISBN 978-1-62674-309-0. (Noiz kontsultatua: 2024-01-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) Cerda, Lourdes. (2021-07-15). «¿BL y Yaoi son lo mismo? Aquí respondemos todas tus dudas» K-magazine (Noiz kontsultatua: 2024-01-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) Cerrillo, Pedro C.; Ortiz, César Sánchez. (2017-01-13). Prohibido leer: La censura en la literatura infantil y juvenil contemporánea. Ediciones de la Universidad de Castilla La Mancha ISBN 978-84-9044-260-9. (Noiz kontsultatua: 2024-01-09).
- ↑ «Yaoi - Anime News Network» www.animenewsnetwork.com (Noiz kontsultatua: 2024-01-09).
- ↑ «Wayback Machine» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2024-01-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) Madrid, Dani; Martínez, Guillermo. (2015-07-31). El manga y la animación japonesa. Editorial UOC ISBN 978-84-9064-784-4. (Noiz kontsultatua: 2024-01-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) «¿El ‘boys’ love’ puede cambiar la sociedad? De ‘Kaze to ki no uta’ a ‘Kinō nani tabeta’» nippon.com 2020-09-15 (Noiz kontsultatua: 2024-01-09).
