Zona Gale

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Zona Gale

Bizitza
JaiotzaPortage (en) Itzuli, 1874ko abuztuaren 26a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
BizilekuaNew York
HeriotzaChicago, 1938ko abenduaren 27a (64 urte)
Hobiratze lekuaSilver Lake Cemetery (en) Itzuli
Familia
Ezkontidea(k)William Llewellyn Breese (en) Itzuli  (1928 -  1938)
Hezkuntza
HeziketaWisconsingo Unibertsitatea Madisonen
Wayland Academy (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakeleberrigilea, idazlea, antzerkigilea, ipuingilea eta sufragista
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaNational Woman's Party (en) Itzuli
IMDB: nm0301930 IBDB: 9244
Find a Grave: 30291705 Edit the value on Wikidata

Zona Gale (Portage, Estatu Batuak, 1874ko abuztuaren 26a – Chicago, 1938ko abenduaren 27a) eleberrigile, ipuin-idazle eta dramaturgo estatubatuarra izan zen. 1921ean Pulitzer Saria Antzerkian jaso zuen lehen emakumea izan zen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gale Portagen jaio zen, Wisconsinen. Toki hori, askotan, idazteko agertoki gisa erabiltzen zuen. Ikasketak Wayland Akademian egin zituen Beaver Dam-en, Wisconsin, eta gero Wisconsineko Unibertsitatean sartu zen, 1895ean Literaturan lizentziatura bat lortu zuen eta lau urte geroago maisutza bat.

Ikasketak unibertsitatean amaitu ondoren, Milwaukee-n eta New York-en sei urtez egunkarietarako idatzi zuen Galek. 1903an Portagera egindako bisita inflexio-puntua izan zen bere literatura-bizitzan; izan ere, hiriko bizitzako irudiak eta soinuak ikusteak aukera berriz beteta zegoela esan zuen. Idazteko behar zuen materiala aurkitu zuen Galek, eta 1904an itzuli zen Portagera, fikzioan denbora osoz kontzentratzeko. Han idatzi eta argitaratu zuen 1938an hil zen arte, baina New Yorkera bidaiak egin zituen.

Lehen eleberria, Romance Island, argitaratu zuen 1906an, eta Friendship Villageren istorio-serie ezaguna hasi zen. 1920an, Miss Lulu Bett eleberria argitaratu zuen, Estatu Batuetako mendebaldeko erdialdeko bizitza deskribatzen duena. Zona Galek antzerki-lan gisa egokitu zuen, eta 1921ean Dramaren Pulitzer saria jaso zuen.

Fikziozko idazketaz gain, Gale Foiletesen (Robert Sr., Robert Jr. eta Philip) eta kausa progresiboen aldekoa izan zen. Emakumearen Alderdi Nazionaleko kide aktiboa izan zen, eta presio handia egin zion 1921eko Wisconsineko Eskubide Berdintasunerako Legeari. Urte berean, Lucy Stone Leagueko fundazio-bileran (New Yorken) izan zen eta bere Batzorde Betearazleko kide bihurtu zen.[1] Emakumeen aldeko aktibismoa bere eleberrietan behin eta berriz agertu zen arazo bat konpontzen laguntzeko modua izan zen: emakumeen frustrazioa, aukera faltagatik.

1928an, berrogeita hamalau urte zituela, Portageko William L. Breeserekin ezkondu zen.

Gale sarri joan zen Mission Inn hotelera Kaliforniako Riverseten, eta Frank Augustus Miller-en lagun egin zen, hotelaren sortzailea. Miller 1935ean hil ondoren, Zona Gale-k Frank Miller de Mission Inn biografia idatzi zuen, 1938an argitaratua.[2] The Mission Inn-en laugarren solairuko gela-talde bati "autore-ilara" deitu zioten, eta "Gale Zonako gela" 409 logela da.

Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gale pneumoniaz hil zen Chicagoko ospitale batean, 1938an.[3]

Gale Etxea

Leku Historikoen Erregistro Nazionalean dago Portage-n gurasoentzat eraiki zuen etxea, Gale Etxea izenez ezaguna.[4]

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eleberriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Romance Island (1906)
  • Christmas: A Story (1912)
  • Heart's Kindred (1915)
  • A Daughter of the Morning (1917)
  • Birth (1918)
  • Miss Lulu Bett (1920)
  • Faint Perfume (1923)
  • Preface to Life (1926)
  • Borgia (1929)
  • Papa La Fleur (1933)
  • Light Woman (1937)
  • Magna (1939)

Ipuin laburrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • The Loves of Pelleas and Etarre (1907)
  • Friendship Village (1908)
  • Friendship Village Love Stories (1909)
  • Mothers to Men (1911)
  • When I Was a Little Girl (1913)
  • Neighborhood Stories (1914)
  • Peace in Friendship Village (1919)
  • The Neighbors (1920)
  • Yellow Gentians and Blue (1927)
  • Bill (1927)
  • Bridal Pond (1930) [a collection of 13 stories]
  • Old-Fashioned Tales (1933)
  • The Parting

Antzerki lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • The Neighbors (1914)
  • Miss Lulu Bett (1920)
  • Uncle Jimmy (1922)
  • Mr. Pitt (1925)
  • The Clouds (1932)
  • Evening Clothes (1932)
  • Faint Perfume (1934)

Poesia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • The Secrets Way (1921)

Saiakuntzak eta ez-fikzioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Civic Improvement in the Little Towns (1913)
  • What Women Won in Wisconsin (1922)
  • "The Novel of Tomorrow" (1922) (in The Novel of Tomorrow and the Scope of Fiction by Twelve American Novelists)
  • Portage, Wisconsin and Other Essays (1928)
  • Frank Miller of the Mission Inn (biography) (1938)

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Stannard, Una (1977). Mrs Man. Germainbooks. ISBN 0-914142-02-X, p. 192.
  2. ↑ Simonson, Harold P.. (March 1959). «Zona Gale's Acquaintance "with" Francis Grierson» The Historical Society of Southern California Quarterly 41 (1): 11–16.  doi:10.2307/41172634..
  3. ↑ Zona Gale, Author Dies of Pneumonia. 28 de diciembre de 1938.
  4. ↑ Zona Gale Home. City of Portage.[Betiko hautsitako esteka]

Bibliografia osagarria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Champion, Laurie (arg.) American Women Writers, 1900-1945: A Bio-bibliographic Critical Sourcebook. Westport, CT: Greenwood Press, 2000.
  • Derleth, August W. Still Small Voice: The Biography of Zona Gale. New York: Appleton-Century, 1940.
  • Ehrhardt, Julia C. Writers of Conviction: The Personal Politics of Zona Gale, Dorothy Canfield Fisher, Rose Wilder Lane, and Josephine Herbst. Columbia: University of Missouri Press, 2004.
  • Simonson, Harold P. Zona Gale. New York: Twayne Publishers, 1962.
  • Williams, Deborah L. Not in sisterhood : Edith Wharton, Willa Cather, Zona Gale, and the politics of female authorship. New York: Palgrave, 2001.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Zona_Gale&oldid=9533155"(e)tik eskuratuta