Arnegu

Eugenio Lucasen "Inkisizioak kondenatuak" (XIX. mendea, Prado Museoa). Inkisizioak, oro har, erruduna "kaleak zeharkatzen ari zela jipoia jasotzera" kondenatzen zuen. Kasu horretan (gizonezkoa bazen), biluzik agertu behar zuen gerriraino, sarritan asto baten gainean muntatuta, hondamendi handiagoa jasan zezan, eta borrak behar bezala astindu behar izaten zuen akuilukada kopuru zehatzarekin. Kaleetan barrena egindako ibilbide horretan, oinezkoek eta txikiloek beren gorrotoa erakutsi zuten heresian, biktimari harriak botaz.

Arnegua edo uko egitea, Espainiako Inkisizioaren prozesuetan, akusatuak egindako akats heretikoak onartu zituela zin egitea zen, eta damutu egin zela; hori zen aurretiazko urratsa, eta ezinbesteko baldintza, "adiskidetzeko", hau da, Eliza Katolikoan berriz sartzeko. Hiru mota zeuden: levi-arnegua, vehementi-arnegua eta «forma» bidezko arnegua.

Motak

Joseph Pérezek adierazi duenez, "Inkisizioaren aurrean denak dira balizko errudun", prozedura eta prozesuaren instrukzioa helburu horretara bideratuta daude —akusatuak bere erruduntasuna aitortzen du—, eta horregatik ematen diote garrantzia inkisidoreek "akusatua erruduntzat jotzea eta damutzea". Horren arabera, hiru akusatu-kategoria bereizten dira: erruduntzat jotzen direnak, baina hori frogatzeko froga nahikorik aurkitu ez dutenak, eta, gainera, errugabeak direla alegatzen dutenak; errudun direla aitortzen dutenak (konbiktuak eta aitortzaileak); eta "egoskorrak", lehen kondenaren ondoren berriro agertzen direnak, eta frogak zalantzan jarri eta errudun direla aitortzen ez dutenak. Lehenengo bi kategoriei adiskidetzea onartzen zaie: Elizari itzuli ahal izatea, bere akatsez epaitu ondoren. Hala ere, adiskidetuek ezin zuten elizako kargurik edo lanpostu publikorik bete, eta ezin zuten lanbide jakin batzuk bete, hala nola zerga-biltzailea, medikua, zirujaua edo botikaria. Seme-alabek eta bilobek ere ez zuten gaitasunik, nahiz eta haiek kargutik kentzeko aukera ere bazuten.

Arneguak hiru forma har zitzakeen:

• Levi-arnegua, heresia-susmo txiki bat baino ez zutenentzat; adibidez, bigamoak, blasfemoak, inpostoreak, etab.

• Vehementi-arnegua, erruduntasun-susmo larriak dituzten akusatuentzat edo, aurkako frogak egin arren, aitortzeari uko egiten diotenentzat; karguan bi lekuko bakarrik dituztenak ere sartzen dira.

• «Formako» abjurazioa, errudun deklaratu eta aitortu diren akusatuentzat, judutarren kasuan bezala.

Zigorrak

Levi-arneguak, normalki, isun bat eta/edo penitentzia espiritual bat zekarren, hala nola leku santu batera erromes egitea, komentu edo monasterio batera denboraldi batez erretiratzea, egoera jakin batzuetan laguntzea edo otoitz batzuk egitea.

Vehementi-arneguak eta «forman» egindako zin egiteak zigor larri samar bat ekarri ohi zuten: erbestea, borrero batek administratutako flagelazio publikoa, galeretara kondenatzea edo denboraldi jakin baterako espetxeratzea —betiko espetxea ez zen inoiz aplikatu arrazoi material batengatik: inkisizioa gaizki zebilen kartzeletatik, eta presoen zaintza garestia! ", dio Joseph Pérezek—.

Heriotza-zigorra akusatu berrerorientzat zen, bai penitentzigileentzat —heresia aitortzen zutenak eta damutzen zirenak, beraz, ito egiten ziren erre aurretik—, bai inpenitenteentzat —damutu ez zirelako bizirik erretzen baitziren—. Izan ere, zuzenbide kanonikoan, heresia Jainkoaren aurkako maiestate delitua da, eta, beraz, erregearen aurka egindako maiestate delituak bezala, heriotza-zigorra dakar. Bestalde, penitentziagile apalek, Perezen arabera, "arazo bat planteatzen diete inkisidoreei, hein batean porrot egin dutela iruditzen baitzaie, ez baitute lortu haien akatsaz konbentzitzea". Horregatik, inkisidoreek edozein bitarteko erabil dezakete konbertsioa lortzeko, eta fede-autoan ere presioa egiten jarraituko dute, eta lortzen ez badute, era guztietako neurriak hartuko dituzte beren sentimenduak publikoki ager ez daitezen.

Bibliografia

• Kamen, Henry (2011) [1999]. La Inquisición Española. Una revisión histórica (3ª edición). Barcelona: Crítica. ISBN 978-84-9892-198-4. 
• Pérez, Joseph (2012) [2009]. Breve Historia de la Inquisición en España. Barcelona: Crítica. ISBN 978-84-08-00695-4. 

Kanpo estekak

• Datuak: Q321794