Benarriz nabar

Benarriz nabar
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Animalia
Filuma	Chordata
Klasea	Aves
Ordena	Passeriformes
Familia	Locustellidae
Generoa	Locustella
Espeziea	Locustella naevia; Boddaert, 1783
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Zabalera	17 cm
Kumaldiaren tamaina	5,5
Errute denbora	14 egun

Benarriz nabarra (Locustella naevia) Locustellidae familiako hegazti paseriformea da, Europa eta Asiako eskualde epeletan bizi dena^[1].

12 cm inguru neurtzen duen benarriz mota landare artean ezkutaturik bizi da. Luma arre ilunak izaten ditu bizkarraldean, arrastodunak.^[2]

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hainbat espezie daude lur gainean mugitzean duten bizkortasunak eta bizitasunak saguarekin alderatzera tentatzen gaituztenak, baina batez ere hau mugitzen da saguaren antzera.

Txori txikia da, 12 -13 cm-koa tamainaz, silueta lirain eta luzanga duena, eta buztanaren muturra oso biribildua. Bere tonu orokorra oliba-arre kolorekoa da gainean, marra beltz ugarirekin; azpian zuri-krema kolorekoa, bularrean ilunagoa, arrexka kolorekoa eta marra ia beltzekin. Hegoak gorputza baino ilunagoak dira, eta isatsa arre-gorrixka, gaztaina kolorerako joerarekin, banda ilun arinak ditu, gertutik bakarrik nabaritzen direnak.^[3]

Ia Ikusten ez denez, bere presentzia kantuaren bidez igarri beharra dago, eta hau benetan originala da. Txori baten kantua baino txitxarrarena edo matxinsaltoaren antz gehiago du. “Trrrr….” luze eta monotonoa da, arrantza-bobina batek nylona askatzean egiten duen antzekoa. Bere iraupena harrigarria da. Ordu erdi baino gehiagoko kronometrajea egin zaio aldi batean, giza belarriarentzat etenaldi gabekoa, arnasa hartzeko etenaldiak hain laburrak dira ez ditugu antzematen.

Biologia eta ohiturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Benarriz nabarra migratzailea da bere ugaltze eremu osoan. Europako Mediterraneoko penintsulen hegoaldean egiten du neurri batean eta populazioaren beste zati batek Mediterraneoa zeharkatzen du eta Afrikako Ipar-ekialdean banatzen da.

Apirilean iristen da hona eta berehala nabaritzen da bere kantuagatik. Lehen aldi honetan, ugalketa hasi arte, ia ez da isilik egoten egun osoan eta ez da arraroa gauez ere entzutea.

Inguruko landaredi baxua pixka bat menderatzen duen sastrakaren edo zuhaixkaren baten gainetik kantatzen du. Kantatzen duen bitartean burua alde batetik bestera biratzen du eta gorputz osoa dardarka izaten du esfortzuagatik.

Bere bizitzaren gainontzekoa lurrean igarotzen du, lurretik irristatzen, belar estalpean, edo ziztu bizian sastraka baxuen adarren artean mugituz, mota guztietako intsektu txikiak eta armiarmak ehizatzeko. Dieta zorrozki animalia jatorrikoa du.

Lurrean edo oso hurbil egiten du habia, belar altuen edo ihien artean, sasi artean edo beste landare baxuen artean. Habia belar eta zuntz bigunen katilu bat da, hosto lehorren oinarriarekin. Errutea apirila amaieran eta maiatzean egiten dute. Ez da arraroa beranduago bigarren errutea egitea.

Arrautzak sei izan ohi dira, krema kolorekoak eta puntu gorrixkak dituztenak. Inkubazioak zein txiten habian egonaldiak hamabost egun inguru irauten du.

Uda amaieran, uztail amaieran edo abuztuan, kantatzeari uzten dio eta oso zaila da haien jarraipena egitea. Badirudi abuztutik emigratzen hasten diela, nahiz eta zenbait ale oraindik hemen gera daitezkeen urrira arte.

Banaketa, habitata eta estatusa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Espezie hau Europako eta Asia mendebaldeko klima boreal eta epeletan ugaltzen da. Europan Mediterraneoko penintsulen iparraldearen eta Suediako eta Finlandiako hegoaldearen artean egiten du. Iberian soilik eremu hezean.

Ondo estalitako lurzoruetan, baina landaredi baxukoetan aurkitzen da bere habitata, hezea edo lehorra, belardiak, lezkadiak etab. sastrakatsu samarretan. Hemen, batez ere, heskai eta sastrakaz mugatutako belardi garaietan aurkitzen da, txilar eta otadietan eta beste belarrez zipriztinduta daudetan, iratze eta habitat hezeetan, ihiz eta sasiz josita dauden kostaldeko paduren ertzetan.

Euskal Herrian ia Kantauri isurialdera mugatutako banaketa du, eta bere barnean batez ere kostaldeko erdian, nahiz eta Bizkaian, bere ekialdean bederen, badirudi uren banaketaraino, mendien mugaraino hedatzen dela. Arraroa da ordea Gipuzkoa barnealdean.

Salbuespen gisa, nabarmendu dezakegu 1983an kantu betean zebiltzala hainbat ar oso hego aldean, Toloño mendilerroen hegoaldeko isurialdean kokatuta zeudela. Jada Ebrotik hurbil.

Migrazio-bidean dagoen bitartean kantatzeko duen ohiturak, gerora utziko dituen eremuetan ugaltzen dela pentsarazi diezaguke, beraz ezin da fidatu apirilean entzuten direnekin bere banaketa-eremua mugatzerakoan.

Gainera, hemen bederen, oso espezie irregularra dela dirudi, urte batzuetan nahiko ale gelditzen dira hazten eta beste batzuetan oso gutxi.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ BirdLife International (2004). Locustella naevia. 2006. IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006
↑ Lur entziklopedietatik hartua.
↑ (Gaztelaniaz) Administracion de la Comunidad Autonoma de Euskadi. (1989). Euskal Autonomi Elkarteko Ornodunak. 255, Graficas Santamaria S.A or. ISBN 84-7542-639-5..