Consuelo Vanderbilt
| Consuelo Vanderbilt | |
|---|---|
 (1899) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Manhattan, 1877ko martxoaren 2a |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Lehen hizkuntza | estatubatuar ingelesa |
| Heriotza | Southampton (New York), 1964ko abenduaren 6a (87 urte) |
| Hobiratze lekua | St Martin's Church, Bladon (en)  |
| Familia | |
| Aita | William Kissam Vanderbilt I |
| Ama | Alva Belmont |
| Ezkontidea(k) | Charles Spencer-Churchill, 9th Duke of Marlborough (en) (1895eko azaroaren 6a - 1921) Jacques Balsan (en) (1921eko uztailaren 4a - 1956ko azaroaren 4a) |
| Bikotekidea(k) | ikusi
|
| Seme-alabak | |
| Anai-arrebak | |
| Leinua | Vanderbilt familia Spencer family (en) Balsan family (en) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | filantropoa eta Socialitea |
| Jasotako sariak | |
  | |
Consuelo Balsan, Marlborough dukesa, jaiotzaz Consuelo Valderbilt (New York, AEB, 1877ko martxoaren 2a – Long Island, New York, AEB,1964ko abenduaren 6a) estatubatuar Vanderbilt familia ezaguneko kide izan zen.[1] Marlborougheko 9. dukearekin izan zuen ezkontza sozialki onuragarria izan zen, baina Estatu Batuetako Urrezko Aroko maitasunik ez zuten senar-emazteen nazioarteko ikur izan zen.[2][3][4]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lehen urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
New Yorken jaioa, William Kissam Vanderbilt trenbideetako New Yorkeko aberatsaren eta Alva Erskine Smith (gero Belmont) emaztearen alaba bakarra. Bere amabitxiaren, Consuelo Yznagaren omenez jarri zioten izena. Amabitxia George Montagu Mandeville bizkondearekin ezkondu zen, ondoren Mánchesterreko 8. dukearekin.[5]
Amak, Alvak, menderatu egiten zuen Consuelo Vanderbilt alaba, eta gainera, alabaren izen bereko Consuelo amabitxiaren moduko ezkontza handia lortuko zuela erabaki zuen.
Garai hartan, Estatu Batuetako oinordekoak zituzten aristokrata europarren ezkontza asko zeuden. Mundu Zaharreko nobleentzat lotsagarria zen horrelako elkarketak, baina erabilgarriak ziren finantza aldetik. Nobleziakoek beste noble batzuekin ezkontzen ziren eta amerikarrei arrotz gisa begiratzen zieten, besteak beste, hartzen zuten posizio berria ez zutela merezi pentsatzen baitzuten.[2]
Bere biografian, Consuelo Vanderbiltek azaldu zuen nola behartu zuten haurra zela altzairuzko hagaxka bat erabiltzera, bizkarreeik behera eta gerriraino eta sorbaldaraino heltzen zena, jarrera hobetzeko. Institutrizek eta tutoreek hezi zuten etxean, eta txikitatik ikasi zituen atzerriko hizkuntzak. Ama diziplinazko emakume zorrotza zen, eta zigorren batekin astintzen zuen arau-hauste txikiengatik.
Bere amabitxiak bezala, Consuelok "titulu-eramaile" ugari erakarri zituen, bere gizarte-posizioa esku-diruarekin negoziatzeko irrikaz zeudenak. Alava amak, gutxienez, bost ezkontza-proposamen jaso zituen. Consuelori erregegai bakar baten proposamena, Francisco José de Battenberg printzearena hain zuzen, aintzat hartzeko aukera eman zitzaion, baina Consuelok berehala arbuiatu zuen. Alva Vanderbilt amarentzat, ordea, beste inor ez zen nahikoa ona, nahiz eta bera merkatari soil baten alaba zen.[6]
Bere printze urdin partikularraren bila zebiltzan hainbat oinordeko garaikide ez bezala, Consuelo Vanderbilt edertasun handikoa zen, eta aurpegi nahiko atsegina zuen. Sir James Barrie dramaturgoak, Peter Pan-en egileak,zera idatzi zuen: "egun osoan kalean egon nahi nuke, Consuelo Marlborough bere karrozara igotzen ikusteko". Consuelo Vandelbiltek eduardotar aroan modan egon zen "itxura mehe eta justua" zuen.
Lehen ezkontza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Alva Vanderbiltek bilera bat antolatu zuen Consueloren eta Charles Spencer-Churchill pobre samarraren (Marlborough, Blenbleko jauregiko chatelain) artean, alaba bakarrarentzat ahalik eta maila altueneko bikotea ziurtatzeko asmoz. Vanderbilt familiak New Yorkeko gizartean zuen nagusitasuna nabarmenduko zen batasun horretan. Emaztegaia AEBetako oinordeko txiki bat izan zen, anfitrioi britainiar garrantzitsu bihurtu zena: Lady Paget (Mary "Minnie" Stevens), Paran Stevens andrearen alaba. Paran Stevens Estatu Batuetako ostalari-enpresaburu baten alarguna zen, eta "Laurehun" ospetsuak New Yorkeko gizarte esklusiborako sarrera lortu zuen. Lady Paget, beti diru faltan, nazioarteko ezkontza-agente antzeko bihurtu zen, noble britainiarrei oinordeko estatubatuar dotoreak eskainiz
Zoritxarrez, Consuelo Vanderbiltek ez zuen dukearekiko interesik, eta Winthrop Rutherfurd iparramerikarrarekin ibili zen ezkutuan. Amak Marlboroughekin ezkontzeko eskatu eta eskatu egin zion. Azkenik, alabari agindu egin zion.
Consuelok - une hartan bere ama beldurgarriari erabateko obedientzia zion neska gazte otzanak - ihes egiteko planak egin zituenean, bere gelan giltzapetu zuten, eta Rutherfurd hiltzeko mehatxua ere egin zuen Alva amak . Baina neskak uko egin zion ezkontzari.
Alva Vanderbiltek, Consueloren burugogorkeriak ahulduta, bere osasuna larriagotzen ari zela esan zuenean, hiltzeko zorian bailego bezala. Ama eskas ikusita, onartu egin zuen ezkontza. Alvak ikaragarrizko susperraldia izan zuen erabat itxurazko gaixotasunetik, eta, ezkontza egin zenean, Consuelo aldarean zegoen beloaren atzean negarrez.[2]
Dukeak, berriz, ustez, maite zuen emakumea utzi zuen, Ingalaterrara itzuli zen eta ezkontza-kontratu gisa, 2,5 milioi dolar (gutxi gorabehera 67 milioi dolar 2010ean) lortu zituen trenbideko akziotan.
Consuelo Vanderbilt St. Thomaseko (New York) Apezpiku-elizan ezkondu zen 1895eko azaroaren 6an, Charles Spencer-Churchill, Marlborougheko 9. dukea (1871-1934) lagun zuela. Bi seme izan zituzten: John Albert William Spencer-Churchill, Blandfordeko markesa (Marlborougheko 10. dukea) eta Lord Ivor Spencer-Churchill.
Dukesa berria senarraren jabe ziren errentari pobreek gurtzen zuten, eta bisitak eta laguntza eskaini zizkien. Ondoren, beste proiektu batzuen filantropoa izan zen, eta arreta berezia jarri zuen amengan eta haurrengan.[2] Britainia Handiko errege-erreginen eta aristokraziaren artean ere onartu zuten sozialki. Hala ere, dukearen eta emaztearen arteko lotura txarra zela eta, denbora kontua besterik ez zen behar izan haien arteko harremana amaitzeko. Dukesa, azkenik, senarraren Hon lehengusu dotoreaz maitemindu zen. Reginald Fellowes (maitasun-istorioak ez zuen iraun Fellowes-en gurasoak lasaitzeko); dukea, berriz, Gladys Marie Deacon, diru gutxiko Estatu Batuetako xelebrearekin hasi zen, Consueloren antzera, erakargarria eta adimen handikoa zenarekin.[2]
Marlborough bikotea 1906an banandu zen, 1921ean dibortziatu zen eta ezkontza baliogabetu egin zen, dukearen eskariz eta Consueloren baimenarekin, 1926ko abuztuaren 19an.
Neurri handi batean, anglikanismotik katolizismorako dukearen bihurketa errazteko modu gisa hasi zen, baina askoren harridurarako, dukesa ohiaren Alva amak ere erabat babestu zuen deuseztapena, Vanderbilt-Marlborough senar-emazteek zalantzarik gabe erruz jokatu zutela adierazi baitzuen. "Alabari dukearekin ezkontzeko eskatu nion", esan zion Alva Belmont amak ikertzaile bati, eta honako hau gehitu zuen: "Beti izan dut botere absolutu bat alabaren gainean". Azken urteotan, Consuelok eta haren amak harreman hurbilago eta errazagoa izan zuten.
Bigarren ezkontza eta urte batzuk geroago[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Consueloren bigarren ezkontza, 1921eko uztailaren 4an, Jacques Balsan teniente koronelarekin izan zen. Jacques Balsan globo-pilotu frantziarra da, hegazkina eta hidrohegazkin-pilotua, eta Wright anaiekin lan egiten zuen. Ehun-fabrika baten oinordekoa ere bazen Balsan, Coco Chanelen hasiera garrantzitsuen maitalea izan zen Etienne Balsanen anaia txikia. Jacques Balsan 1956an hil zen 88 urte zituela.
Marlborougheko dukearekin harremana eten ondoren, Churchill senide batzuekin harremanak izan zituen, bereziki Winston Churchillekin (ama amerikar baten semea). Bere etxetzarrean (St. Georges Motel) ohiko bisitaria zen, Dreuxetik hurbil, Paristik 50 kilometrora, 1920an eta 1930ean, Gerra aurreko azken koadroa osatu zuen.
Floridako historia lokaleko erregistroek erakusten dutenez, 1932an Consuelo Vanderbilt Balsanek etxe bat eraiki zuen Manalapanen, Palm Beach-en hegoaldean. Maurice Fatiok maitasun-habia gisa diseinatu zuen. Bere ametsetako etxeari "Alva etxea" deitu zioten, amaren omenez. Balsan andreak 1957an saldu zuen etxea, baina oraindik ere badago.
Askok uste dute Churchillen Cortina de Hierro diskurtso ospetsua etxe horretan 'txukundu' zela, eta, ondoren, Westminster Collegen esan zuela.
Southamptonen hil zen, Long Island-en (New York), 1964ko abenduaren 6an.
Lord Ivor Spencer-Churchill seme gaztearen ondoan lurperatuta dago, St. Martinn, Bladon, Oxfordshire, Ingalaterra, Blenheim jauregitik gertu.
Tituluak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1877–1895: Consuelo Vanderbilt andereñoa.
- 1895–1921: Grazia Marlborougheko dukesa.
- 1921: Consuelo, Marlborougheko dukesa.
- 1921–1964: Madame Jacques Balsan.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «Biografia de Familia Vanderbilt» www.biografiasyvidas.com (Noiz kontsultatua: 2023-05-10).
- ↑ a b c d e (Gaztelaniaz) «Consuelo Vanderbilt, la 'princesa del dólar' que fue llorando al altar, quiso estudiar en Cambridge y, al final, tuvo su happy ending» Mujer Hoy 2021-10-07 (Noiz kontsultatua: 2023-05-10).
- ↑ https://www.christies.com/features/The-story-of-Consuelo-Vanderbilts-marriage-to-the-Duke-of-Marlborough-7745-1.aspx. ISSN https://www.christies.com/features/The-story-of-Consuelo-Vanderbilts-marriage-to-the-Duke-of-Marlborough-7745-1.aspx..
- ↑ (Gaztelaniaz) Anna. (2018-09-07). «¿Quién fue Consuelo Vanderbilt?» Lady Almina (Noiz kontsultatua: 2023-05-10).
- ↑ Jorge Iznaga. CONSUELO IZNAGA CLEMENT Iznaga Genealogy (IZNAGA - 1420 - Present), Retrieved 5 December 2012.
- ↑ (Gaztelaniaz) Ferreyra, Francisco. (2022-07-12). «Consuelo Vanderbilt, la heredera de la familia que inspiró a The Gilded Age» Marie Claire (Noiz kontsultatua: 2023-05-10).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q265898
Multimedia: Consuelo Vanderbilt / Q265898