Dilhan Eryurt

Dilhan Eryurt
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Esmirna, 1926ko azaroaren 29a
Herrialdea	Turkia
Lehen hizkuntza	turkiera
Heriotza	Ankara, 2012ko irailaren 13a (85 urte)
Hobiratze lekua	Cebeci Asri Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Aita	Abidin Ege
Hezkuntza
Heziketa	Istanbulgo Unibertsitatea ; Ankarako Unibertsitatea
Tesi zuzendaria	Egbert Adriaan Kreiken
Doktorego ikaslea(k)	Aysel İbrahim Karafistan (en)
Hizkuntzak	turkiera; ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	astrofisikaria eta katedraduna
Enplegatzailea(k)	Middle East Technical University (en) ; Kaliforniako Unibertsitatea

Dilhan Ezer Eryurt (Izmir, 1926ko azaroaren 29a - Ankara, 2012ko irailaren 13a) astrofisikari, astronomo eta ikerlari zientifikoa turkiarra izan zen, bere herrialdean NASAn lan egin zuen lehen pertsona. Eguzkiaren eta sekuentziako beste izar nagusien sorrerari eta bilakaerari buruzko ekarpen handiak egin zituen. ^[1] Astrofisika Saila sortu zuen eta Ankarako Ekialde Hurbileko Unibertsitate Teknikoko Zientzia eta Literatura Fakultateko dekanoa izan zen. ^[2] ^[3]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eryurt 1926ko azaroaren 29an jaio zen Izmirren ( Turkia) . Aita Abidin Ege zuen, 1944an Denizli probintziako Turkiako Batzar Nazionaleko kidea . Bere familia lehenengo Istanbulera joan zen eta handik urte batzuetara Ankarara . Lehen hezkuntzako ikasketak amaitu ondoren, Batxilergoko Ankarako Nesken Lizeoan jarraitu zuen, matematikarekiko interes berezia erakutsiz urte horietan. Hori dela eta, batxilergoa amaitu ondoren, Istanbulgo Unibertsitateko Matematika eta Astronomia Sailean sartu zen. Unibertsitateko hezkuntzan sortu zitzaion astronomiari buruzko jakinmina. ^[1]

Ameriketara[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1959an Kanadara joan zen bi urtez Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziaren beka batekin. Bertan Alastair GW Cameron doktorearekin lan egin zuen. Gero Estatu Batuetara joan zen eta herrialdean bere lehen lana Indiana Unibertsitatean izan zen Soroptimists Amerikako Federazioaren beka batekin. Bere ibilbideko une honetan izar modeloak egiten jakin zuen. Unibertsitateko Goethe Link Behatokian, Marshall Wrubelekin lan egin zuen. Esperientzia honen ondoren, NASAko Goddard Institute for Space Studies- en lan egin zuen. Eguzkiaren historiari buruzko ikerketekin jarraitu zuen Alastair GW Cameronekin, NASAko ikasketekin jarraitzen baitu. Garai horretan, Goddard Institute for Space Studies-en egonaldian erakundean lan egin zuen emakumezko astronomo bakarra izan zen. ^[1]

Azken urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ankaran hil zen 2012ko irailaren 13an bihotzekoak jota ^[4]

Ekarpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dilhan Eryurt-ek Goddard Institutuan egindako lanak agerian utzi du Eguzkiari buruz emandako zenbait datu benetan faltsuak zirela. Agerian utzi zuen Eguzkiaren distira ez dela etengabe handitu sortu zenetik eta iraganean askoz distiratsuagoa eta epelagoa izan zela. Bere lana garrantzitsua izan zen garai hartan abiarazi berri ziren espazio hegaldien ibilbidean eragiteko. 1969an Apollo Achievement Award saria eman zioten, bere lanak egin zuen ekarpenagatik lehen ilargiratzea arrakastatsua izan zedin. Goddard institutuan bi urteko ikasketak amaitu ondoren, Eryurt-i atzerritarrei maiz ematen ez zitzaien pribilegioa eman zioten eta institutuan ikerlari nagusi gisa lanean jarraitu ahal izan zuen. ^[2]

1969an eta 1973 artean ikerketa zientifikoekin jarraitu zuen NASAn . METUren Fisika Sailera itzuli zen 1973an, eta han Astrofisika Saila sortu zuen. 1977an Tübitak Zientzia eta Pizgarri Zerbitzua eman zioten ^[3]

2020ko uztailaren 20an, Google- k doodle bat eskaini zion Eryurt-i. ^[2]